Βιώσιμη ανάπτυξη του Κωπαϊδικού Πεδίου-Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση(ΟΧΕ)
Κε Σπανέ
Αγαπητοί και αγαπητές συνάδελφοι
Είμαστε ένα νέο Περιφερειακό Συμβούλιο και πρέπει αφού αφουγκραζόμαστε τα προβλήματα των πολιτών της Περιφέρεια μας, να αποφασίζουμε και να σχεδιάσουμε τις αναπτυξιακές εκείνες πολιτικές και παρεμβάσεις που θα δώσουν πνοή στον τόπο μας ,σύμφωνα με τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητες που μας δίνονται από την νομοθεσία.
Η αξιολόγηση , ο σχεδιασμός των μεγάλων έργων και παρεμβάσεων είναι σκόπιμο να γίνεται από κοινού , με διαφάνεια , ανταλλαγή απόψεων και με αίσθημα ευθύνης .
Χωρίς απόψεις και αποφάσεις, όλοι θα φέρουμε ευθύνη εάν δεν γίνουν έργα που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα, την ανάπτυξη, την απασχόληση και την δίκαιη κατανομή του οφέλους στους ίδιους τους πολίτες.
Στα πλαίσια της προετοιμασίας μας για την προγραμματική περίοδο μέχρι το 2027, ως παράταξη «πατρίδα μας η Στερεά», λαμβάνουμε την πρωτοβουλία και σε συνεργασία με εκείνες τις περιφερειακές παρατάξεις που το επιθυμούν, να φέρουμε στο Περιφερειακό Συμβούλιο το ζήτημα του Κωπαϊδικού πεδίου, σε ανοικτή ,οργανωμένη συζήτηση και ανταλλαγή προτάσεων. Μπορούμε να συζητήσουμε και πρόταση άλλης διαδικασίας που θα συμβάλλει στην κατανόηση αλλά και στον σχεδιασμό του ζητήματος αυτού. Ένα ζήτημα το οποίο όλοι σας γνωρίζετε και έχετε συμμετάσχει στις δύσκολες στιγμές των αγροτών, των πολιτών και των αυτοδιοικητικών αρχών.
Η αναγκαιότητα αυτή μας υποχρεώνει ως νέο Περιφερειακό Συμβούλιο, να ενσκύψουμε στο μεγάλο ζήτημα της «Κωπαΐδας» και να σχεδιάσουμε από κοινού στην προγραμματική μας περίοδο με αποφασιστικότητα και με σεβασμό στην διαχείριση των δημόσιων πόρων και στην διαφάνεια, ολοκληρωμένες πολιτικές και παρεμβάσεις που εντάσσονται σε ένα πλαίσιο Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) του Κωπαϊδικού πεδίου.
Ένα έργο μεγάλης πνοής, διαχρονικό ,πολυτομεακό. Έργο για το οποίο απαιτούνται συνέργειες οικονομικές, θεσμικές, αυτοδιοικητικές αλλά και επενδυτικοί πόροι ώστε να υλοποιηθεί το έργο στο σύνολο του.
Μέχρι σήμερα στο μεγάλο αυτό διακύβευμα της Περιφέρεια μας μόνο αποσπασματικές παρεμβάσεις προτείνονται ,πολλές δε από αυτές χωρίς καμία επιτυχία και αποτελεσματικότητα στον τελικό στόχο για την βιώσιμη ανάπτυξη του Κωπαϊδικού πεδίου. Είναι απαραίτητο όπως η νέα Περιφερειακή Αρχή έχει πλήρη γνώση για την κατάσταση στο Κωπαϊδικό Πεδίο ,ώστε να μπορεί να προτείνει ολοκληρωμένες αναπτυξιακές και θεσμικές προτάσεις.
Στην προσπάθεια μας αυτή να δρομολογήσουμε εξελίξεις στην Κωπαΐδα ,οφείλουμε να στηριχθούμε και σε επιτυχημένες παρεμβάσεις του παρελθόντος αλλά και να διδαχτούμε από αποτυχημένες προσπάθειες που συνέβαλλαν στην οπισθοδρόμηση των αναπτυξιακών εξελίξεων και επιδείνωσαν τις παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής και κατ’ επέκταση του Ν.Βοιωτίας και της Περιφέρειας μας.
