Πάνω από τη Λουτρόπολη των Καμένων Βούρλων βρίσκεται εδώ και χίλια χρόνια η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
Στις πλαγιές του όρους Κνημίδα, πάνω από τη Λουτρόπολη των Καμένων Βούρλων, σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον με πανοραμική θέα, βρίσκεται εδώ και χίλια χρόνια η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Με αυτό το μοναστήρι συνεχίζεται σήμερα η σειρά ντοκιμαντέρ του protothema.gr, μεταφέροντας την κατανυκτική ατμόσφαιρα που συναντάται τη Μεγάλη Εβδομάδα στις Ιερές Μονές της χώρας μας.
Η ιστορία της Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
Κτήτορας της Μονής θεωρείται ο Όσιος Νικήτας ο οποίος αρχικά ζούσε ως ασκητής σε μια σπηλιά του όρους Κνημίδα. Σταδιακά άρχισαν να διαμένουν και άλλοι πατέρες μαζί του και ο χώρος δεν επαρκούσε. Κατέβηκαν χαμηλότερα, σε υψόμετρο 310 μέτρων, όπου βρίσκονταν τα ερείπια ενός ναού του 7ου αιώνα ο οποίος σύμφωνα με την προφορική παράδοση ήταν αφιερωμένος στη Θεά Αρτέμιδα. Προχώρησαν στην ανοικοδόμηση νέου ναού αξιοποιώντας τα ερείπια του παλαιότερου.
Με την πάροδο των αιώνων, αυξήθηκε ο αριθμός των μοναχών – ξεπέρασαν τους εκατό – ενώ ταυτόχρονα πληθώρα θαυμάτων λάμβαναν χώρα. «Το μοναστήρι ήταν ένας χώρος αγιασμού, ένας χώρος στον οποίο γινόντουσαν πάρα πολλά θαύματα. Γι’ αυτό και ονομάστηκε Αγιά. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο πολύς κόσμος συνέρρεε στη Μονή και γι’ αυτό το φθονούσαν οι Τούρκοι», αφηγείται στο Πρώτο Θέμα ο ιερομόναχος της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Αγιάς, πατέρας Δαμασκηνός.
Εντός του ναού υπάρχει κρύπτη που αξιοποιήθηκε επί Τουρκοκρατίας. Μπορούσε κάποιος φεύγοντας από το αναλόγιο, με ανεμόσκαλα, να ανέβει στην κρύπτη που οδηγούσε στην οροφή του νάρθηκα του ναού, όπου το ταβάνι του πρόναου είναι κούφιο. Εκεί οι μοναχοί έκρυβαν παιδιά, οπλαρχηγούς και οποιονδήποτε άλλον αναζητούσε σκέπη και καταφυγή. «Λειτουργούσε κρυφό σχολειό», σημειώνει ο πατέρας Δαμασκηνός. Μάλιστα, στη θέση που βρίσκεται σήμερα το καμπαναριό, υπήρχε τότε πύργος – παρατηρητήριο. Εκεί καθόταν ένας μοναχός που παρατηρούσε το μονοπάτι και όταν έβλεπε τους Τούρκους να ανεβαίνουν, σήμαινε συναγερμό.
Το 1600 μ.Χ. οι Τούρκοι επιτέθηκαν στη Μονή με κανονιοβολισμούς, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στο ναό, καθώς μεταξύ άλλων καταστράφηκε ο τρούλος και τμήμα της σκεπής. Ωστόσο, όπως τονίζει ο πατέρας Δαμασκηνός «Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Χάρη σε αυτό έγινε ένα πολύ μεγάλο θαύμα: Όταν οι Τούρκοι κατέστρεψαν τη Μονή και θέλησαν μετά να φύγουν με τα καράβια τους, τα καράβια “μαρμάρωσαν” στη θάλασσα. Δεν μπορούσαν να φύγουν. Δεν μπορώ να σας εξηγήσω τι σημαίνει μαρμάρωσε. Ίσως κάποια παλίρροια, ένα ρεύμα, κάτι, δεν ξέρω. Δεν μπορούσαν να φύγουν και γι’ αυτό επέστρεψαν στη Μονή, επισκεύασαν τη ζημιά, και συγχρόνως έκαναν φιρμάνι το οποίο κατέληγε με τη φράση το μοναστήρι να μην ξαναπειραχθεί ποτέ από Τούρκο».
