Αποκάλυψη Data Journalists: Λάμβαναν ενισχύσεις για δημόσια γη, “έπνιξαν” τη λίμνη με θανατηφόρα φυτοφάρμακα.
- Δήλωναν 200 στρ. δημόσιας γης που αποκαλύφθηκαν όταν υποχώρησε λόγω λειψυδρίας η στάθμη του νερού.
- Η ΕΥΔΑΠ κατήγγειλε την κατάληψη των παραλίμνιων εκτάσεων και υπέβαλε μήνυση για τη χρήση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων αλλά έκτοτε ουδείς ασχολήθηκε…
Η καταγγελία της ΕΥΔΑΠ συνοδεύεται από φωτογραφίες που τράβηξαν επιτόπου τότε αρμόδιοι της ΕΥΔΑΠ και δείχνουν, δίπλα στις όχθες της Υλίκης να είναι πεταμένες οι άδειες συσκευασίες φυτοφαρμάκων που φέρουν πάνω τους τις ενδείξεις «Επικίνδυνο για την υγεία» και «Επικίνδυνο για το περιβάλλον».
Η Υλίκη πριν και μετά την υποχώρηση των υδάτων. Οι φωτογραφίες βγήκαν με διαφορά δύο ετών.
Αποσπάσματα από το έγγραφο της ΕΥΔΑΠ.
Επιδότηση ΟΠΕΚΕΠΕ έλαβαν ιδιώτες για την καλλιέργεια περίπου 200 στρεμμάτων δημόσιας γης που αποκαλύφθηκε όταν υποχώρησε, λόγω λειψυδρίας, η στάθμη της λίμνης Υλίκη από την οποία υδρεύεται η Αττική. Οι Data Journalists αποκαλύπτουν μια υπόθεση που «τερματίζει» αυτό που εφαρμόζει συστηματικά η κυβέρνηση μετατρέποντας κάθε κρίση σε ευκαιρία για…δουλίτσες και ξεκίνησε πριν έναν χρόνο, όταν η ΕΥΔΑΠ κατήγγειλε την κατάληψη των παραλίμνιων εκτάσεων και υπέβαλε μήνυση για τη χρήση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων.
Η λίμνη Υλίκη είναι φυσική και εντάχθηκε στο υδροδοτικό σύστημα της Αττικής το 1956 προκειμένου να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες καθώς δεν επαρκούσε πλέον ο Μαραθώνας. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, το δίκτυο υδροσυλλογής επεκτάθηκε αρχικά στον Μόρνο και αργότερα ακόμη πιο δυτικά στον Εύηνο ποταμό. Η Υλίκη παρέμεινε ένας μεγάλος ταμιευτήρας που χωρά έως και 600 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, δηλαδή περισσότερα από τα 400 που χρειάζεται κάθε χρόνο η ΕΥΔΑΠ.
Όμως, η ανομβρία των τελευταίων ετών και η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης έχουν μειώσει τα αποθέματα της Υλίκης στο 1/3 της ανώτατης χωρητικότητας, κάτω από τα 200 εκατομμύρια κυβικά. Η υποχώρηση των υδάτων έχει αποκαλύψει εδαφικές εκτάσεις δίπλα στις όχθες της Υλίκης. Εδώ και πάνω από έναν χρόνο, επιτήδειοι έσπευσαν όχι μόνο να καλλιεργήσουν τις εκτάσεις που είναι πιο κατάλληλες (ένα μέρος είναι βραχώδεις και απόκρημνες), αλλά χρησιμοποίησαν και επικίνδυνα φυτοφάρμακα που καταλήγουν στο νερό της ΕΥΔΑΠ. Σαν να μην έφθαναν όλα τα προηγούμενα, στη συνέχεια αιτήθηκαν και έλαβαν επιδότηση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως μάθαμε πρόσφατα ότι συνέβη με εκατοντάδες άλλους που δήλωναν γη που δεν τους ανήκε.
Αναλυτικότερα:
· Εδώ και ένα χρόνο, στις 12 Αυγούστου 2024, η ΕΥΔΑΠ κατήγγειλε παράνομες καλλιέργειες και απόρριψη ουσιών και γεωργικών φαρμάκων «σε παραλίμνιες εκτάσεις κάτω από το ανώτατο όριο στάθμης της λίμνης Υλίκης».
