- Διαφωνούμε ριζικά με τη διατύπωση του ψηφίσματος που ξεκινά μιλώντας για “Τη δέσμευση να πορευθεί η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, με βάση τις κατευθυντήριες αρχές του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου, στο οποίο προβλέπεται ότι και η Στερεά Ελλάδα αποτελεί πεδίο ανάπτυξης ενεργειακών πολιτικών και μονάδων ΑΠΕ” καθώς γίνεται αναφορά μόνο σε ένα σημείο γενικών αρχών του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου. Αντίθετα, σύμφωνα με το άρθρο 13 του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΦΕΚ 299/ τ.ΑΑΠ/2018): «Στο ηπειρωτικό τμήμα της περιφέρειας, ως ορεινός ορίζεται ο χώρος με υψόμετρο > 800μ καθώς επίσης και όσες Δημοτικές Κοινότητες τέμνονται από την ισοϋψή των 800 μ. Στο νησιωτικό τμήμα (Εύβοια και Σκύρο), ως ορεινός ορίζεται ο χώρος με υψόμετρο > 600μ καθώς επίσης και όσες Δημοτικές Κοινότητες τέμνονται από την ισοϋψή των 600μ…..Οι ορεινοί όγκοι της Περιφέρειας αποτελούν σημαντικό χώρο άσκησης αγροτοδασικής και εκτατικής παραδοσιακής κτηνοτροφίας, δραστηριοτήτων, πολιτικών και προγραμμάτων ορεινού χώρου. Αντιμετωπίζονται ως κατ’ εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος, ενώ παράλληλα επιδιώκεται η διατήρηση και προστασία των παραδοσιακών δραστηριοτήτων καθώς και του υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος και της κατοίκησης». Στο ίδιο άρθρο 13 που αφορά το χωροταξικό σχεδιασμό για τους ορεινούς χώρους, αναφορά στις ΑΠΕ γίνεται μόνο για το όρος Όθρυς, όπου αναφέρεται : «Όθρυς: Προωθείται κατά προτεραιότητα η αγροτική ανάπτυξη σε συνδυασμό με τις ΑΠΕ, ενώ η Ενότητα υποστηρίζεται λειτουργικά από την Στυλίδα και την ευρύτερη αστική ζώνη της Λαμίας (ΛΑΠ Λαμίας).» Σε κανένα άλλο σημείο του άρθρου 13 δεν υπάρχει αναφορά στις ΑΠΕ, ενώ ειδικά για τα Ευρυτανικά Όρη αναφέρεται: «Νότια Πίνδος – Σύμπλεγμα Ευρυτανικών Υψηλών Ορεινών Περιοχών: Η Ενότητα προτείνεται ως κατ’ εξοχήν περιοχή φυσικού αποθέματος και τοπιακή ενότητα υψηλής αξίας. Προωθείται ο χαρακτηρισμός της σε Περιφερειακό Πάρκο, προκειμένου να γίνει αποτελεσματική η έξυπνη ανάπτυξη της ιδιαίτερης αυτής περιοχής (αραιοκατοίκηση) και να προστατευτεί το αξιόλογο φυσικό της περιβάλλον,..». Για την Κάρυστο αναφέρει: «Όρος Όχη – Κάρυστος: Προτείνεται η κατά προτεραιότητα προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος (αμιγής φύση).» Είναι κατά την άποψη μας σαφές ότι στις ορεινές περιοχές (πλην Όθρυς), με τους υψομετρικούς περιορισμούς που αναφέρονται, η Στερεά Ελλάδα σύμφωνα με το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Στερεάς Ελλάδας, ΔΕΝ μπορεί να αποτελεί πεδίο ανάπτυξης ενεργειακών πολιτικών και μονάδων ΑΠΕ.