Στο διάστημα από το 1725 μ.Χ. έως το 1757 μ.Χ. έγινε η υφιστάμενη μέχρι σήμερα αγιογράφηση του Καθολικού, από ανώνυμο αγιογράφο. Πάνω από την είσοδο υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή:
“ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟΣ
ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΝΔΕΝΙΤΣΗΣ ΚΥΡΙΟΥ
ΚΥΡΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ
ΠΑΝΟΣΙΩΤΑΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΥΡΟΥ ΑΡΣΕΝΙΟΥ
ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΨΝΖ (1757) ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 15”
Το κλείσιμο της Μονής και οι καταστροφές που ακολούθησαν
Η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος έπαψε να λειτουργεί το 1833 οπότε και εκδόθηκε το διάταγμα του Όθωνα «περί διαλύσεως των Μοναστηριών». Παρέμεινε εγκαταλειμμένη για 150 χρόνια, ανασυστάθηκε το 1964, και το 1975 έγινε επίσημη ανακαίνιση η οποία δεν ήταν διόλου εύκολη αν αναλογιστεί κανείς τις καταστροφές που είχαν προηγηθεί.
Ειδικότερα, το 1894, με τους σεισμούς στην Αταλάντη η Μονή δέχτηκε μεγάλο πλήγμα. Έπεσαν όλα τα κτίριά της με εξαίρεση το πιο παλαιό της κτίσμα: τον ναό. Οι ρωγμές που είναι ορατές στο εσωτερικό του ναού μαρτυρούν το θαύμα το οποίο συντελέστηκε τότε.
Εκτός όμως από τις φυσικές καταστροφές το μοναστήρι δοκιμάστηκε και από κλοπή. Το 1952 κάποιος ξήλωσε τα κειμήλια της Μονής και ξεκόλλησε τις αγιογραφίες από τα δύο κλίτη, και που όπως μας ενημέρωσε ο πατέρας Δαμασκηνός «σήμερα όλα τα κειμήλια της Μονής κοσμούν μουσεία της Γερμανίας. Το μόνο κειμήλιο το οποίο διεσώθη με θαυμαστό τρόπο είναι η εικόνα της Παναγίας, η οποία υπάρχει στο προσκυνητάρι. Είναι από το παλαιό τέμπλο της Μονής. Ήταν κατάμαυρη. Ήταν δύο μαύρα ξύλα, σκισμένη στη μέση η εικόνα εμείς την βρήκαμε ως ράφια σε μία ντουλάπα. Έτσι διεσώθη».
Τα μηνύματα των μοναχών
Και αν η ιστορία της Ιεράς Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος είναι πλούσια, εμείς αναχωρήσαμε από το μοναστήρι πλούσιοι εσωτερικά και πνευματικά με τις συζητήσεις μας με τον πατέρα Δαμασκηνό και τον γέροντα Σεραφείμ, τον ηγούμενο της Μονής, ο οποίος ζει εκεί 51 πλέον χρόνια.
Μεγάλη Πέμπτη σήμερα, και το Θείο Δράμα πλησιάζει στην κορύφωσή του. Στην εκκλησία γιορτάζουμε τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού, το Μυστικό Δείπνο, με την παράδοση του Μυστήριου της Θείας Ευχαριστίας, την προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών, καθώς και την προδοσία του Ιούδα.
Τα λόγια των δύο πατέρων αποτελούν πηγή γνώσης; Σοφίας; Το βέβαιο είναι πως βάζουν τον πιστό σε σκέψεις, και εν τέλει φέρνουν γαλήνη σε όποιον τα ακούσει προσεκτικά και επιτρέψει στα φτερά της ψυχής του να είναι ανοιχτά.