Ειδικότερα:
Α.ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
1. Την προηγούμενη τετραετία (2016) εκπονήθηκε ένα Master Plan των έργων της Κωπαΐδας που απαιτούνται για ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Και βάση του αρχικού αυτού σχεδιασμού θα μπορούσε να προταθεί μία ολοκληρωμένη πρόταση αναπτυξιακής, καινοτομικής και επιχειρηματικής προοπτικής. Μεταξύ των άλλων στο Master Plan προβλέπεται αγωγός μεταφοράς νερού από την Υλίκη στην Κωπαΐδα και στην συνέχεια αυτός ο αγωγός διαχωρίζεται σε δύο σωληνωτούς αγωγούς παράλληλα στην Κεντρική διώρυγα, ένθεν και ένθεν αυτής, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου έκαστος, ώστε υπό πίεση να τροφοδοτεί τα κλειστά δίκτυα που θα κουμπώσουν πάνω σε αυτούς τους αγωγούς. Οι δύο αγωγοί θα καταλήγουν σε κλειστά δίκτυα στην περιοχή Λιβαδειάς και Ορχομενού του Κωπαϊδικού πεδίου, ( Α ΦΑΣΗ) ώστε να είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση όλα τα έργα και οι αγωγοί μεταφοράς. Παράλληλα θα υπάρχει η δυνατότητα οι δύο αγωγοί να δίνουν νερό ελεγχόμενα σε κάθε χιλιομετρική σούδα. Έτσι θα διασφαλίζεται οργανωμένη διαχείριση του ύδατος και οργάνωσης της σειράς άρδευσης των κτημάτων, σε κάθε περιοχή.
2. Σε αντίθεση με αυτό τον σχεδιασμό ( σωληνωτός αγωγός μεταφοράς νερού από την Υλίκη προς στην Κωπαΐδα) προκηρύχθηκε η στεγανοποίηση και επιδιόρθωση του υφιστάμενου ανοικτού τσιμεντένιου αγωγού μεταφοράς νερού, ύψους 2,7 εκ.ευρώ. Διαγωνισμός όπου απορρίφθηκε ομόφωνα από την Οικονομική Επιτροπή στις 21/01/2020. Απόρριψη που συνδυάστηκε τόσο με την σκοπιμότητα του έργου αλλά και με την ίδια την διαδικασία του διαγωνισμού.
3. Ο διαγωνισμός θα επαναληφθεί και θα πρέπει να προσαρμοστεί ως σωληνωτός αγωγός μεταφοράς νερού πλέον, στις νέες προδιαγραφές κλειστών αρδευτικών συστημάτων, για την προστασία του περιβάλλοντος, εξοικονόμησης υδάτινων πόρων αλλά και δυνατότητας ένταξης της χρηματοδότησης του στις κοινοτικές επενδύσεις στα πλαίσια των νέων πολιτικών για τις Κλιματικές Αλλαγές και την Κοινή Αγροτική Πολιτική(ΚΑΠ).
Β.ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΩΠΑΙΔΑΣ:ΑΝΑΓΚΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ
1. Στον Επικαιροποιημένο Πίνακα των αρδευτικών έργων που θα χρηματοδοτήσει το ΥΠΑΑΤ στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2014-2020, απουσιάζει η Κωπαΐδα , καθώς δεν υπάρχει ούτε στα εγκεκριμένα ούτε στα απορριφθέντα έργα. Φαίνεται δηλ. ότι δεν υποβλήθηκε καν αίτημα -φάκελος διεκδίκησης χρηματοδότησης –ούτε βάση του σχεδιασμού του Master Plan-διότι πρόκειται για μεγάλο ύψους επενδυτικό πρόγραμμα. Ενώ διαπιστώνεται ότι υπάρχουν έργα που φθάνουν μέχρι 68.000.000 ευρώ, όπως το έργο “Μεταφορά και διανομή νερού άρδευσης από δίκτυα Ανάβαλου στο Δήμο Ερμιονίδας Ν. Αργολίδας” ή “Αρδευτικά δίκτυα Τριανταφυλλιάς Α΄Φάση” με 43.500.000 ευρώ κλπ.
