Καταργούνται οι δημοτικές ενότητες, ενισχύεται ο συγκεντρωτισμός
Του Θωμά Κιούση*
Την κατάργηση των δημοτικών ενοτήτων ως εκλογικών περιφερειών στους δήμους προβλέπει μεταξύ άλλων ονέος κώδικας αυτοδιοίκησηςπου παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Εσωτερικών Θ. Λιβάνιο στο τελευταίο συνέδριο δήμων και περιφερειών (ΚΕΔΕ-ΕΝΠΕ), με στόχο ο νόμος να ψηφιστεί πριν το καλοκαίρι.
Αυτό σημαίνει, ότι όλοι οι δήμοι της χώρας θα αποτελούν ενιαίες εκλογικές περιφέρειες και στην περίπτωση του δήμου Θήβας, θα καταργηθούν οι δημοτικές ενότητες Θηβαίων, Βαγίων, Θίσβης και Πλαταιών.
Η ύπαρξη των ενοτήτων, παρείχε ένα θεσμικό διαχωρισμό που έδινε τη δυνατότητα ανάδειξης επί μέρους ζητημάτων και αναγκών ανά περιοχή του δήμου και μια μεγαλύτερη θεσμική θωράκιση σε θέματα όπως η κατανομή πόρων και η διοικητική υποστήριξη, ενώ συνέβαλε θετικά στη διαφάνεια και την ανάδειξη της διαχειριστικής αποτελεσματικότητας της δημοτικής αρχής.
Προκύπτουν διάφορα ερωτήματα από την πρόθεση κατάργησης:
Ποια η σκοπιμότητα αυτής της αλλαγής με το νέο νομοσχέδιο, σε τι μπορεί να βοηθήσει διορθώνοντας αρρυθμίες και κακώς κείμενα στην στήριξη των δημοτικών ενοτήτων;
Έτσι θα γίνουν καλύτερα τα πράγματα για τα χωριά ή θα ευνοηθούν οι συνθήκες εγκατάλειψης, αδιαφορίας και περεταίρω συγκεντρωτισμού στο «κέντρο»;
Θα ενισχυθεί το δημοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας με προτεραιότητα την ίση και δίκαιη αντιμετώπιση των πολιτών ή θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο το δίκαιο του ισχυρού;
Ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις και οι συνέπειες στο δημογραφικό που είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας και παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις στην περιφέρεια;
Πρόβλημα, που έχει ξεκινήσει πριν τη δεκαετία του 1990 και η οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 το επιδείνωσε με αύξηση της μετανάστευσης, κυρίως νέων ανθρώπων (brain drain) και περαιτέρω μείωση των γεννήσεων.
Ο νόμος του Καλλικράτη (Ν. 3852/2010), η έναρξη του οποίου συνέπεσε με την οικονομική κρίση, μπορεί να μην είχε άμεση και καθοριστική σχέση με το δημογραφικό, καθώς αφορούσε κυρίως τη διοικητική αναδιάρθρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, με τη συγχώνευση δήμων και την κατάργηση των νομαρχιών.
Σίγουρα όμως δεν βοήθησε, όπως και ο «Κλεισθένης» στη συνέχεια, στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στην περιφέρεια, με αρνητικό πρόσημο συμβολής σε γενικό επίπεδο: απομάκρυνση υπηρεσιών, μειωμένη αντιπροσώπευση, όπως και ανάδειξη των αναγκών και των ιδιαίτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινότητες.
Από την άλλη πλευρά, οι θετικές προσδοκίες από αυτές τις μεταρρυθμίσεις για βελτίωση της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών και καλύτερο σχεδιασμό και ανάπτυξη, έμειναν και παραμένουν σε πολλές τουλάχιστον περιπτώσεις, περισσότερο στη θεωρία, παρά πέρασαν στην πράξη.
Καθοριστικό ρόλο σε όλα αυτά έχουν ασφαλώς οι πολιτικές προθέσεις, οι πρακτικές, ο ανθρώπινος παράγοντας. Με άλλα λόγια, τα πρόσωπα, τα προγράμματα και η ειλικρινής προθυμία για μια ολιστική ανάπτυξη αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε όλο το φάσμα του δήμου με προτεραιότητα στην αλληλεγγύη, την ισότιμη μεταχείριση, την κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή προς αμοιβαίο όφελος που θα διαχέεται σε κάθε γωνιά του δήμου, χωρίς διακρίσεις.
Οι διατάξεις διοικητικής μεταρρύθμισης όμως, έχουν τη δική τους μεγάλη σημασία γιατί διαμορφώνουν το πλαίσιο λειτουργίας ενός δήμου.
Και η κατάργηση των δημοτικών ενοτήτων, δεν βοηθά. Η μέχρι σήμερα εμπειρία δεν ευνοεί την αισιοδοξία από μια τέτοια εξέλιξη. Αντίθετα προωθεί ακόμα περισσότερο το μοντέλο του συγκεντρωτισμού αντί να εξυπηρετεί την αποκέντρωση και την ανάπτυξη του τόπου.
* Πρώην δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων
