Η αλλαγή της αστυνομικής ταυτότητας είναι πιο κοντά από ποτέ. Τι προσφέρουν στους πολίτες της Εσθονίας οι εθνικές τους ταυτότητες, τις οποίες θεωρεί πρότυπο ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης;
Στο μοντέλο της Εσθονίας προσανατολίζεται η κυβέρνηση για την έκδοση των νέων ταυτοτήτων που σχεδιάζει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2021.. Βασικές διαφορές σε σχέση με τις σημερινές ταυτότητες είναι το γεγονός πως είναι έγχρωμες, προσφέρουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες μέσω τσιπ και επί της ουσίας αποτελούν το βήμα για την σταδιακή μετάβαση σε ταυτότητες – application στα κινητά που διαβάζουν βιομετρικά για ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια. Όπως άλλωστε έχει υπογραμμίσει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, “η κεντρική ιδέα, είναι όχι απλώς να έχω ένα πιστοποιητικό αλλά να μπορώ να χρησιμοποιώ την ταυτότητα για να έχω βασικές υπηρεσίες από το σπίτι μου ή από τη δουλειά μου”, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι έγχρωμες ταυτότητες διαθέτουν μεγαλύτερη ασφάλεια καθώς αποτυπώνουν μεγαλύτερη δυνητική “πληροφορία” για κάποιον που μπορεί να την αξιοποιήσει, άρα και περισσότερα στοιχεία διασφάλισης υπό προϋποθέσεις.
Τι είναι οι ταυτότητες της Εσθονίας
Η χώρα που για περισσότερες από δύο δεκαετίες έχει στηριχθεί στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση και την απλοποίηση των διαδικασιών, έχει το πλέον πρωτοποριακό σύστημα ταυτοτήτων στον κόσμο, οι οποίες δημιούργησαν και μια ολόκληρη οικονομία με δευτερογενείς υπηρεσίες.
Καταρχάς με την παραλαβή της ταυτότητας στην Εσθονία, παραδίδεται και μια διεύθυνση e-mail στον πολίτη, όπου το κράτος επικοινωνεί και αποστέλλει σημαντικές πληροφορίες. Το δελτίο ταυτότητας, περιέχει έγχρωμη φωτογραφία, τσιπ με card reader για να διαβαστεί από υπολογιστή αλλά και έναν κωδικό QR που προστέθηκε εσχάτως και αυξάνει το επίπεδο ασφαλείας.
Έχοντας την ταυτότητα, οι πολίτες της Εσθονίας μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν σε μια σειρά από συναλλαγές με το κράτος, τις υγειονομικές υπηρεσίες, τις εκλογές (κάτι για το οποίο σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Κυριάκος Πιερρακάκης είπε πως δεν είναι απαραιτήτως σύμφωνος να εφαρμοστεί ακόμη), τις ηλεκτρονικές τραπεζικές τους συναλλαγές, την υπογραφή συμβάσεων κ.α.
Συγκεκριμένα, η ταυτότητα χρησιμοποιείται ως ταξιδιωτικό έγγραφο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως κάρτα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης, ως αποδεικτικό για την παραλαβή φαρμάκων που έχουν συνταγογραφηθεί, ως αποδεικτικό ταυτοπροσωπίας στις τραπεζικές συναλλαγές, ως προπληρωμένο εισιτήριο στα ΜΜΜ για ορισμένες πόλεις, ως πιστοποιητικό ηλεκτρονικής υπογραφής, ως ταυτότητα ψηφοφόρου για ηλεκτρονική ψηφοφορία, ως κλειδί για πρόσβαση σε όλες τις κρατικές βάσεις πληροφοριών που υπάρχουν στοιχεία τα οποία αφορούν τον πολίτη (ιατρικό αρχείο, φορολογικές δηλώσεις κ.α.).
Για παράδειγμα στα δημόσια Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, η ταυτότητα δίνει τη δυνατότητα αγοράς εισιτηρίου, είτε με ηλεκτρονική τραπεζική μεταφορά, είτε με SMS . Ακόμη ο πολίτης μπορεί να ενεργοποιήσει την αυτόματη ανανέωση του εισιτηρίου που λήγει. Έτσι, στους ελέγχους στα μέσα μεταφοράς, αρκεί ο επιβάτης να δείξει την ταυτότητά του στον ελεγκτή, ο οποίος την τοποθετεί στο μηχάνημα και διαπιστώνει αν υπάρχει εισιτήριο εν ισχύ.
Αντίστοιχα σε μια επίσκεψη στον γιατρό, ο ασθενής δίνει την ταυτότητά του, την οποία ο γιατρός τοποθετεί στον υπολογιστή και μπορεί να δει όλο το ιστορικό. Μετά την συνταγογράφηση των φαρμάκων, ο ασθενής θα πάει στο φαρμακείο, όπου θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία με την ταυτότητα να είναι αρκετή για την παραλαβή των φαρμάκων.
Το ενσωματωμένο τσιπ περιέχει τις βασικές πληροφορίες, δηλαδή το ονοματεπώνυμο, το φύλο και τον εθνικό αριθμό αναγνώρισης. Μαζί με τα παραπάνω, συμπεριλαμβάνονται δύο κλειδιά κρυπτογράφησης, με τα οποία επιτρέπεται στους πολίτες να βάζουν ηλεκτρονικές υπογραφές. Σημειώνεται εδώ, πως ήδη από το 2000, η κυβέρνηση της Εσθονίας έχει εξισώσει την ηλεκτρονική υπογραφή με την χειρόγραφη.
Τέλος η φυσική παρουσία
Η ταυτότητα της Εσθονίας, έχει μετατρέψει σε πολύ ταχύτερες, μια σειρά από συναλλαγές των πολιτών με το κράτος και όχι μόνο, αφού πλέον δεν απαιτείται η φυσική παρουσία για αρκετές από τις υπηρεσίες ή όπου απαιτείται δεν είναι απαραίτητη η συλλογή εγγράφων. Βέβαια, το κράτος της Εσθονίας αποτελεί πρότυπο για όσους παρακολουθούν τα συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, καθώς η φιλοσοφία αυτή αναπτύχθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 (η Εσθονία έγινε η πρώτη χώρα που διεξήγαγε εκλογές με δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας το 2005) και συνεχώς αναπτύσσει νέες δυνατότητες και νέους τρόπους θωράκισης των ηλεκτρονικών λειτουργιών από κυβερνοεπιθέσεις.
Για να επιτύχει, τέλος, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Εσθονία, δημιουργήθηκε μια υποδομή ψηφιακών πληροφοριών. Αυτό είναι το X-Road, μια ασφαλής ανταλλαγή δεδομένων από ανεξάρτητα μεταξύ τους πληροφοριακά συστήματα διαφορετικών φορέων, υπηρεσιών και εταιριών. Έτσι, ο αποκεντρωμένος σχεδιασμός επιτρέπει τη μέγιστη ασφάλεια για τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών.
Το σύστημα που έχει εφαρμόσει η βορειοευρωπαϊκή χώρα, προσφέρει παράλληλα την δυνατότητα μετάβασης της ταυτότητας στο smartphone των πολιτών και συνεπώς σε μια ταυτότητα-application χωρίς καν την χρήση της κάρτας.