2. Οι συνεργασίες με τα συναρμόδια Υπουργεία, όπως των Αγροτικής Ανάπτυξης, Ανάπτυξης, Υποδομών και Περιβάλλοντος δεν φαίνεται να έχουν δρομολογηθεί, εφόσον οι περισσότερες συγκυριακού τύπου παρεμβάσεις και συντηρήσεων των υπό διάλυση υποδομών και δικτύων , γινόταν από το ΠΔΕ. Είναι ουσιαστικό να γνωρίζουμε εάν υποβλήθηκε τα τρία (3) τελευταία χρόνια πρόταση στην προκήρυξη έργων στο Μέτρο 4.3.1 “Υποδομές εγγείων βελτιώσεων” του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020;Και αν ναι ποια η πορεία του;
Γ.ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ
Η καταγραφή και αξιολόγηση της σημερινής κατάστασης του αρδευτικού δικτύου είναι ο κομβικής σημασίας για την ολοκληρωμένη και αποτελεσματική επίλυσης του ζητήματος των πλημμυρικών καταστάσεων που βιώνουν οι αγρότες και κατ’ επέκταση η παραγωγική και οικονομική ζωή του τόπου.
Για να είμαστε όλοι γνώστες του αρχικού (ο οποίος δεν έχει αλλάξει) τρόπου λειτουργίας του αρδευτικού συστήματος της Κωπαΐδας.
1. Σημαντικό ρόλο στην αντιπλημμυρική προστασία , αλλά και στην οργάνωση της άρδευσης, έχουν τα κλειδιά και τα θυροφράγματα, στις πρωτεύουσες και δευτερεύουσες διώρυγες. Την περίοδο που την άρδευση είχαν οι Άγγλοι και τα επόμενα χρόνια του Οργανισμού Κωπαΐδας, τα θυροφράγματα άνοιγαν και έκλειναν με μαδέρια. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό που υπήρχε από τους Άγγλους , κάποια από αυτά κλείνουν στις αρχές του Οκτώβρη ώστε να μην εισρέουν τα βρόχινα νερά στην Κωπαΐδα, αλλά να φεύγουν μέσω του Κηφισού και του Μέλανα προς την Υλίκη και έτσι να μην πλημμυρίζει η Κωπαΐδα. Ενώ κάποια θυροφράγματα να ανοίγουν για να επιτρέπουν τα νερά που εισρέουν στην Κωπαΐδα να φεύγουν. Αντίστροφα γίνονται οι χειρισμοί για την άρδευση, το καλοκαίρι. Ο κεντρικός αυτός σχεδιασμός και διαχείρισης θα έπρεπε να συνεχιστεί δηλ. τα θυροφράγματα και τα κλειδιά θα έπρεπε να παρακολουθούνται και να οργανώνεται η διαχείρισή τους από ένα σύγχρονο Κέντρο επιχειρήσεων που θα πρέπει να βρίσκεται στα γραφεία της Αλιάρτου.
Πριν προβούμε σε παρεμβάσεις είναι σκόπιμο να έχει εκτιμηθεί η πραγματική λειτουργική κατάσταση, να υπάρξει χρονοδιάγραμμα των πολιτικών και των υποδομών που θα αποφασίσουμε ώστε να είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις μας και να μην αναστέλλουν την παραγωγική διαδικασία κυρίως των αγροτών
2. Στο χαμηλότερο σημείο της Κωπαΐδας, εκεί που πλημμυρίζει όταν περάσουν τα νερά στην Κωπαΐδα, υπάρχει από τους Άγγλους ένα αντλιοστάσιο με τρείς μεγάλες αντλίες , δυναμικότητας 2.000 κυβικών μέτρων την ώρα η κάθε μία, ώστε γρήγορα και αποτελεσματικά να αποβάλλονται τα νερά που πλημμυρίζουν την περιοχή προς τον παρακείμενο Κηφισό.
