Κατσέλης Γεώργιος – Μαθηματικός – π. προϊστάμενος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας.
Πλάτων (427-347 π.Χ), Αθηναίος Φιλόσοφος: «Παιδεία είναι η ορθή περιαγωγή της ψυχής».
Η καθοδήγηση της ψυχής προς τη γνώση και την ανθρωπιά. Η μέθοδος διάπλασης του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του ανθρώπου.
Πλούταρχος (50-120 μ.χ), Ηθικοφιλόσοφος απο την Χαιρώνεια της Βοιωτίας: «Τίποτα δεν προέρχεται απο την Τύχη, αλλά όλα είναι αποτέλεσμα σκέψης και προνοητικότητας».
Με τον όρο παιδεία νοούμε το σύνολο των ενεργειών, με τις οποίες ο άνθρωπος κατακτά τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική, εργασιακή, πολιτική και κοινωνική ολοκλήρωση.
Με τον όρο εκπαίδευση νοούμε το σύνολο των γνώσεων, που αποκτά ο νέος με την αγωγή, την εμπειρία και τη διδασκαλία μέσα στο χώρο του εκπαιδευτηρίου. Επιπρόσθετα, ως εκπαίδευση νοείται η οργανωμένη ενέργεια από το κράτος, τη πολιτεία και την κοινωνία, με την οποία επιδιώκεται η συστηματική μετάδοση ορισμένων θεωρητικών γνώσεων και ορισμένων πρακτικών και τεχνικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων στη νέα γενιά της πατρίδας μας.
Από την άποψη της οργάνωσης, η εκπαίδευση διακρίνεται σε : α) δημόσια και β) ιδιωτική.
Από την άποψη των σκοπών, διακρίνεται σε : α) γενική και β) επαγγελματική.
Ακόμα, από την άποψη των βαθμίδων, διακρίνεται σε: α) Προσχολική εκπαίδευση, β) Πρωτοβάθμια, γ) Δευτεροβάθμια και δ) Τριτοβάθμια (Πανεπιστημιακή).
Η εκπαίδευση ως θεμελιώδης εθνική υπόθεση αποβλέπει σε πολλαπλούς στόχους και σκοπούς ανάπτυξης των σωματικών, πνευματικών, ψυχικών και ηθικών δυνάμεων του ανθρώπου.
Στα τρία πρώτα πεδία (σωματικό, πνευματικό, ψυχικό) η εκπαίδευση έχει επιτύχει κάποια πράγματα και ιδιαίτερα στη διανοητική αγωγή, όμως στην ηθική αγωγή είναι σχεδόν ανύπαρκτη, καθόσον η ηθική και αξιακή διαπαιδαγώγηση ξεκινά πρωτευόντως από τη μητέρα, τον πατέρα και τη διευρυμένη οικογένεια του παιδιού.
Ακόμα και σημαντικές πλευρές των πνευματικών δυνάμεων δεν καλλιεργούνται σωστά και δυναμικά. Έτσι, παραδείγματος χάρη μένει ακαλλιέργητη η περιέργεια, η παρατηρητικότητα, η δημιουργική φαντασία, η ορθολογικότητα, η κρίση, η φιλοσοφία του σύμπαντος κόσμου και ο κοινωνικός προβληματισμός. Άλλωστε, πολλές πλευρές της μαθήσεως απαιτούν και άλλες παράλληλες δράσεις και επιδράσεις, καθόσον αυτή είναι μια «δια βίου πολύπλευρη και κοπιώδης διαδικασία» και ιδιαίτερα σήμερα που οι ανάγκες, οι προκλήσεις και οι εξελίξεις έχουν διαμορφώσει νέους τρόπους κατανόησης των φυσικών, οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών φαινομένων.
Τις ημέρες αυτές ένα από τα επίμαχα προβλήματα, που απασχολούν το πολιτικό σύστημα και την ελληνική κοινωνία είναι η ψήφιση και νομοθέτηση ενός σχεδίου για την ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων.