- Στο σημείο που γίνεται η αναφορά ότι η Περιφέρεια εκφράζει «Την ανησυχία και αντίθεσή της στην αλόγιστη αδειοδότηση και εγκατάσταση αιολικών πάρκων», δεν γίνεται καμία αναφορά στους φορείς που αδειοδοτούν “αλόγιστα”, δηλ. τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), αλλά και το Υπουργείο και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η ΡΑΕ -όπως αναφέραμε συγκεκριμένα στην επερώτηση μας που προκάλεσε την έκδοση του ψηφίσματος- αδειοδοτεί καθ’ υπέρβαση των προβλέψεων περί πυκνότητας αιολικών εγκαταστάσεων (φέρουσας ικανότητας), σύμφωνα με τα στοιχεία του ιστότοπου της ίδιας της ΡΑΕ. Η υπέρβαση ξεπερνά το 72% (πάνω από 172% της φέρουσας ικανότητας) στη Δ.Ε. Καφηρέα του Δήμου Καρύστου. Στη Δημοτική Ενότητα Διστόμου, οι ανεμογεννήτριες με Άδεια Παραγωγής από την ανεξέλεγκτη ΡΑΕ φτάνουν στο 127,52% της φέρουσας ικανότητας. Αμφισβητούμε τη σχετική μεθοδολογία του Ειδικού Χωροταξικού και της ΡΑΕ που απλά διαιρεί την έκταση (τμ) με τον αριθμό των τυπικών ανεμογεννητριών, χωρίς να λαμβάνει υπόψην της μια σειρά κοινωνικούς, οικονομικούς, γεωγραφικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες, δεν μπορούμε όμως παράλληλα να μην καταγγέλλουμε συγκεκριμένα τη ΡΑΕ για την αλόγιστη χορήγηση Αδειών Παραγωγής παραβιάζοντας τους δικούς της κανόνες και το θεσμικό πλαίσιο. Οι “περιβαλλοντικοί νόμοι” των δυο τελευταίων κυβερνήσεων χειροτερεύουν το τοπίο και ευνοούν την ταχύτατη, αλόγιστη και καταστροφική επέκταση των αιολικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων.
- Δεν γίνεται αναφορά στην καταδίκη του Ελληνικού κράτους στις 17-12-2020 από Δικαστήριο της ΕΕ (υπόθεση C849/2019) για μη-συμμόρφωση στην οδηγία για την προστασία των οικοτόπων και της άγριας χλωρίδας και πανίδας, οδηγία 2001/42/ΕΚ ως ισχύει. Οι ελλιπείς ΜΠΕ και ΑΕΠΟ για τις αιολικές εγκαταστάσεις σε μια σειρά προστατευόμενες περιοχές στη Στερεά Ελλάδα, από τα Άγραφα και την Οίτη μέχρι τη Δίρφυ, την Όχη και τη Σκύρο είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα παραβίασης της οδηγίας. Το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ ισχύει από το 2008, είναι ασύμβατο με μια σειρά ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία της φύσης και της βιοπικοιλλότητας και ασύμβατο με πολλές προβλέψεις του χωροταξικού της Στερεάς Ελλάδας. Επίσης, η διεθνής νομοθεσία (Συνθήκη του Άαρχους κυρίως) καθώς και η νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοπικοιλλότητας, ιδιαίτερα σε προστατευόμενες περιοχές (καταφύγια άγριας ζωής, Natura κα) προβλέπουν υποχρεωτικές διαδικασίες πληροφόρησης του κοινού, εκτεταμένου δημόσιου διαλόγου με το κοινό και ιδιαίτερα τους κατοίκους των περιοχών, πριν προχωρήσουν επενδυτικά σχέδια. Η ΡΑΕ συστηματικά αγνοεί αυτές τις νομικές δεσμεύσεις, ενώ η κυβέρνηση τις θεωρεί τυπικές διαδικασίες και με την νομοθέτηση της, τις υπονομεύει απόλυτα. Η ακώλυτη συμμετοχή των πολιτών πρέπει να είναι βασικό μέλημα και πρωτοβουλία μιας Αυτοδιοικητικής Περιφέρειας.