Πατέρας Δαμασκηνός – Ιερομόναχος Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Αγιάς, Καμένα Βούρλα:
• «Το να αρέσει κάποιος άνθρωπος στον κόσμο, η λογική του κόσμου τρελαίνει σήμερα τον άνθρωπο. Μόνο ο Θεός μας αναπαύει».
• «Το μοναστήρι είναι ένας πνευματικός θησαυρός και τόπος ενδυνάμωσης και φώτισης των ανθρώπων. Έρχονται οι άνθρωποι και γεμίζουν μπαταρίες είτε σε μια ακολουθία είτε ακόμα και να ακουμπήσουν τον λογισμό τους. Aυτή είναι η μεγαλύτερη προσφορά της Μονής. Το να στηρίζουμε πνευματικά τους ανθρώπους».
• «Είμαστε μοναχοί, αλλά όχι μοναχικοί».
• «Για εμάς τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η δοκιμασία, κάποια ασθένεια ή μια δυσκολία ή οτιδήποτε, είναι επίσκεψη Θεού, είναι ευλογία. Έρχεται ο Θεός και θεραπεύει πράγματα που πολλές φορές είτε σαν γονείς δεν μπορούμε να διορθώσουμε στα παιδιά μας, είτε εμείς οι ίδιοι δεν θέλουμε να ακουμπήσουμε στον εαυτό μας. Έρχεται ο Θεός και διορθώνει πολλά πράγματα και κάνει ένα χειρουργείο μέσα μας».
• «Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Είναι η γιορτή των κεκοιμημένων μας. Διότι ο Χριστός πάτησε τον θάνατο και έδωσε ζωή μέσα στα μνήματα. Έτσι δεν είναι;».
Γέροντας Σεραφείμ – Ηγούμενος Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Αγιάς, Καμένα Βούρλα:
• «Ο Θεός αγάπη εστί, λέει ο κτήτορας μπαίνοντας στο μοναστήρι. Και όταν οι άνθρωποι λέει ο ένας στον άλλον “Σ αγαπώ”, τον λέει Θεό. Το έχουμε καταλάβει; Δεν το έχουμε καταλάβει άραγε;».
• «Η θρησκεία μας είναι ζωντανή, δεν έχει θεωρεία και οπαδούς. Είναι τρόπος ζωής, Είναι αμεσότητα. Είναι βίωμα. Είμαστε σώμα Χριστού».
• «Όταν σε καλεί ο Θεός, δεν πας να διαλέξεις για την καλοπέραση. Πας να διαλέξεις την ανάπαυση της ψυχής. Και είναι Εκείνος ο οποίος, αφού κάνει την κλήση, είναι εκείνος ο οποίος αναπαύει συγχρόνως».
• «Η προσευχή με τη χάρη του Θεού, που μας αξιώνει ο Θεός και τη δέχεται, την αποστέλλουμε για όλες τις ψυχές των ανθρώπων, των ευλαβών προσκυνητών, των πνευματικών μας παιδιών, αλλά και των πνευματικών μας πατεράδων και αδελφών και για όλη την Αγία Εκκλησία του Χριστού. Γιατί ἀδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος ὡς πόλις ὀχυρὰ».
• «Ο Χριστός δεν μένει ούτε αν νήστεψες, ούτε στις πόσες μετάνοιες έκανες, αλλά κι ακόμα περισσότερο πόσες ώρες πήγες στην εκκλησία. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορούν να πάνε στην Εκκλησία και το μυαλό τους να είναι εκτός Εκκλησίας. Και υπάρχουν άνθρωποι που είναι εκτός Εκκλησίας λόγω της δουλειάς τους, αλλά το μυαλό τους και η καρδιά τους βρίσκεται εντός».
• «Το Πάσχα είναι το μεγαλείο της Ορθοδοξίας, η κατάργηση του θανάτου, η Ανάσταση του Χριστού με τη δική μας Ανάσταση. Γιατί ως παιδιά του Χριστού θα αναστηθούμε και εμείς. Εν ηλικία μία πάντες ανασταίνονται».
Πηγή: protothema