Υπάρχει όμως, ένα συνταγματικό κώλυμα. Το άρθρο 16 του Συντάγματος απαγορεύει την ίδρυση μη Κρατικών Πανεπιστημίων, έχοντας επιβάλλει από το 1975 για 50 περίπου χρόνια κρατικό μονοπώλιο στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και η ελληνική κυβέρνηση αναζητά λύση στο μέγιστο αυτό πρόβλημα, στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία ανήκουμε.
Ας δούμε τη πραγματικότητα!
Οι πιο πολλές χώρες του κόσμου, ακόμη και οι πρώην κομμουνιστικές, έχουν κρατικά, ιδιωτικά και άλλων ενδιάμεσων δομικών αποχρώσεων πανεπιστήμια. Στην Ελλάδα μας, που γέννησε τη Μυθολογία, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τη Δημοκρατία, τα Μαθηματικά, την Αστρονομία, τη Λογική, τη Φιλοσοφία, την Ιατρική, την Ιστορία, τις Τέχνες και τον Πολιτισμό, λειτουργούν για τα παιδιά 4 – 18 ετών κρατικά και ιδιωτικά Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, ενώ για τους άνωθεν των 18 λειτουργούν μόνο κρατικά! Λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας συμβαίνουν τα εξής:
α) Τα πιο πολλά παιδιά, των πολιτικών, οικονομικών, πολιτισμικών και κοινωνικών ελίτ, μόλις τελειώσουν τα πρότυπα κολλέγια και τα πρότυπα ιδιωτικά Λύκεια, χωρις εξετάσεις ή με κάποιες υποτυπώδεις δοκιμασίες, εγγράφονται στα 20 πρώτα πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Τα δίδακτρα είναι 60.000 δολλάρια! Χρειάζονται και άλλα 40.000 δολλάρια περίπου για την διαβίωση, δηλαδή, σύνολο 100.000 δολλαρίων περίπου ετησίως. Για τα τέσσερα χρόνια σπουδών χρειάζονται 400.000 δολλάρια! Για την ιατρική σχολή, που η φοίτηση είναι πενταετής, χρειάζονται συνολικά περίπου 500.000 δολλάρια. Άλλωστε, το 1% των Ελλήνων, δηλαδή 100.000 Έλληνες, κατέχουν το 46% του πλούτου!!!
β) Τα παιδιά των μεσαίων και μικρομεσαίων κοινωνικών και οικονομικών στρωμάτων, που αποτυγχάνουν εδώ να εισαχθούν στα Ελληνικά Κρατικά Πανεπιστήμια ή δεν εισάγονται στα τμήματα που επιθυμούν, διαφεύγουν στα πανεπιστήμια συνήθως της Βουλγαρίας, της Σερβίας, της Τσεχίας, της Σλοβακίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας κ.λ.π και τα τελευταία χρόνια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου. Από τα πανεπιστήμια αυτά των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης, παίρνουν πτυχία. Η Κύπρος αύξησε το ΑΕΠ κατά 5-6%! Το κόστος των οικογενειών και της πατρίδας μας είναι μεγάλο. Ορισμένοι μένουν εκεί που σπουδάζουν, με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση του πληθυσμού μας. Άλλοι επιστρέφουν και με πολλές δυσκολίες εντάσσονται στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή. Αν σπούδαζαν εδώ, στα Ελληνικά μη Κρατικά μη Κερδοσκοπικά ή στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, ίσως γι’ αυτούς, τις οικογένειες τους και την ελληνική οικονομία τα πράγματα να ήταν διαφορετικά.
Οι άνθρωποι διαφέρουν γενετικά και περιβαλλοντικά, όμως έχουν τις ίδιες ανάγκες και ίσα δικαιώματα ζωής. Δικαιώματα στην επιβίωση, στην ασφάλεια, στην διατροφή, στην ένδυση, στην υπόδυση, στη στέγαση, στην εργασία, στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στη κοινωνική πρόνοια και το σπουδαιότερο, δικαίωμα στην Εκπαίδευση και στη μόρφωση.
