Τα Δολιανά Ευρυτανίας, είναι ένα απομονωμένο χωριουδάκι σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του όρους Καλιακούδα και απέχει μόλις 39 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι.
Λίγα μόλις χιλιόμετρα από το Καρπενήσι, υπάρχει ένα έρημο πια χωριουδάκι με θέα στον Κρικελοπόταμο, που από το όνομα του και μόνο μπορεί κάποιος να κατανοήσει τον καθημερινό μόχθο των ανθρώπων του παρελθόντος για επιβίωση.
Τα Δολιανά Ευρυτανίας, τα οποία μετονομάστηκαν το 1928 μετά από απόφαση της τότε κυβέρνησης σε Στουρνάρα, προς τιμήν του Αγίου Γερασίμου του νέου του Καρπενησιώτη που καταγόταν από εκεί, είναι ένα απομονωμένο χωριουδάκι σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του όρους Καλιακούδα και απέχει μόλις 39 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι.
Όμως, λόγω του δύσβατου της περιοχής, χρειάζεται πάνω από δύο με δυόμιση ώρες δρόμο για να φτάσει κανείς εκεί και αυτό με καλοσύνη. Η δε λέξη Δωλιανά με ωμέγα όπως γραφόταν ή Δουλιανά (Δουλειά – να), είχε την έννοια πως για να αποκτήσεις κάτι σ’ αυτόν τον τόπο έπρεπε να κοπιάσεις πολύ, να δουλέψεις.
Οι πρώτοι κάτοικοι των Δολιανών ήταν από τα Δολιανά Ιωαννίνων, ενώ μαρτυρίες αναφέρουν πως το 1.454 μ.Χ. στο χωριό κατοικούσαν δέκα οικογένειες. Η κύρια ασχολία των κατοίκων του παρελθόντος υπήρξε η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία και σε πολύ χαμηλότερο βαθμό, η γεωργία. Όμως ένας ισχυρός εχθρός ταλαιπωρούσε τους φιλήσυχους κατοίκους του χωριού από τα παλιά ακόμα χρόνια, μέσα από έναν σκληρό και επικίνδυνο καθημερινό αγώνα. Ο λόγος για “το ποτάμι”, δηλαδή τον Κρικελλοπόταμο… “που μπορεί το καλοκαίρι να μοιάζει με ήρεμο αρνί, μα σαν πιάσουν τα πρωτοβρόχια, αφρίζει και φουσκώνει, ξεριζώνοντας τα πάντα στο πέρασμά του.
Όσο για τη βουή του, ταράζεται ο τόπος και φόβος σε πιάνει ακόμα και στη θέα του…”, είναι πολύ χαρακτηριστικά τα λόγια κάτοικου του χωριού μέσα από αφήγηση του για την προσπάθεια των ντόπιων να στήσουν ένα γερό γεφύρι και να μπορέσουν να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές πέρασμα στην απέναντι όχθη. Γιατί τα πρόχειρα γεφύρια είχαν λίγη ζωή και στην πρώτη κατεβασιά του ποταμού κατέληγαν στον Αχελώο. Πολλές οι προσπάθειες, μα πάντα ίδιο το αποτέλεσμα ότι υλικό και αν χρησιμοποιήθηκε (ξύλο, τσιμέντο, άγρια ξύλα, συρματοπλέγματα). Τελικά το ποτάμι “νικήθηκε” με τη μεταλλική γέφυρα που κατασκευάστηκε το 2009, “…και ντροπιασμένο πια, περνάει κάτω από το γεφύρι…”
Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα πολλοί κάτοικοι μετανάστευσαν σε Αμερική, Κωνσταντινούπολη και Αυστραλία με αποτέλεσμα το χωριό να ερημώνει σιγά σιγά. Τα τελευταία χρόνια ζούσε στο χωριό ένας και μόνο άνθρωπος, ο οποίος εκτελούσε χρέη “φύλακα”, έχοντας συμφιλιωθεί τόσο με τη φύση και τα άγρια ζώα, όσο και με τη μοναξιά αλλά και την ελευθερία του. Όμως πολλοί Δολιανίτες άρχισαν να επισκευάζουν τα πέτρινα σπίτια τους και να επιστρέφουν στον τόπο τους για το μεγάλο πανηγύρι που γίνεται κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου, ημέρα εορτασμού και χαράς για το χωριό.
