Η ΕΠΤΑΠΥΛΟΣ ΘΗΒΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Κατσέλης Γεώργιος – Μαθηματικός – π. Προϊστάμενος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας – π. Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Θηβαίων
- Πίνδαρος (522-438 π.Χ) Θηβαίος Λυρικός ποιητής : «Ομορφάμαξη, Χρυσοχίτωνη, τ΄ άγιο καμάρι μας Θήβα, στήριγμα της Ελλάδος, θεϊκή πολιτεία»
- Κικέρων (106- 43 π.Χ) Ρωμαίος Πολιτικός, Ρήτορας και Φιλόσοφος: «Η ιστορία είναι πράγματι μάρτυς των αιώνων, φως της αληθείας, ζωή της μνήμης, δάσκαλος του βίου, αγγελιαφόρος του παρελθόντος»
Βοιωτία
Η Θηβαϊδος χώρα της Βοιωτίας βρίσκεται μεταξύ Ευβοίας (Ευρίπου), Αττικής, Φωκίδας και Φθιώτιδας, μεταξύ του Ευβοϊκού και Κορινθιακού Κόλπου και περιβάλλεται από τα όρη: Πτώον, Μεσσάπιον, Παρνασσός (για τους αρχαίους Έλληνες ήταν μετά τον Όλυμπο το ιερότερο βουνό), Ελικώνα και Κιθαιρώνα.
Χωρο-γεωγραφική δομή της Θηβαίων Πολιτείας
Η αρχαία Θήβα (Θήβη – Θήβαι), – ακριβώς επάνω της είναι κτισμένη και η νέα Θήβα –, βρίσκεται περίπου στο μέσο της απόστασης της παγκόσμιας πνευματικής Αθήνας και του Ιερού των Δελφών. Ως γεωγραφικός χώρος έχει έκταση 650 – 800 τετραγωνικά χιλιόμετρα (τ.χ), όσο περίπου και ο σημερινός Δήμος Θηβαίων. Βρέχεται από τον Ευβοϊκό και τον Κορινθιακό Κόλπο. Περιβάλλεται από τα βουνά – λόφους Σφίγγειον, Πτώον, Μεσσάπιον, Υπάτιο, ( Σαγματάς), Ελικώνα των Μουσών και Κιθαιρώνα. Είχε επίνεια – λιμάνια, κυρίως την Ανθηδώνα, την Αυλίδα και την Αλυκή, όπου κατά τον μύθο κατασκευάστηκε η Αργώ της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Οι λίμνες της Θήβας είναι η Υλίκη και η Παραλίμνη και ποταμοί ο Μέλανας (Βοιωτικός Κηφισός) και ο Ασωπός (ποτάμιος θεός με πολλές θυγατέρες). Κάμποι της ο Θηβαϊκος και ο Κάμπος του Ασωπού. Την Θήβα διέτρεχαν ακόμη τρεις ποταμοί, ο Διρκαίος, ο Χρυσορρόας και ο Ισμηνός (Άγιος Ιωάννης), τον οποίο πρόλαβα και εγώ ως μαθητής του εξαταξίου Γυμνασίου Θήβας.
Η αρχαία Θήβα είναι χτισμένη σε 7 λόφους με κεντρικό τον «Κάδμειο Λόφο», στον οποίο βρίσκονται οι ιεροί χώροι, τα Ανάκτορα και οι διοικητικοί χώροι. Επιπλέον, η Κάδμεια Θήβα περιστοιχίζεται για λόγους στρατιωτικής ασφαλείας από 7 Πύλες και άλλες 7 εξωτερικές. Κατά ένα μύθο, η Θήβα είναι μια απo τις πολλές θυγατέρες του θεού Ασωπού και της Μετόπης και κατ΄ άλλον κόρη του Προμηθέως, ενώ καταγράφεται, από διάσημους συγγραφείς, ως «χώρα» μύθων, ημιθέων, ηρώων και διάσημων προσωπικοτήτων, παραμένοντας πάντα συνδεδεμένη με την ιδεώδη, μυστικιστική, ιερότητα του εμβληματικού αριθμού 7.