- Το ψήφισμα απλώς υπογραμμίζει την ύπαρξη 2 στρατηγικών επενδύσεων “υπερβαίνοντας τα ενεργειακά δεδομένα της Περιφέρειας”, χωρίς να αποδοκιμάζει την απόλυτη απουσία της Περιφέρειας από τη διαδικασία έγκρισης των δύο γιγαντιαίων συμπλεγμάτων αιολικών βιομηχανιών που συνολικά προβλέπουν 224 Α/Γ συνολικής ισχύος άνω των 810 MW! Σε όλα τα βουνά της Κεντρικής και Νότιας Εύβοιας. Φυσικά, δεν είναι μόνο το κεντρικό κράτος (που αγνόησε επιδεικτικά Δήμους, Περιφέρεια και κυρίως τις τοπικές κοινωνίες) υπαίτιο για αυτή την απουσία. Όπως φάνηκε από τη συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο, η περιφερειακή αρχή δεν κατάλαβε καν ότι υπήρχε η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία διαβούλευσης στην οποία συμμετείχαν πάνω από 60 φορείς και πολίτες, ανάμεσα τους και η παράταξη μας Ελεύθερη Στερεά. Παρότι όλοι στο ΠΣ κατάλαβαν τα φαραωνικά μεγέθη των αιολικών πάρκων και την περιφρονητική στάση της κυβέρνησης προς την περιφέρεια, το ψήφισμα εξακολουθεί να μην παίρνει σαφή θέση κατά των συμπλεγμάτων αυτών και απλά “υπογραμμίζει”.
- Το ψήφισμα δεν παίρνει θέση για το ζήτημα της συνεχούς απομύζησης των δημόσιων πόρων από ιδιωτικές εταιρείες που επιδιώκουν και να επιδοτούνται για τις κατασκευές τους, και να δραστηριοποιούνται σε εκτεταμένους δημόσιους χώρους (κορυφογραμμές, δημόσια δάση, προστατευόμενες περιοχές, κα) παραβιάζοντας συστηματικά τη νομοθεσία και προκαλώντας σοβαρές καταστροφές και να έχουν εξασφαλισμένη πώληση των εμπορευμάτων τους στο δημόσιο σε υψηλές τιμές. Η εμμονή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ελληνικής κυβέρνησης να δώσει τουλάχιστον το 30% του επόμενου ΕΣΠΑ αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης σε επενδύσεις στην δήθεν πράσινη ενέργεια έχει ανοίξει την όρεξη σε ιδιώτες μεγαλοεπενδυτές που θέλουν με μηδενικό επιχειρηματικό ρίσκο, επιδοτούμενο τραπεζικό δανεισμό και εξασφαλισμένη πώληση του εμπορεύματος τους (ηλεκτρική ενέργεια) να λεηλατήσουν τους πόρους των ευρωπαϊκών ταμείων. Το δημόσιο χρήμα δηλαδή που προέρχεται από τη φορολογία των πολιτών της Ελλάδας και της Ευρώπης. Γιατί οι μεγάλες επιχειρήσεις κάνουν ειδικές συμφωνίες με κράτη-μέλη όπως το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία και φορολογούνται με 1% επί των κερδών. Με τόσα χρήματα να χαρίζονται από το δημόσιο, δεν είναι τυχαίο που εμφανίζονται εταιρείες ως επενδυτές αιολικών πάρκων στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας με εταιρικό κεφάλαιο 1.000 ευρώ. Ποιοι κρύβονται πίσω τους ;
- Κι όλα αυτά με την ενεργειακή φτώχια να εξαπλώνεται στους κατοίκους της περιφέρειας μας και όλης της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό, με τις επιταχυνόμενες “πράσινες” πολιτικές εξυπηρέτησης των ιδιωτικών συμφερόντων σε βάρος του δημοσίου και σε συνδυασμό με την ένταση των αυταρχικών κυβερνητικών παρεμβάσεων σε βάρος της δημοκρατίας, εκτιμάμε ότι προτεραιότητα είναι η επιμονή μας στην επιστροφή της αντίληψης της ενέργειας ως αποκλειστικά δημόσιου αγαθού και όχι στην όποια “ενεργειακή δημοκρατία” αναφέρει το ψήφισμα. Η «πράσινη μετάβαση» είναι ένα επιπλέον εργαλείο της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής πολιτικής για την μετάβαση στην πλήρη ιδιωτικοποίηση του τομέα της ενέργειας. Με την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, αφού με τα μνημόνια έχει καταστεί η Ελλάδα αποικία χρέους, τώρα επιδιώκεται να γίνουμε ένα απέραντο ενεργειακό λατιφούντιο αιολικών και φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων που θα εκμεταλλεύονται μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες.
