Με το ενδεχόμενο να χάσουν τα έσοδα από τις ΑΠΕ βρίσκονται αντιμέτωπες οι τοπικές κοινότητες που διαθέτουν τέτοιες εγκαταστάσεις στην περιοχή τους, σύμφωνα με το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών που κατατέθηκε πριν λίγες ημέρες για ψήφιση στη Βουλή.
Με διάταξη στο νόμο που ρυθμίζει ζητήματα ιθαγένειας και εύρυθμης λειτουργίας των ΟΤΑ, προβλέπεται ότι οι δήμοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα έσοδα από τους σταθμούς ΑΠΕ για άλλες ανάγκες πλην των τοπικών κοινοτήτων όπου είναι αυτοί εγκατεστημένοι.
Στην τελική μορφή του νόμου το άρθρο 47: «Διάθεση ειδικού τέλους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και υβριδικούς σταθμούς», αναφέρει:
Στο τέλος της παρ. Α4 του άρθρου 25 του ν. 3468/2006 (Α’ 129) προστίθενται εδάφια ως εξής :
«Κατ’ εξαίρεση, τα κατά τη δημοσίευση του παρόντος χρηματικά υπόλοιπα από το ειδικό τέλος και τα αντίστοιχα έσοδα των χρήσεων 2020 και 2021, μπορούν να διατίθενται, κατόπιν σχετικής απόφασης του οικείου δημοτικού συμβουλίου, για την εξόφληση οφειλών και την κάλυψη πάσης φύσεως δαπανών του δήμου, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αφορούν στις ανταποδοτικές του υπηρεσίες, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ποσοστιαία αναλογία επιμερισμού μεταξύ των κοινοτήτων.»
Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνον τα έσοδα για την περίοδο 2020-2021, αλλά και όλα όσα έχουν ήδη συσσωρευτεί, μπορούν να διατεθούν για άλλους σκοπούς στο δήμο και όχι για έργα στις τοπικές κοινότητες.
Μέχρι σήμερα, όλοι οι σταθμοί ΑΠΕ (τα φωτοβολταϊκά για ισχύ πάνω από 20 MW) έχουν υποχρέωση ανταποδοτικού τέλους σε ποσοστό 3% επί του ετήσιου τζίρου τους προ ΦΠΑ. Το αντίστοιχο ποσό παρακρατείται «στην πηγή» από τον ΔΑΠΕΕΠ και επιμερίζεται σε:
- 1% για τους κατοίκους των τοπικών κοινοτήτων όπου βρίσκονται εγκατεστημένες οι μονάδες, μέσω μείωσης στους λογαριασμούς ρεύματος.
- 1,7% στους Δήμους για έργα στις τοπικές κοινότητες όπου βρίσκονται εγκατεστημένες οι μονάδες.
- 0,3% στο Πράσινο Ταμείο (Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Περιβαλλοντικών Σχεδίων – Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.)
Τα ποσά που έπαιρνε ένας Δήμος από το ανταποδοτικό τέλος έπρεπε να διατίθενται σε ποσοστό 80% αποκλειστικά και μόνο σε περιβαλλοντικές δράσεις και έργα τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής υποστήριξης εντός των διοικητικών ορίων της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας όπου είναι εγκατεστημένος ο σταθμός Α.Π.Ε., ενώ το υπόλοιπο 20% μπορούσε να διατεθεί είτε στην Τοπική Κοινότητα είτε στην υπόλοιπη περιφέρεια του Δήμου.
Φαίνεται όμως ότι ούτε αυτό είναι αρκετό και πλέον μπορούν να χαθούν όλα για τις κοινότητες όπου είναι εγκατεστημένες οι ΑΠΕ.
Στην αιτιολογική έκθεση του νόμου γίνεται αναφορά στις αυξημένες ανάγκες και δαπάνες αντιμετώπισης της πανδημίας και ότι με τη διάταξη αυτή οι πόροι των ΑΠΕ θα μπορούν να διατεθούν για να καλυφθούν πάσης φύσεως ανάγκες του δήμου.