Κάδμος
Ιδρυτής της Θήβας, κατά ένα μύθο, υπήρξε ο Κάδμος, γιoς του Έλληνα βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα και της Τηλεφάεσσας. Αναζητώντας την αδελφή του Ευρώπη, που είχε αρπάξει ο Δίας, βρέθηκε στο μαντείο των Δελφών, μετά στην Βοιωτία και τελικά στη περιοχή, όπου στις πηγές του Ισμηνού σκότωσε τον δράκοντα γιο του Άρη και από τα δόντια του, που έσπειρε, φύτρωσαν οι Σπαρτοί πρόγονοι των Θηβαίων. Στην Θήβα, που έχτισε, παντρεύτηκε την Αρμονία και στον γάμο τους κατέβηκαν και παραβρέθηκαν ολοι οι θεοί του Ολύμπου και οι εννέα Μούσες. Από τον γάμο απέκτησαν τέσσερεις κόρες: Την Σεμέλη (μητέρα του Διονύσου, θεού της αμπέλου, του κρασιού, της μέθης και της χαράς), την Ινώ, την Αγαύη και την Αυτονόη, καθώς και ένα γιο τον Πολύδωρο. Ο Κάδμος, κατά τον πατέρα της Ιστορίας Ηρόδοτο (484-424 π.Χ), έφερε στην Ελλάδα το λεγόμενο «Φοινικικό Αλφάβητο» (Καδμεία γράμματα), το οποίο οι Έλληνες της Κεντρικής Ελλάδας τροποποίησαν και έκαναν το λεγόμενο «Ιωνικό Αλφάβητο».
Ο Κάδμος καθιέρωσε και επέβαλε θεσμούς και κανόνες πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς. Υπήρξε δάσκαλος της Μουσικής Τέχνης και έφερε στην Ελλάδα τη χρήση της λύρας. Στην Θήβα κατασκεύασε ανάκτορα, Ιερούς χώρους, διοικητήρια, υδραγωγεία και σπουδαίες περιτειχίσεις. Βασίλευσε στην Θήβα πολλά χρόνια. Κατά ένα μύθο συγκρούστηκε με τον ποιητή, μουσικό και φιλόσοφο Λίνο, άφησε το θρόνο στο γιο του Πολύδωρο και διέφυγε με τη γυναίκα του Αρμονία και πολλούς φίλους και οπαδούς του στην Ιλυρία και κατ΄ άλλους στα Ιλύσια Πεδία.
Αμφίων και Ζήθος
Κατά το μύθο ήταν δίδυμοι αδελφοί, γιοι του Δία και της Αντιόπης. Όταν μεγάλωσαν και γύρισαν από τον Κιθαιρώνα, στην Θήβα, έμαθαν ότι βασίλευε ο Λύκος και η γυναίκα του Δίρκη, οι οποίοι είχαν κακοποιήσει τη μητέρα τους. Αφού σκότωσαν τον Λύκο και τιμώρησαν την Δίρκη, με άγριο τρόπο, έγιναν κυρίαρχοι της Θήβας. Κατά τον Ησίοδο (π. 850-800 π.Χ), ο Ζήθος σωματικά υπερδύναμος και πανίσχυρος έβγαζε τους βράχους από το βουνό και ο Αμφίων με την επτάχορδη λύρα και τις θεσπέσιες μελωδίες της μουσικής τέχνης τοποθετούσε αυτούς, ώστε τα τείχη να χτίζονται χωρίς εργάτες, τείχη που είχαν επτά Πύλες («Επτάπυλη Θηβα»). Ο Αμφίων με τη γυναίκα του Νιόβη απέκτησαν 12 παιδιά, 6 γιούς και 6 θυγατέρες. Οι δυο αδελφοί τάφηκαν στον Άμφιο Λόφο, βορείως της Καδμείας, όπου κατά τον αρχαιολόγο Θ. Σπυρόπουλο, βρίσκεται ένα πυραμιδοειδές κενοτάφιο (Τύμβος).
Οι 7 Πύλες της Θήβας («Επτάπυλος Θήβα»)
Η μυθική, ηρωϊκή Θήβα ήταν ξακουστή για τις 7 Πύλες, χτισμένες από τον Αμφίονα και τον Ζήθο. Ο Όμηρος (π. 850-800 π.Χ) στην Ιλιάδα (Ραψωδία Ι, στίχοι 381-384) τις καταγράφει: Οι Βοραίες στο Βορρά, οι Προιτίδες και οι Ομολοϊδες στην Ανατολη, οι Ηλέκτρες και οι Ογκαίες στο Νότο και οι Ύψιστες και οι Νηϊστες στη Δύση. Από τις Πύλες αυτές έχουν δυστυχώς διασωθεί ελάχιστα ίχνη. Κατά τον αρχαιολόγο Α. Κεραμόπουλο, λείψανα υπάρχουν από τις Βοραίες, τις Ηλέκτρες και τις Προιτίδες, τις οποίες θυμάμαι και εγώ!!! Οι Πύλες αυτές καταγράφησαν 400 περίπου χρόνια αργότερα και από τον Αισχύλο (525-456 π.Χ) στο δραματικό έργο του «Επτά επί Θήβας». Το έργο αυτό του «Θηβαϊκού Κύκλου» παίχτηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 467 π.Χ και συνεχίζει για 2.500 περίπου χρόνια σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο.
Στη μάχη των «Επτά επί Θήβας» πολέμησαν οι στρατοί των επτά Αργείων Πριγκήπων – στρατηγών και των επτά Θηβαίων ομοίων. Οι Αργείοι νικήθηκαν. Οι δυο αντιμαχόμενοι Θηβαίοι πρίγκηπες, γιοί του Οιδίποδα και της Ιοκάστης, Πολυνείκης και Ετεοκλής μονομάχησαν και σκοτώθηκαν και οι δυο.
Οι μύθοι της Θήβας και της Βοιωτίας
Όπως γράφτηκε, η Θήβα είναι συνδεδεμένη με την πολλαπλή εκφραστικότητα του αριθμού 7. Η Βοιωτία και ιδιαίτερα η Θήβα της αρχαιότητας είναι σε μυθολογικό, ιστορικό, ποιητικό, δραματικό, πολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο πρωτοπόρες πανελληνίως.
Επτά είναι οι αρχετυπικοί μύθοι, που αναφέρονται στην Βοιωτία και στην Θήβα, οι εξής:
- Ο μύθος του Κάδμου
- Ο μύθος της Νιόβης
- Ο μύθος του Διονύσου
- Ο μύθος του Φροίξου με την Ινώ και του Ιάσονα με την Μήδεια (Ορχομενός)
- Ο μύθος του Ηρακλή (διάσημος Θηβαίος ημίθεος και ήρωας, γιος του Δία και της Αλκμήνης, γνωστός παγκοσμίως για τους 12 άθλους κ.α)
- Ο μύθος του Τροφωνίου
- Ο μύθος του Οιδίποδα
Οι 7 ανωτέρω Βοιωτικοί – Θηβαϊκοί μύθοι αποτέλεσαν πηγές έμπνευσης και γνώσης για τους τραγικούς ποιητές της αρχαιότητας και άλλους πολλούς μεταγενεστέρως. Έγιναν αφηγηματικά υπόβαθρα για τα αριστουργήματα του θεατρικού λόγου. Έργα τέχνης, σοφίας και διδαχής για την ανθρωπότητα.
Οι Τραγωδίες του Θηβαϊκού Κύκλου
Επτά είναι οι διασωθείσες Τραγωδίες του λεγόμενου «Θηβαϊκού και δραματικού Κύκλου», που κατά σειρά είναι οι εξής:
Α) Αντιγόνη (Σοφοκλής, 496-406 π.Χ), Β) Βάκχες (Ευριπίδης, 485-406 π.Χ), Γ) Επτά επί Θήβας (Αισχύλος, 525-456 π.Χ), Δ) Ηρακλής μαινόμενος, (Ευριπίδης), Ε) Οιδίπους επί Κολωνώ (Σοφοκλής), ΣΤ) Οιδίπους τύραννος (Σοφοκλής), Ζ) Φοίνισαι (Ευρυπίδης)
Πόλις – Πολιτεία – Πολίτευμα – Σύστημα – Κράτος – Πολιτική – Πολιτισμός
Πόλις (Πόλη): Είναι μια ενότητα ανθρώπων, ένα σύνολο δρώντων ανθρώπων σε ένα χωρικό πεδίο.
