Στον “πολύχρυσο” Ορχομενό ήταν απαραίτητη η κατασκευή ενός δυνατού οχυρού που θα προστάτευε και θα έσωζε τους κατοίκους του, κάθε φορά που οι διαφορές με γειτονικές πόλεις-κράτη θα καθιστούσαν αναπόφευκτη τη σύγκρουση.
Έτσι τα οχυρωματικά τείχη του Ορχομενού είναι χτισμένα με τους κανόνες της πολεμικής αρχιτεκτονικής. Άρχιζαν από τους ανατολικούς πρόποδες του Υφάντειου λόφου και σχηματίζοντας ένα τεράστιο τρίγωνο αγκάλιαζαν με την πλατιά τους βάση την πλαγιά του βουνού, πάνω από τον θολωτό τάφο του Μινύα, κι έφταναν με το οξύ τους μέρος στην κορυφή. Εκεί σε ύψος 233 μέτρων κι επάνω σ’ ένα πελώριο βράχο υψώνεται ένας τετράγωνος κι επιβλητικός πύργος.
Πελεκημένα στο βράχο 88 σκαλιά ανεβάζουν ως τον πύργο. Στο εσωτερικό του μεγάλη, πελεκημένη κι αυτή στο βράχο, δεξαμενή εξασφάλιζε στους έγκλειστους το νερό. Κυκλώπειοι ογκόλιθοι κρατούν στη ράχη τους τον επισκευασμένο σε διάφορες εποχές πύργο και την υπόλοιπη οχύρωση. Τμήματα του κάστρου αποτελούνται εξωτερικά από τεράστιους ογκόλιθους και εσωτερικά από μικρότερους λίθους, με το ενδιάμεσό τους παραγεμισμένο με συντρίμματα από λαξεύσεις. Άλλα τμήματα είναι χτισμένα με πολυγωνικό τρόπο κι άλλα με επιμελημένο ισοδομικό, που οι λίθοι τους έχουν όλοι το ίδιο ύψος και θαυμάσια εφαρμογή των αρμών τους.
Ο πύργος διατηρεί ακόμα τις δυο του μεγάλες καστρόπορτες. Η βορεινή είναι ερειπωμένη και άσκεπη, αλλά η νότια στέκει ανέπαφη σκεπασμένη με δυο τεράστιους υπέρθυρους λίθους.
Ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας, μετά τη μάχη της Χαιρώνειας στα 338 π.Χ. κι ο γιος του Αλέξανδρος, μετά την καταστροφή της Θήβας στα 335 π.Χ. επισκεύασαν τα τείχη του κάστρου του Ορχομενού, που τα είχαν γκρεμίσει οι Θηβαίοι το 364 π.Χ. και κατασκεύασαν τον πύργο στην κορυφή.
Σίγουρα το κάστρο του Ορχομενού χρησιμοποιήθηκε για παρατηρητήριο – φρυκτωρία. Δηλαδή για μετάδοση πληροφοριών με σήματα φωτιάς, πρακτική που χρησιμοποιήθηκε πολύ στην αρχαία Ελλάδα.
Η οργάνωση των φρυκτωριών ήταν τέτοια που η είδηση ότι “οι Αργείοι κυρίευσαν την πόλη του Πριάμου, έφτασε από την Τροία στις Μυκήνες μέσα σε μια και μόνη νύχτα”, χάρις στο φως αυτών των φρυκτωριών.
Το κάστρο του Ορχομενού δεσπόζει στην πανάρχαια Φωκικοβοιωτική οδό που ένωνε τη βόρεια με τη νότια Ελλάδα. Έτσι από εδώ ελεγχόταν πιο έγκαιρα και πιο αποτελεσματικά αφού από την κορυφή του η ματιά φτάνει ανεμπόδιστη όχι μόνο στη Φωκίδα, αλλά και στη Λοκρίδα και στα βουνά της Εύβοιας.
Η πρόσβαση στη Μακεδονική ακρόπολη του Ορχομενού μπορεί να γίνει μόνο με πεζοπορία 45-60 λεπτών. Διαδρομή που ακολουθούν πολλοί σύλλογοι πεζοπόρων καθώς και ομάδες φοιτητών ξένων και ελληνικών πανεπιστημίων. Στη διαδρομή όμως οι επισκέπτες μπορούν όχι μόνο να θαυμάσουν τη θέα αλλά να δουν και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία του αρχαίου Ορχομενού.
Ξεκινώντας από τον χώρο του αρχαίου θεάτρου και αφού διασχίσουμε ανεβαίνοντας την συνοικία της Δραγατσούλας θα συναντήσουμε αμέσως τις βάσεις του Ασκληπιείου ενώ πίσω μας μπορούμε να δούμε τον Ορχομενό από ψηλά. Από εδώ και πάνω μπαίνουμε σε βραχώδες έδαφος.
Αν τώρα στρίψουμε προς τα δεξιά θα βρούμε τον αρχαίο λιθόστρωτο δρόμο που αποτελούσε την έξοδο του Ορχομενού όταν ακόμα η Κωπαΐδα ήταν λίμνη. Ο αρχαίος αυτός δρόμος από βουνό σε βουνό, ακολουθούσε περιμετρικά τη λίμνη. Συνεχίζοντας την ανάβαση θα συναντήσουμε το οχυρωματικό τείχος της Μακεδονικής ακρόπολης.
Πληροφορίες από Δήμο Ορχομενού