Παιδιά φτωχών και αγράμματων οικογενειών, με στερήσεις, με αγώνες, με προσπάθεια, στόχους και οράματα για το μέλλον τους, έγιναν καθηγητές πανεπιστημίων, πολιτικοί, στρατηγοί, γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, επιχειρηματίες, αγρότες παραγωγής αγαθών και αξιόλογοι τεχνίτες. Όλοι αυτοί σπούδασαν στα Σχολεία μας και στα Πανεπιστήμια μας, που παρά τις όποιες δυσλειτουργίες παρείχαν και παρέχουν εκπαίδευση και γνώσεις ικανοποιητικού επιπέδου.
Έχουμε όλοι χρέος και πάνω απ΄ όλα η πολιτεία να υποστηρίξουμε, να ισχυροποιήσουμε και να ενδυναμώσουμε, από κάθε άποψη, τα Ελληνικά Κρατικά Πανεπιστήμια. Στις υποδομές, στην ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών, στα βιβλία, στη διδασκαλία, στην έρευνα, στην τεχνολογική καινοτομία, στο διδακτικό και άλλο προσωπικό, στη φοιτητική στέγη και διατροφή, στη χρηματοδότηση και σε άλλα πεδία.
Όμως, οι καιροί έχουν αλλάξει δραματικά. Ο κόσμος έχει γίνει πολύπλοκος, χαοτικός, αβέβαιος και απρόβλεπτος. Η παγκοσμιοποιημένη επιστημονική, τεχνολογική και οικονομική κοινωνία έχει γίνει άκρως ανταγωνιστική και επιθετική. Οι επιστήμες λένε ότι κάθε κλειστό σύστημα, φυσικό, επιστημονικό, τεχνολογικό,, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, στο οποίο δεν εισέρχεται και δεν εξέρχεται ενέργεια καταρρέει και «πεθαίνει», είναι θέμα πληροφορίας και εντροπίας. Η Ιστορία και η Κοινωνιολογία έχουν καταγράψει πολλά γεγονότα. Διάσημοι κοινωνιολόγοι έχουν ονομάσει αυτή τη νέα παγκόσμια κοινωνία μεταβιομηχανική. Οι νέες τεχνολογίες ( Τεχνητή Νοημοσύνη, ρομποτική κ.λ.π), ο Ηλεκτρονικός Υπολογιστής και το Διαδίκτυο έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα και έχουν ανατρέψει και αναδιαμορφώσει όλες τις παραμέτρους της ζωής και της καθημερινότητας μας.
Επομένως, αν θέλουμε να υπάρχουμε ως άτομα και συλλογικότητες, πρέπει να αλλάξουμε τα πάντα.
Στην εκπαιδευτική πραγματικότητα, τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία, η Πληροφορική, που έχουν κεντρικό ρόλο, έχουν καθυστερήσει να προσεγγίσουν το σημερινό επίπεδο χάους και πολυπλοκότητας με ορατές και ολέθριες επιπτώσεις στη κοινωνία. Κυβερνήσεις, οργανισμοί και στελέχη παρά το γεγονός ότι είναι καταρτισμένοι, εμφανίζονται γνωστικά ανίκανοι να συνδυάσουν τις γνώσεις τους και τα ταλέντα τους για να υπερβούν τις συγκλονιστικές δυσκολίες και τα κοινωνικά αδιέξοδα.
Όταν ήμουν προϊστάμενος, κάθε χρόνο, έκανα περίπου 30 προτάσεις. Η γραφειοκρατία του τότε ΥΠΕΠΘ «βαριότανε» να τις διαβάσει και συνήθως μου απαντούσε αρνητικά. Οι καινοτομικές ιδέες ήταν και είναι και σήμερα δύσκολες στη κατανόηση και στην πραξιοποίηση.
Έτσι, σήμερα πιστεύω και θεωρώ αναγκαία:
α) Την πολλαπλή και πολύπλευρη ισχυροποίηση των Δημόσιων Κρατικών Πανεπιστημίων, σε όλες τις διαστάσεις και παραμέτρους οργάνωσης, λειτουργίας και εξωτερίκευσης.