Πολιτεία: Είναι ο μόνιμος λαός, που είναι εγκατεστημένος σε ορισμένο τόπο – χώρα, οργανωμένος νομικά και ασκεί πολιτική εξουσία. Δηλαδή, η Πολιτεία απαρτίζεται από τρία στοιχεία: ι)Ο μόνιμος λαός, ιι) Ο τόπος – χώρα και ιιι)η Πολτική εξουσία (Λαός – Τόπος – Εξουσία) ή (Λαός – Χώρα – Κράτος)
Πολίτευμα : Είναι το ιεραρχικό σύστημα, κατά το οποίο σχηματίζεται, οργανώνεται και ασκείται η Κρατική εξουσία. Είναι ο τρόπος, το μοντέλο διοίκησης ενός κράτους.
Σύστημα: Είναι ένα σύμπλεγμα αλληλοεπιδρώντων , αλληλοεπηρεαζόμενων και αλληλοεξαρτώμενωνν στοιχείων. Κάθε αλλαγή σε κάποιο στοιχείο του συστήματος επιφέρει αλλαγές σε ολόκληρο το σύστημα.
Κράτος: Είναι η οργανωμένη ισχύς, δύναμη της Κοινωνίας , του λαού.
Πολιτική: Είναι η Τέχνη διακυβέρνησης μιας χώρας και ο τρόπος χειρισμού των κρατικών υποθέσεων. Η πολιτική γεννιέται από τη στιγμή, που κάποιοι πολίτες μετέχουν στη λήψη των αποφάσεων.
Ανάλογα από το ποιοί (πλούσιοι, φτωχοί, φιλόσοφοι κ.λ.π) και πόσοι (λίγοι – πολλοί) μετέχουν γεννάται το πολίτευμα.
Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ) γράφει: Πολιτική είναι «η κυριωτάτη των επιστημών, τα καλά και δίκαια σκοπούμενη» και επίσης τονίζει ότι σε κάθε πολιτεία υπάρχουν τρείς εξουσίες, ανεξάρτητες μεταξύ τους: ι) «Το περί τας αρχάς» (η εκτελεστική), «Το βουλευόμενον» (η νομοθετική) και ιιι) «Το δικάζον» (η δικαστική).
Πολιτισμός: Είναι η υλική και πνευματική πρόοδος των ανθρώπων παράλληλα με την ηθική εξέλιξή των.
Ο Αριστοτέλης και τα Πολιτεύματα
Ο Αριστοτέλης και οι μαθητές του, στη «περιπατητική φιλοσοφική Σχολή – Λύκειο» στην Αθήνα, εξέτασαν, μελέτησαν και κατέγραψαν, μετά το 335 π.Χ, τα πολιτεύματα 158 «πόλεων – κρατών» από τις 1.000 περίπου «πόλεις – κράτη» της αρχαίας Ελλάδας, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις πολλών φιλοσόφων (Ηράκλειτος, Δημόκριτος κ.α). Από αυτά δυστυχώς, η «Θηβαίων Πολιτεία» χάθηκε. Σώθηκαν μόνο τα «Πολιτικά» και η «Αθηναίων Πολιτεία» του Αριστοτέλη, καθώς και οι ουτοπικές πολιτείες (ου- τόπος) του σοφιστή Φαλέα του Χαλκηδόνιου και η «Πολιτεία» του Πλάτωνος (427-347 π.Χ), με τις οποίες διαφωνούσε απόλυτα ο Αριστοτέλης. Από τις ανωτέρω θεωρητικές πολιτείες και άλλες διάσπαρτες μαρτυρίες της αρχαιότητας διδάχτηκε διαχρονικά ολόκληρη η ανθρωπότητα, καθόσον διατυπώθηκαν μεταγενεστέρως και άλλα σημαντικά μοντέλα πολιτικής οργάνωσης των κοινωνιών, καθώς και κοινωνικά συμβόλαια (Αυγουστίνος, Tohas Mop, Τόμας Χόμπς, Τζον Λοκ, Ζαν Ζακ Ρουσό κ.α).
Στην αρχαία Ελλάδα μεσα από αλλεπάληλες αντιθέσεις, ανταγωνισμούς, αναμετρήσεις, ρήξεις, συγκρούσεις, δολοφονίες και επαναστάσεις επιβίωσης και συνύπαρξης εφαρμόστηκαν αρκετά και διάφορα πολιτεύματα. Η εναρμόνιση ατόμων – ατομικών εγώ με διαφορετικές απόψεις και ποικιλόμορφα συμφέροντα είναι δυσεπίλυτη εξίσωση.