Μήπως εξαντλήθηκαν όμως όλα τα υπόλοιπα περιθώρια; Τι γίνεται με τα περίφημα χρηματικά υπόλοιπα του κράτους, το γνωστό «μαξιλάρι», που έχουμε διαβεβαιώσεις ότι επαρκούν να καλύψουν τις ανάγκες;
Τι γίνεται με τα πολλά ευρωπαϊκά δις. που αντιστοιχούν στην Ελλάδα μετά τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας;
Υπήρξε κάποιος προβληματισμός και εξαντλήθηκαν μήπως τα περιθώρια να συμμαζευτούν πρώτα σπατάλες που εξακολουθούν να υπάρχουν στο δημόσιο;
Γιατί το κράτος δεν αξιοποιεί τη δυνατότητα να βρει, εύκολα αν χρειαστεί, ρευστότητα, δανειζόμενο από τις αγορές με πολύ χαμηλά πλέον επιτόκια, όπως έχει πράξει επανειλημμένα τους προηγούμενους μήνες;
Η διάταξη δεν ξεκαθαρίζει αν και πότε θα γίνει επανεξέταση του μέτρου, ενώ στη διαβούλευση που προηγήθηκε δεν έγινε καμία νύξη για το θέμα που πάει να περάσει στα ψιλά.
Από όλα αυτά φαίνεται ότι δεν υπήρχε κανένας εξ ανάγκης λόγος στην παρούσα συγκυρία να έρθει αυτή η διάταξη. Να το πούμε καθαρά; Μήπως με αφορμή την πανδημία ο στόχος είναι άλλος;
Είναι και το εσφαλμένο μήνυμα που εκπέμπει.
Είναι σαν να δόθηκε ένα κίνητρο μέχρι να εγκατασταθούν οι σταθμοί για να καμφθούν οι αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες και τώρα που εγκαταστάθηκαν, σε πολλές περιπτώσεις με υπερβολές και εικόνα ασυδοσίας, να λένε, δε σας έχουμε πλέον ανάγκη και δεν ισχύει ούτε ότι σας υποσχεθήκαμε.
Δηλαδή οι κάτοικοι και επισκέπτες ενός τόπου θα υφίστανται τις όποιες συνέπειες, έστω και οπτικές της εγκατάστασης ενός τέτοιου σταθμού και άλλοι θα εισπράττουν τα έσοδα από τα ανταποδοτικά οφέλη;
Και μόνον η ισχύς με νόμο αυτής της δυνατότητας, αποτελεί εμπαιγμό, περιφρόνηση προς τις κοινότητες, συμβάλλει και αυτή στην εικόνα εγκατάλειψης και δε συμβαδίζει με το περί δικαίου αίσθημα.
Η περιφέρεια, οι κοινότητες χρειάζονται μεγαλύτερη και όχι μικρότερη στήριξη. Από ποια άλλη πηγή όπως γνωρίζουμε τα δεδομένα, μπορούν να αναπληρωθούν σημαντικοί πόροι για έργα; Γιατί ταυτόχρονα και αυτοί δεν ανακοινώθηκαν;
Υπάρχει και μια άλλη πολύ δυσάρεστη διάσταση. Ως πολίτης να διαπιστώνεις ότι έχεις να κάνεις με ένα κράτος που συμπεριφέρεται με τρόπο πονηρό, που αλλάζει τους κανόνες κατά το δοκούν, σαν να μη θέλει να βασιστείς πάνω του και σου κλονίζει την εμπιστοσύνη. Αν δεν έχεις εμπιστοσύνη στο κράτος και στους θεσμούς σε ποιον να έχεις;
Πρόκειται για μια άδικη διάταξη του νομοσχεδίου που βρίσκεται για συζήτηση στη βουλή και θεωρούμε αναγκαία την απόσυρση ή καταψήφισή της.
* Θωμάς Κιούσης, Δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων
