Στην τελική ευθεία οι αλλαγές – Τι προβλέπεται για διαθήκες, χρέη, συζύγους και νέες συμβάσεις
Σημαντικές αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο φέρνει η πρόταση της ειδικής επιτροπής υπό τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη, η οποία αναμένεται να παραδοθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης τον Σεπτέμβριο.
Όπως αναφέρει η Καθημερινή, οι προτάσεις αγγίζουν κρίσιμα ζητήματα, από την τύχη των ιδιόγραφων διαθηκών έως τα χρέη της κληρονομιάς, ενώ εισάγονται για πρώτη φορά νέοι θεσμοί, όπως οι κληρονομικές συμβάσεις.
Το αγκάθι των χρεών
Το πιο δύσκολο ζήτημα παραμένει η διαχείριση των χρεών που «κληρονομεί» ο εκάστοτε διάδοχος. Σήμερα, όποιος αποδέχεται μια κληρονομιά ευθύνεται με ολόκληρη την προσωπική του περιουσία για τα χρέη του εκλιπόντος. Στο τραπέζι τέθηκε η πρόταση να παραμένει η κληρονομιά «ξεχωριστή περιουσία», ώστε τα χρέη να εξοφλούνται αποκλειστικά από αυτήν. Ωστόσο, αρκετά μέλη της επιτροπής αντιτάχθηκαν, θεωρώντας πως έτσι μπορεί να μείνουν απλήρωτοι δανειστές και τράπεζες.
Μεγαλύτερη προστασία για τον/η σύζυγο
Μία από τις βασικές αλλαγές αφορά την εξ αδιαθέτου διαδοχή (όταν δεν υπάρχει διαθήκη). Σήμερα ο/η σύζυγος λαμβάνει το 25% της κληρονομιάς, ενώ το υπόλοιπο κατανέμεται στα παιδιά. Η επιτροπή προτείνει αύξηση του ποσοστού στο 33,3%, με τα 2/3 να παραμένουν στα τέκνα. Όπου δεν υπάρχουν παιδιά, το ποσοστό του συζύγου παραμένει στο 50%.
Οι σύντροφοι εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης παραμένουν εκτός κληρονομιάς, εφόσον δεν υπάρχει διαθήκη. Ωστόσο, θεσπίζεται δικαίωμα παραμονής στην κατοικία του θανόντος για περιορισμένο χρονικό διάστημα (π.χ. τρία χρόνια).
Κληρονομικές συμβάσεις: νέος θεσμός
Για πρώτη φορά εισάγεται ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, με τις οποίες ο διαθέτης μπορεί εν ζωή να συμφωνεί με τους μελλοντικούς κληρονόμους για τη διανομή της περιουσίας. Η σύμβαση θα είναι δεσμευτική, με προβλέψεις ανάκλησης (π.χ. σε περίπτωση τέλεσης αδικήματος από κληρονόμο).
Αλλαγές στη νόμιμη μοίρα
Δραστικές μεταβολές προτείνονται και στον θεσμό της νόμιμης μοίρας. Μέχρι σήμερα, ακόμη και αν κάποιος εξαιρεθεί από διαθήκη, δικαιούται ένα ελάχιστο ποσοστό της περιουσίας (π.χ. 25%). Με τη νέα ρύθμιση, ο αποκλεισμένος κληρονόμος δεν θα αποκτά μερίδιο επί ακινήτων ή κινητών, αλλά θα δικαιούται χρηματική αποζημίωση. Έτσι, αποφεύγεται ο κατακερματισμός της περιουσίας σε μικρά ποσοστά, ενώ ενισχύεται η ελευθερία του διαθέτη.
Διπλό όφελος
Νομικοί κύκλοι εκτιμούν πως οι αλλαγές φέρνουν διπλό όφελος: περιορίζονται τα «κληρονομικά αδιέξοδα» που δημιουργούσαν πολυδιάσπαση της περιουσίας και ταυτόχρονα ενισχύεται η ατομική ελευθερία διάθεσης, εναρμονίζοντας το ελληνικό πλαίσιο με τα ευρωπαϊκά δεδομένα.