Κατά τον Αριστοτέλη, εξελικτικά είχαμε στην αρχαία Ελλάδα τα εξής πολιτεύματα: Α) Πατριαρχική Βασιλεία, Β) Αριστοκρατία, Γ) Ολιγαρχία, Δ) Τιμοκρατία, Ε) Τυραννία, ΣΤ) Δημοκρατία.
Τα κύρια πολιτειακά όργανα στην Αθήνα επίσης, κατά τον Αριστοτέλη ήταν:
Α) Η Εκκλησία του Δήμου (κυρίαρχο όργανο, όπου μετείχαν όλοι οι πολίτες. Αποφάσιζαν για πολλά θέματα και ιδιαίτερα τα σοβαρότερα στα πλαίσια των νόμων).
Β) Οι εννέα άρχοντες (βασιλιάς – πολέμαρχος –επώνυμος άρχοντας και οι 6 θεσμοθέτες).
Γ) Οι 10 στρατηγοί (Οι στρατηγοί και οι ναύαρχοι ήταν αιρετοί άρχοντες με συγκεκριμένη θητεία).
Δ) Η Βουλή των 500 (πολλές φορές και περισσότερων μελών).
Ε) Ο Άρειος Πάγος
ΣΤ) Η Ηλιαία (Λαϊκό Δικαστήριο με 5.000 τακτικά μέλη και 1.000 αναπληρωματικά).
Λειτουργούσαν και άλλα μικρότερα δικαστήρια. Η Αθήνα είχε κατά βάση Δημοκρατικό Πολίτευμα, ενώ η Σπάρτη και η Θήβα Ολιγαρχικό με τις ιδιαιτερότητες των.
Νόμοι της Θηβαίων Πολιτείας
Πιθανολογώ ότι και η Θήβα από την εποχή του Χαλκού πέρασε πολιτικά, οργανωτικά και διοικητικά, μέσα από όλες σχεδόν τις προαναφερθείσες μορφές των πολιτευμάτων.
Η «πόλις – κράτος», ως μοντέλο πολιτικού σχήματος οργάνωσης και διοίκησης, καθιερώθηκε σε όλη σχεδόν την Ελλάδα περίπου το 900-800 π.Χ. Από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων το 776 π.Χ το πολιτικό αυτό σχημα είναι υπαρκτό και εν ενεργεία. Ο αρχαίος Ελληνικός Κόσμος αποτελείται από Πόλεις – Κράτη και όχι από ένα ισχυρό κράτος. Γύρω στο 800 π.Χ ο Κορίνθιος νομοθέτης Φιλόλαος πέρασε από την Κόρινθο στην Θήβα μέσω Κιθαιρώνος. Οι Κορίνθιοι είχαν πολλές συναλλαγές με την Βοιωτία και ιδιαίτερα με την Θήβα. Ο Φιλόλαος πραγματοποίησε στην Θήβα οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές μεταρυθμίσεις, κυρίως : 1) Απέτρεψε τον τεμαχισμό – κατακερματισμό των κτημάτων, δηλαδή τη δημιουργία μικρών κλήρων και μικρών ιδιοκτησιών. 2) Κήρυξε περιορισμό των γεννήσεων. 3) Επέτρεψε σε άτεκνους πλουσίους να υιοθετούν παιδιά ακτημόνων και να έχουν έτσι συγγενικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς δεσμούς, μειώνοντας κατ΄αυτό το τρόπο τις μεταξύ φτωχών και πλουσίων αντιζηλίες, αντιθέσεις, εντάσεις και συγκρούσεις.
Με τις νομοθετικές αυτές ρυθμίσεις πέτυχε σχεδόν την απόλυτη ισχυροποίηση των Ολιγαρχικών, οι οποίοι έτσι κυβέρνησαν ανενόχλητοι την Θήβα, περίπου από το 800 π.Χ μέχρι το 379/378 π.Χ, δηλαδή, για περισσότερα από 400 χρόνια!!!