β) Την άμεση ίδρυση Μη Κρατικών Μη Κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων, υπό την αυστηρή εποπτεία του Κράτους και την εξακτίνωση αυτών σε πολλές μεγάλες πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Λάρισα, Πάτρα, Ηράκλειο κ.λ.π).
γ) Τη σταδιακή μετάβαση και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια με την τροποποίηση – αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος. Το πολιτικό σύστημα να μελετήσει και να βρει λύσεις στον αναγκαίο αυτό παράλληλο εμπλουτισμό της εκπαίδευσης.
δ) Εκτός των Πανεπιστημίων αυτών, να ιδρυθούν τουλάχιστον δυο Πανεπιστήμια για τα ιδιοφυή ταλέντα της πατρίδας μας. Αυτά τα παιδιά θα συνθέσουν νέες θεωρίες, νέες ανακαλύψεις, εφευρέσεις και κανοτομίες. Αυτά τα παιδιά δεν χρειάζεται να ακολουθούν την κλασική πεπατημένη σχολική και πανεπιστημιακή κανονικότητα. Αυτά τα παιδιά στα 20 έως 23 τους θα είναι διδάκτορες και θα αποτελούν την ατμομηχανή του έθνους μας.
Οι ανωτέρω μεταρρυθμίσεις και αλλαγές πιστεύω ότι θα έχουν μακροχρονίως τα εξής αποτελέσματα:
α) Τα παιδιά, που διαφεύγουν για σπουδές στα πανεπιστήμια των Βαλκανίων, της Ανατολικής Ευρώπης και αλλού, θα μείνουν κατά το μέγιστο στην Ελλάδα. Το όφελος θα είναι οικονομικό, πληθυσμιακό και εθνικό.
β) Θα εισρεύσουν στη χώρα μας και νέοι άλλων χωρών, θα σπουδάσουν εδώ, θα συνεισφέρουν στην Ελληνική Οικονομία, θα κατανοήσουν τον αρχαίο και σύγχρονο πολιτισμό μας, θα γίνουν φίλοι της Ελλάδας και θα είναι πρεσβευτές στις χώρες τους των Ελληνικών Εθνικών στρατηγικών.
γ) Οι άνθρωποι αλληλοδιδάσκονται, αλληλομαθαίνουν και αλληλοεπιδρούν. Όμοια και οι διάφορες δομές και φορείς της εκπαίδευσης. Ο υγιής ανταγωνισμός θα ενισχύσει τη διδασκαλια, την έρευνα, τη διοίκηση, τη γνώση και αλληλοκατανόηση, παρά την ανθρώπινη εγωιστική ιδιοτέλεια και τέλος,
δ) Η Αθηναϊκή Άμεση Δημοκρατία του 6ου, 5ου και 4ου αιώνα π. Χ, με το Διαφωτισμό του 18ου αιώνα μ.Χ, την Αμερικανική Επανάσταση (1776 μ.Χ) και τη Γαλλική Επανάσταση (1789 μ.Χ) έγινε με κάποιες αλλαγές Παγκόσμιο Πολιτικό Σύστημα και τρόπος διακυβέρνησης σχεδόν όλων των κρατών και λαών της Γης. Όμοια οι Ολυμπιακοί Αγώνες, από το 776 π.Χ, που καθιερώθηκαν στην Ελλάδα, με τις διάφορες ιστορικές διακυμάνσεις έγιναν το 1996 μ.Χ αγώνες της Πανανθρώπινης Κοινωνίας με την Ελλάδα τιμητικά μπροστά. Η Ελλάδα γι’ αυτούς και πολλούς άλλους λόγους μπορεί να ξαναμπεί μπροστά, αρκεί να ακολουθήσουμε τη σοφία των προγόνων μας και τη ρήση του Παγκόσμιου Βοιωτού Πλούταρχου, που αρχικά προανέφερα, καθόσον σκέψη, προνοητικότητα, πρόβλεψη, εργατικότητα και γνώση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες προόδου σε ατομικό, οικογενειακό και συλλογικό επίπεδο.