Το αίτημα για “θέσπιση υψηλοτέρων ανταποδοτικών οφελών των εταιρειών διαχείρισης αιολικών πάρκων προς τις τοπικές κοινωνίες” καθώς και “για το αν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας μεταξύ εγκαταστάσεων και ωφελειών- χορηγιών των εταιριών προς τις τοπικές αρχές και κοινωνίες”, υπονομεύει τη συνολική πρόταση και αντίδραση απέναντι στην καταστροφή που φέρνουν οι αιολικές βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τα επικίνδυνα “συνοδα έργα” (εκτεταμένη δασική οδοποιία με απαγορευμένα πλάτη οδών, αποψίλωση, γραμμές μεταφοράς κα). Είναι σαν να διαπραγματευόμαστε με ποιο χρηματικό αντάλλαγμα θα συναινέσουμε στην καταστροφή των πανέμορφων βουνών της Στερεάς, στην διάλυση της ήπιας δασικής και ορεινής οικονομίας (δασοκομία, ρητινοπαραγωγή, ορεινή κτηνοτροφία, μελισσοκομία) που συγκρατεί τον πληθυσμό σε ορεινούς οικισμούς και προστατεύει από φυσικές καταστροφές, στην αλλοίωση υπέροχων τοπίων, στην καταστροφή προστατευόμενων ζώων και πουλιών, στην αλλοίωση και διάλυση αρχαιολογικών τοπίων και μνημείων που κάνουν τους κατοίκους της Στερεάς περήφανους για τον τόπο τους. Από το Δελφικό τοπίο και την κοιλάδα των Μουσών, μέχρι τα Δρακόσπιτα της Καρυστίας.
- Η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης δεν μπορεί να παίξει το ρόλο που της επιφυλάσσει το ψήφισμα. Έχουμε διαφωνήσει από την πρώτη συνεδρίαση του παρόντος Περιφερειακού Συμβουλίου με την μεταφορά των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων από το Περιφερειακό Συμβούλιο και είχαμε εκφράσει προβληματισμό ακόμη και για την ανάγκη ύπαρξης της Επιτροπής αυτής, που δεν είναι υποχρεωτικό να υπάρχει (όπως συμβαίνει με την Οικονομική Επιτροπή που προβλέπεται από το νόμο). Τέτοια επιτροπή, με αρμοδιότητες για περιβαλλοντικές γνωμοδοτήσεις δεν υπάρχει σε όλες τις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Με το ψήφισμα επιχειρείται να αναβαθμιστεί μια Επιτροπή που ιστορικά έχει κάνει ελάχιστα για να προστατέψει το περιβάλλον. Άλλωστε το ψήφισμα του Μάιου δεν εμπόδισε πολλά μέλη της επιτροπής να το παραβιάσουν κατ’ εξακολούθηση και να ληφθούν αποφάσεις αντίθετες από αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων. Οι εξελίξεις εκτιμάμε πως μας έχουν δικαιώσει και ΜΟΝΟ το Περιφερειακό Συμβούλιο μπορεί και πρέπει να αναλάβει δράση και να πάρει αποφάσεις, με δεδομένη την κρισιμότητα του θέματος των ανεμογεννητριών και των ΑΠΕ γενικότερα, σε σχέση με το αναπτυξιακό, οικονομικό και κοινωνικό πρότυπο που θα διαμορφωθεί στη Στερεά Ελλάδα την δεκαετία που ήδη ξεκίνησε.
Για αυτό το λόγο καταψηφίσαμε το ψήφισμα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Κλείνουμε με μια ιστορική, νομική αναφορά. Με το νόμο του Καλλικράτη, η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση είχε από 1-1-2011, την αρμοδιότητα “χορήγησης άδειας εγκατάστασης, λειτουργίας ή επέκτασης σταθμού ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. ”. Η αρμοδιότητα αφαιρέθηκε από την Περιφέρεια με το άρθρο 195 του Ν. 4001/2011, οκτώ μήνες μετά.