Τα πολιτειακά όργανα της Θηβαίων Πολιτείας
Επειδή χάθηκε η «Θηβαίων Πολιτεία» του Αριστοτέλη και επειδή τα αναγκαία δομικά πολιτικά στοιχεία μιας πόλεως – κράτους είναι περίπου αυτά της γειτονικής Αθηναίων Πολιτείας, ιστορικοί και άλλοι θεωρούν ότι και το μοντέλο πολιτειακής δομής της Θήβας πρέπει να είχε κάποια κοινά δομικά υλικά. Την Θηβαϊκή Πολιτεία διοικούσε και ήλεγχε η Ολιγαρχική Τιμοκρατική Αριστοκρατία. Τα πολιτειακά όργανα της «Θηβαίων Πολιτείας» ήταν:
Α) Η Εκκλησία του Δήμου (Συνέλεσυη αρχόντων που αποφάσιζαν για όλα τα σοβαρά ζητήματα)
Β) Ο Άρχοντας (υψηλό πολιτικό αξιωματικό πρόσωπο)
Γ) Μια εκτελεστική εξουσία (αρχές και αξιωματούχοι)
Δ) Η Βουλή (Ένα συμβούλιο αρχόντων ειδικών γνώσεων)
Ε) Ένα δικαστικό σώμα από άρχοντες
Στ) Ο Πολέμαρχος (Στρατηγός εκλεγμένος με θητεία)
Ζ) Ίσως και ένα γραφειοκρατικό διαχειριστικό σώμα
«Βοιωτικό Κοινόν»
Η Βοιωτία είχε στην αρχαιότητα 88 μικρές και μεγάλες πόλεις εκ των οποίων οι 26 ήταν σημαντικές και συναποτελούσαν το «Βοιωτικό κοινό», μια «Βοιωτική Ομοσπονδία», δηλαδή, ένα πολιτικό συνασπισμό ανώτερης τάξης. Η επιλογή της παραχώρησης της αυτονομίας της πόλεως στο ομοσπονδιακό σύστημα ήταν σπάνιο πολιτικό φαινόμενο και εξέφραζε μια αίσθηση αλληλεγγύης και ενότητας των αδύναμων «Πόλεων – Κρατών».
Το «Βοιωτικό Κοινό» διοικούσε ένα σώμα 11 εκλεγμένων αρχόντων, οι οποίοι ονομάζονταν «Βοιωτάρχες». Η Θηβαϊκή Πολιτεία ως ισχυροτέρα και προεξέχουσα είχε δυο Βοιωτάρχες. Ακόμα, οι τέσσερεις μεγάλες πόλεις – κράτη της Βοιωτίας, Θήβα, Ορχομενός, Θεσπιές και Πλαταιές ήταν κατά κανόνα και κατά περιόδους σκληρά αντιμαχόμενες και ιδιαίτερα με την Θήβα.
«Πόλις – Κράτος». Συνθέσεις και αντιθέσεις
Σε κάθε Πόλη – Κράτος της αρχαίας Ελλάδας υπάρχουν:
Α) Διάφορα σύνολα Οντοτήτων, που συνδέονται με σχέσεις.
Β) Ιεραρχική Οργάνωση στο Κράτος και στην Κοινωνία
Γ) Ηγεσία που αποφασίζει, διευθύνει και συντονίζει.
Δ) Αιτιώδεις σχέσεις και συμπεριφορές των μελών της ηγεσίας με τους πολίτες.
Ε) Πολιτικές παρατάξεις, που αντανακλούν και διαμερίζουν πεποιθήσεις, απόψεις και συμφέροντα των πολιτών.
Στ) Αναδυόμενες ιδέες και δυνάμεις, που ανατρέπουν και αλλάζουν τα δεδομένα.
Ζ) Αντιζηλίες, διενέξεις, αντιθέσεις, ανταγωνισμοί, συμφέροντα, ρήξεις, επαναστάσεις, συνεχείς και ανελέητες συγκρούσεις:
Ι)Ταξικές μεταξύ των κοινωνικών τάξεων.
Ιι) Παραταξιακές, συνήθως μεταξύ Ολιγαρχικών και Δημοκρατικών.
Ιιι) Συγκρούσεις ενδοπαραταξιακές για λόγους κυριαρχίας των προσωπικών φιλοδοξιών.
Ιν) Δικαστικές
ν) Όταν μια παράταξη ή ομάδα ή φραξία ή κλίκα ή άτομο επιβληθεί στο εσωτερικό μιας πόλης και αναλάβει την εξουσία, ξεκινά διωγμό των αντιπάλων, οι δε θέσεις εξουσίας καταλαμβάνονται από τους νικητές.