· Η έγγραφη καταγγελία, αποσπάσματα της οποίας δημοσιεύουμε, απευθύνεται σε πλήθος φορέων: το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το Σώμα Επιθεωρητών και Ελεγκτών του ΥΠΕΝ, την Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ, το Δασαρχείο Θηβών, την Κτηματική Υπηρεσία Βοιωτίας, την Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Υγιεινής Περιβάλλοντος του υπουργείου Υγείας, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Στερεάς Ελλάδας-Θεσσαλίας, την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και το Αστυνομικό Τμήμα Θήβας. Είναι άγνωστο εάν κάποιος από τους παραπάνω φορείς πήρε την πρωτοβουλία να ασχοληθεί ουσιαστικά με την τόσο σοβαρή καταγγελία – πάντως στους Data Journalists η καταγγελία έφθασε από πηγές που είχαν απηυδήσει λόγω αδράνειας.
· Η ΕΥΔΑΠ κινητοποιήθηκε σε μία περίοδο που δεν είχαν γίνει γνωστά τα μεγάλα «κατορθώματα» του ΟΠΕΚΕΠΕ. Έναν χρόνο αργότερα, η δημοσιογραφική έρευνα έθεσε τα σχετικά ερωτήματα που συνάντησαν σφραγισμένα στόματα. Όμως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι παράνομοι καλλιεργητές κατάφεραν να δηλώσουν τις δημόσιες εκτάσεις ως δικές τους και να επιδοτηθούν πέρυσι. Και φέτος συνεχίζουν να τις καλλιεργούν…
· Στην έγγραφη καταγγελία της ΕΥΔΑΠ, πάντως, το ζήτημα ήταν άλλο και πολύ σημαντικό. Όπως αναφέρεται, η εταιρεία έχει την ευθύνη να λειτουργεί και να συντηρεί το «Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα» (κομμάτια του είναι οι λίμνες Υλίκης, Μαραθώνα, Μόρνου, Ευήνου και οι αγωγοί που τις συνδέουν). Έχει, επίσης, την υποχρέωση να εποπτεύει τις απαλλοτριωμένες περιοχές, «αναφορικά με τα οριζόμενα στις υγειονομικές διατάξεις» και βασικά την κοινή υπουργική απόφαση του 1983 που συνυπέγραφαν οι τότε υπουργοί Εσωτερικών και Υγείας Γ.Γεννηματάς και Παρ. Αυγερινός. Βάσει αυτών, «απαγορεύεται η άμεση ή έμμεση διοχέτευση ουσιών, γεωργικών φαρμάκων κοκ στο νερό που προορίζεται για την ύδρευση της περιοχής της Πρωτεύουσας».
· Το πρόβλημα προέκυψε το 2024 διότι από τον Ιούλιο του συγκεκριμένου έτους ξεκίνησαν οι μαζικές απολήψεις νερού από την Υλίκη. Έως τότε, η λίμνη παρέμενε στρατηγικό απόθεμα καθώς επαρκούσαν οι υπόλοιπες εισροές υδάτων από Εύηνο και Μόρνο. Εν ολίγοις, από το περσινό καλοκαίρι έχουν πάρει μπρος τα τεράστια αντλιοστάσια για να στέλνουν εκατομμύρια κυβικά νερού από την Υλίκη προς τις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού στο Πολυδένδρι και το Γαλάτσι αλλά και στον ταμιευτήρα Μαραθώνα.
· Κάπου εδώ έρχεται η δραματική προειδοποίηση: «Οποιαδήποτε πράξη που καθιστά την ποιότητα του νερού μη κατάλληλη για ανθρώπινη κατανάλωση, διακόπτει την ομαλή υδροδότηση της Αθήνας και θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών». Η καταγγελία συνοδεύεται από φωτογραφίες που τράβηξαν επιτόπου τότε αρμόδιοι της ΕΥΔΑΠ και δείχνουν, δίπλα στις όχθες της Υλίκης να είναι πεταμένες οι άδειες συσκευασίες φυτοφαρμάκων που φέρουν πάνω τους τις ενδείξεις «Επικίνδυνο για την υγεία» και «Επικίνδυνο για το περιβάλλον».
· Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί παραπέμπει σε «φαύλο κύκλο». Όσο συνεχίζεται η άντληση υδάτων, τόσο πέφτει η στάθμη, αποκαλύπτονται μεγαλύτερες εκτάσεις και αυξάνεται η χρήση φυτοφαρμάκων από τους παράνομους καλλιεργητές. Η ΕΥΔΑΠ έκανε την καταγγελία αλλά για να υπάρξει αποτέλεσμα πρέπει να λειτουργήσουν οι ελεγκτικές υπηρεσίες τις οποίες η παρούσα κυβέρνηση έχει οδηγήσει σε συστηματική υποστελέχωση.
· Η ΕΥΔΑΠ ενημερώνει, μάλιστα, ότι έχει υποβάλει από τις 8/8/2024 μήνυση «κατά παντός υπευθύνου» για τη χρήση φυτοφαρμάκων στις αυθαίρετες καλλιέργειες. Το αποτέλεσμα της μήνυσης παραμένει έως τώρα άγνωστο αν και, σύμφωνα με πληροφορίες, εκδηλώθηκε κάποια προσπάθεια από μεμονωμένες υπηρεσίες. Όμως, το γεγονός ότι οι καλλιεργητές της Υλίκης κατάφεραν να εισπράξουν και επιδότηση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, προφανώς δεν δείχνει κάποια σοβαρή προσπάθεια επιβολής του νόμου.
· Προφανώς, τα φυτοφάρμακα των συγκεκριμένων αυθαίρετων καλλιεργητών δεν αποτελούν την μοναδική πηγή ρύπανσης της Υλίκης. Οι όχθες της περιτριγυρίζονται από χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών (στην Υλίκη αποστραγγίζεται και η λεκάνη της Κωπαΐδας) και το νερό είναι ούτως η άλλως ρυπασμένο και ακατάλληλο για κατανάλωση χωρίς την επεξεργασία που γίνεται στα διυλιστήρια της ΕΥΔΑΠ. Όσο μειώνεται όμως η εισροή νερού από βροχοπτώσεις και όσο πιο κοντά στην στάθμη της λίμνης γίνεται χρήση δηλητηρίων, η ποιότητα πέφτει σε επικίνδυνα επίπεδα.
· Κατά καιρούς έρχονται στη δημοσιότητα υποθέσεις που δείχνουν ότι η περιοχή γύρω από την Υλίκη δεν είναι απόλυτα προστατευμένη. Έχει γίνει λόγος παλαιότερα για οικοπεδικό χώρο με στερεά απόβλητα ή διαρροή από τον βιολογικό καθαρισμό της Θήβας και πάντοτε η ΕΥΔΑΠ διαβεβαίωνε ότι λαμβάνονται μέτρα και η δημόσια υγεία προστατεύεται. Άλλη χαρακτηριστική περίπτωση ήταν πριν 15 χρόνια η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων σε μικρή απόσταση από την ανώτατη στάθμη της λίμνης. Ήταν η εποχή που ξεκινούσε η μαζική τοποθέτηση τέτοιων συστημάτων και η τότε κρατική Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (οι αιρετές λειτούργησαν από το 2011) έδωσε τάχιστα τις άδειες παρά τις αντιρρήσεις που εξέφρασε η ΕΥΔΑΠ μπροστά στον κίνδυνο να καταλήξουν στο νερό επικίνδυνες ουσίες (πυρίτιο, μόλυβδος, βαρέα μέταλλα) σε περίπτωση ατυχήματος (θραύση, πυρκαγιά).
· Το κράτος που φρόντισε να κλείσει τα μάτια για να μοιραστούν εκατομμύρια επιδοτήσεων σε μη δικαιούχους, οφείλει επιτέλους να κινητοποιηθεί όχι μόνο για να διαφυλάξει την δημόσια περιουσία αλλά και την δημόσια υγεία των 5.000.000 κατοίκων και των εκατομμυρίων επισκεπτών της Αττικής που αγοράζουν το διυλισμένο νερό της ΕΥΔΑΠ.
datajournalists.co.uk