Πρέπει να υπάρχουν απαντήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες στα βασικά ερωτήματα :
ü Πόσα από τα θυροφράγματα και κλειδιά έχουν αντικατασταθεί και αξιοποιούν σύγχρονες τεχνικές τηλεχειρισμών;
ü Πόσες από αυτές τις αντλίες δουλεύουν σήμερα;
ü Ποιά η ισχύς των αντλιών που βρίσκονται σε “μάχιμη” κατάσταση του εν λόγω αντλιοστασίου εκτόνωσης ;
ü Ποιές από αυτές τέθηκαν σε λειτουργία στην πλημμύρα 2019;
ü Υπάρχει αντιπλημμυρικός σχεδιασμός Κωπαΐδας και ποιός είναι ο συνολικός αντιπλημμυρικός σχεδιασμός έργων στην Κωπαΐδα, για να αποφευχθούν στο μέλλον ανάλογες πλημμυρικές καταστάσεις;
Δ.ΑΡΔΕΥΣΗ ΕΞΩΚΩΠΑΙΔΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ
1. Κάθε χρόνο γινόμαστε μάρτυρες διαμαχών μεταξύ των αγροτών Ορχομενού, Καρυάς, Λιβαδειάς, Αγίου Γεωργίου και των άλλων παρακωπαϊδικών χωριών του επάνω κάμπου, για την άντληση νερού από τον Κηφισό προς άρδευση των χωραφιών δίπλα του Κηφισού. Αντί τις στοιχειώδεις παρεμβάσεις, του υποχρεωτικού βάσει αρδευτικών τελών, τακτικού καθαρισμού των διωρύγων της Κωπαΐδας, τις οποίες αναγάγουν σε σπουδαίο αντιπλημμυρικό -αρδευτικό έργο ας προχωρήσουμε σε ένα ολοκληρωμένο και σύγχρονο τρόπο αντιπλημμυρικής προστασίας και άρδευσης της Κωπαΐδας και των εξωκωπαϊδικών εκτάσεων. Οι αγρότες πληρώνουν, η Περιφέρεια εισπράττει, η ανταποδοτικότητα αμφισβητείται Θέματα που πρέπει να επανεξεταστούν και κατά βάση της εξέλιξης της λειτουργιάς του συστήματος.
2. Η κατεύθυνση σε επίπεδο ΕΕ είναι η κατασκευή φραγμάτων-λιμνοδεξαμενών για αξιοποίηση των όμβριων υδάτων και όχι η κατασκευή ενεργειοβόρων έργων. Είναι σκόπιμο να εξετασθούν και να απαντηθούν τα παρακάτω θέματα:
ü Έχουν γίνει μελέτες κατασκευής φραγμάτων κατά μήκος του Κηφισού, ώστε να μετατραπεί ο Κηφισός σε μια μεγάλη λιμνοδεξαμενή;
ü Ποιό είναι το κόστος κατασκευής τέτοιων ηλεκτροκίνητων φραγμάτων επί του Κηφισού;
ü Υπάρχει σκέψη και σχεδιασμός για την μελέτη και κατασκευή τέτοιων φραγμάτων στο Κηφισό;
ü Αντί να χρηματοδοτούμε την ανακατασκευή του ενεργειοβόρου Πλωτού, μήπως πρέπει να χρηματοδοτήσουμε έργα που θα αξιοποιούν τα βρόχινα νερά του χειμώνα-άνοιξης, για να τα χρησιμοποιήσουμε στην άρδευση το καλοκαίρι;
Ε.ΠΛΩΤΟ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΥΛΙΚΗΣ
Με την επιφύλαξη μας για την ανακατασκευή του Πλωτού, υπενθυμίζουμε ότι το 2018-2019 προκηρύχθηκε διαγωνισμός για επισκευή -ανακατασκευή του Πλωτού αντλιοστασίου Υλίκης με 2,44 εκατ. ευρώ. Ακολουθήθηκε μία διαδικασία πολύπλοκη, με ενστάσεις και προσφυγές των συμμετεχόντων με αποτέλεσμα η Οικονομική Επιτροπή βάση της εισήγησης των Τεχνικών Υπηρεσιών με το έγγραφο αριθ.πρωτ.5745/246997 στις 25-1-2018,ακύρωσε τον διαγωνισμό .Ειδικότερα δε στο έγγραφο «νέα εισήγηση της υπηρεσίας» καταγράφεται το ιστορικό των διαδικασιών .Εκεί φαίνεται ότι η Επιτροπή Διαγωνισμού είχε εισηγηθεί στην πρώτη της συνεδρίαση την απόρριψη και των τριών προσφορών. Αλλά βάση νομικής γνωμοδότησης με συνεργαζόμενο δικηγόρο ,αρχικά η ΟΕ απέρριψε τους δύο (2) πρώτους εργολήπτες με εκπτώσεις 45% και 36% και έκαναν αποδεκτή την προσφορά του τρίτου με % έκπτωσης 5%. Κατατεθήκαν εντάσεις και προσφυγές από τους συμμετέχοντες στον εν λόγω διαγωνισμό και αποφασίστηκε τελικά από την ΟΕ η ακύρωση του διαγωνισμού.
Υπόθεση για την οποία η νέα περιφερειακή αρχή θα πρέπει να ενημερωθεί για να προβαίνει μεταξύ των άλλων και στις αναγκαίες παρεμβάσεις στα πλαίσια του Ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδιασμού για την «τύπου ΟΧΕ στην Κωπαΐδα» ,μέχρι την τελική εθνική έγκριση της ως τέτοια. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα, σχετικά με την ανακατασκευή του Πλωτού αντλιοστασίου:
ü Πόσες φορές την τελευταία εικοσαετία δεν κάλυπταν τις ανάγκες άρδευσης το χερσαίο αντλιοστάσιο της Υλίκης και υπήρξε ανάγκη θέσης σε λειτουργία του πλωτού;
ü Γιατί φέτος επαναπροκηρύσσεται ο διαγωνισμός και με ποιο σκεπτικό;
ü Υπάρχει κυριότητα επί του Πλωτού ή αποτελεί πάγιο της ΕΥΔΑΠ;
ü Ποιό είναι το ετήσιο κόστος συντήρησης του Πλωτού και πόσο θα επιβαρύνει τα τέλη άρδευσης;
ΣΤ.ΑΠΟΖΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΛΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ
1. Από τον 11/2014 που πήρε την αρμοδιότητα διαχείρισης της Κωπαΐδας η ΠΣΤΕ, σημειώθηκαν δυο μεγάλες πλημμυρικές καταστάσεις μια το 2015 και η άλλη το 2019 όπου πάνω από 100 χιλιάδες στρέμματα εγκατεστημένων καλλιεργειών μηδικής και σιτηρών, καταστράφηκαν.
ü Τι έγινε με τις αποζημιώσεις αυτών των καλλιεργητών;
ü Τι ποσά και πόσα στρέμματα αποζημιώθηκαν;
Αγαπητοί συνάδελφοι
Πέντε χρόνια πέρασαν από την μεταβίβαση της αρμοδιότητας αντιπλημμυρικής προστασίας και διαχείρισης της άρδευσης της Κωπαΐδας στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, μετά την κατάργηση του αποστεωμένου Οργανισμού Κωπαΐδας από την τότε Κυβέρνηση. Δυστυχώς αντί η Κυβέρνηση να προωθήσει τον εκσυγχρονισμό και στελέχωση του Οργανισμού Κωπαίδος ως ΝΠΔΔ-Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, όπως ζητούσαν όλοι οι φορείς εκείνη την περίοδο, μεταξύ αυτών και η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, οι Δήμοι της Βοιωτίας και οι φορείς των αγροτών, προχώρησε στην κατάργηση του ΟΚ μετατρέποντας μια απαιτητική διαδικασία αντιπλημμυρικής προστασίας και άρδευσης του Κωπαϊδικού πεδίου των 200.000 στρεμμάτων, σε δημόσια υπηρεσία. Όμως τα προβλήματα έχουν οξυνθεί και οι αγρότες αναπολούν σε πολλές περιπτώσεις τον καταργηθέντα Οργανισμό Κωπαΐδας, παρά τα προβλήματα που είχε.
Επειδή το πρόβλημα είναι μεγάλο και οξύ και απαιτεί συνολικές και ολοκληρωμένες λύσεις,
συμφωνούμε και προτείνουμε :
Ø Δημιουργία ενός νέου Φορέα Ανάπτυξης Κωπαΐδας, ως νομικό πρόσωπο δημοσίου συμφέροντος, πρόταση που είναι αποδεκτή από πολλούς θεσμούς και φορείς.
Ø Τον σχεδιασμό και υλοποίηση μιας μεγάλης παρέμβασης ως ΟΧΕ-Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση, που θα δώσει σύγχρονη και δυναμική ανάπτυξη στην μεγαλύτερη πεδιάδα της Στερεάς Ελλάδας
Θα είμαστε στην διάθεση σας για συνεργασία τόσο στο θέμα της διαδικασίας όσο και στην συνδιαμόρφωση ολοκληρωμένων , ουσιαστικών πολιτικών και παρεμβάσεων στο Κωπαϊδικό Πεδίο.
Με εκτίμηση
Κατερίνα Μπατζελή Κώστας Σωτηρόπουλος
Νίκος Μπέτσιος
Αναστάσιος Βελισσαρίου
Μπάμπης Φάκος
Μάνος Γέμελος