νι) Όταν μια παράταξη ή κλίκα αδυνατεί να επιβληθεί στο εσωτερικό μιας πόλης δημοκρατικά, καλεί σε βοήθεια μια ξένη πόλη, Κράτος ή δύναμη. Συχνές είναι για 200 χρόνια περίπου, οι παρεμβάσεις των Περσών (από το 520 – 335 π.Χ), είτε με τη μορφή δωροδοκίας πολιτικών προσώπων και αντιπάλων, είτε με στρατιωτικές παρεμβάσεις.
νιι) Στις διεθνείς σχέσεις εμφανίζονται μπλοκ- κρατών, που προσπαθούν να επιβληθούν σε άλλα μπλοκ – συστήματα.
Η εξουσία, η απληστία, οι εγωκεντρισμοί, τα συμφέροντα, οι επεκτατισμοί, οι συνασπισμοί, είναι οι κινητήριες δυνάμεις ηγεμονισμού διαχρονικά.
Επιβολή του Δημοκρατικού Πολιτεύματος το 379/378 π.Χ
Τον Αύγουστο του 382 π.Χ, ο στρατηγός, αρχηγός των Σπαρτιατικών δυνάμεων Φοιβίδας με την προδοτική συμβολή του αρχηγού των Θηβαίων Λακωνιζόντων Λεοντιάδα, κατέλαβε την Θήβα, εκτελώντας ίσως απόρρητο σχέδιο κατάληψης της Καδμείας.Καταδίκασαν και εκτέλεσαν τον δημοκρατικό πολέμαρχο της Θήβας Ισμηνία και έκλεισαν στη φυλακή 500 επώνυμους Θηβαίους αντιφρονούντες, που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν. Πρόλαβαν και διέφυγαν 300 αντιλακωνικοί δημοκρατικοί πολίτες της Θήβας, οι οποίοι ζήτησαν και πήραν άσυλο στην Αθήνα, μεταξύ αυτών και ο Πελοπίδας. Ο Επαμεινώνδας έμεινε μέσα ενθαρρύνοντας , με διάφορους τρόπους τους Θηβαίους δημοκρατικούς, αντιστασιακούς, αντιλακωνίζοντες. Οι Λακεδαιμόνιοι εγκατέστησαν ακόμη στην Καδμεία ακρόπολη της Θήβας φρουρά δύναμης 1.500 ανδρών. Ο Σπαρτιατικός στρατός κακοποίησε πολλαπλώς τους Θηβαίους ως κατοχική δύναμη. Στο τέλος Δεκεμβρίου του 379 π.Χ και στις αρχές Ιανουαρίου του 378 π.Χ, ο ευγενής, πλούσιος και φιλελεύθερος μαχητής, αυτοεξόριστος στην Αθήνα Πελοπίδας, με ασύλληπτο στρατηγικό και τολμηρό στρατιωτικό σχέδιο και με μια μικρή ομάδα αποφασισμένων και θαρραλέων Θηβαίων επαναστατών ανέτρεψε την εσωτερική τυραννία Λεοντιάδα, καθώς και την κατοχική Σπαρτιατική δύναμη.
Ο Πυθαγόρειος φιλοσοφικός στρατηγικός νους του Επαμεινώνδα και ο τολμηρός ανδρείος και αποφασιστικός στρατιωτικός Πελοπίδας και περίπου 10 στρατηγοί, σε 6-7 χρόνια, οργάνωσαν, εκπαίδευσαν και εξόπλισαν διάφορες στρατιωτικές μονάδες. Ανέπτυξαν τακτικές, στρατηγικές, την καινοτομία της Λοξής Φάλαγγας, την κορυφαία πολεμική μονάδα του Ιερού Λόχου, τη διπλωματία κ.α.
Το 371 π.Χ νίκησαν στα Λεύκτρα τον αήττητο Σπαρτιατικό στρατό και κυριάρχησαν πανελληνίως για μια περίπου δεκαετία. Ανέδειξαν την «Θηβαίων Πολιτεία» και το «Βοιωτικό Κοινό» ως ηγεμονικές δυνάμεις. Η δεκαετία 371-362 π.Χ θεωρείται διαχρονικά η ενδοξότερη περίοδος για την Βοιωτία και τη «Θηβαίων Πολιτεία».
