Σήμερα, Κυριακή 17 Νοεμβρίου, συμπληρώνονται 46 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών, που προανήγγειλε την πτώση της Χούντας. Στις 3 το ξημέρωμα της 17ης Νοεμβρίου 1973 το άρμα μάχης εισέβαλε στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου.
Ήταν 14 Νοεμβρίου που άρχισαν στο Πολυτεχνείο γενικές συνελεύσεις των φοιτητών. Στο προαύλιο φώναζαν αντιδικτατορικά συνθήματα. Η αστυνομία περικύκλωσε το κτίριο. Οι φοιτητές που μετείχαν στην παμφοιτητική συγκέντρωση στη Νομική μετέβησαν στο Πολυτεχνείο. Το βράδυ συγκροτήθηκε η πρώτη Συντονιστική Επιτροπή και οργανώθηκε η κατάληψη.
Σειρά γεγονότων που σημειώθηκαν μέσα στο 1973 οδήγησαν στην τριήμερη εξέγερση:
Στις 5 Φεβρουαρίου 1973 έγινε η πρώτη αποχή των φοιτητών του Πολυτεχνείου από τα μαθήματά τους και στις 14 του ίδιου μήνα έγινε μεγάλη διαδήλωση μέσα στο Πολυτεχνείο. Το σύνθημα «ΚΑΤΩ Ο 1347» ηχούσε στους χώρους του Πανεπιστημιακού Ιδρύματος. Οι φοιτητές απαιτούσαν την κατάργηση του νόμου που προέβλεπε τη στράτευση (στην ουσία τη διακοπή των σπουδών) όσων φοιτητών ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δραστηριότητα. Παραβιάζοντας το άσυλο, η αστυνομία εισέβαλε στο κτίριο, διέλυσε βίαια τη φοιτητική συγκέντρωση και συνέλαβε 11 φοιτητές, τους οποίους παρέπεμψε σε δίκη για «περιύβριση αρχής». Οι 8 καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, ενώ περίπου 100 άλλοι αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους και να ντυθούν στο χακί.
Η πρώτη κατάληψη με αίτημα την κατάργηση του μέτρου υποχρεωτικής στράτευσης και την επιστροφή όσων είχαν ήδη στρατευθεί έγινε στη Νομική στις 21 Φεβρουαρίου 1973. Από την ταράτσα του κτιρίου οι φοιτητές έδωσαν τον εξής όρκο, τον οποίο επανέλαβαν και όσοι βρίσκονταν στις σκάλες και στους κάτω ορόφους: «Εμείς οι φοιτητές των ΑΕΙ ορκιζόμεθα εις το όνομα της Ελευθερίας να αγωνισθώμεν μέχρι τέλους διά την κατοχύρωσιν: Των ακαδημαϊκών ελευθεριών, του πανεπιστημιακού ασύλου, της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Ορκιζόμεθα συμπαράστασιν εις όλον τον φοιτητικόν κόσμον της Ελλάδος, ο οποίος βασανίζεται. Η βία και η τρομοκρατία δε θα περάσουν. Ζήτω ο φοιτητικός κόσμος της Ελλάδος».
Στο πλευρό τους στάθηκαν και πολίτες που ήθελαν να εκφράσουν τη συμπαράστασή τους. Ακολούθησε βίαιη επέμβαση της αστυνομίας, αλλά εκείνοι συγκεντρώθηκαν στην οδό Ακαδημίας, όπου άναψαν κεριά και έμειναν όλη τη νύχτα. Το μεσημέρι της επόμενης ημέρας, μέλη της Επιτροπής Κατάληψης συναντήθηκαν με τον πρύτανη και συμφώνησαν δεκαήμερη ανακωχή, ώστε να δοθεί η δυνατότητα διαπραγμάτευσης με τις Αρχές.
Η δεύτερη κατάληψη έγινε και πάλι στη Νομική Σχολή τον Μάρτιο του 1973 και ήταν η πρώτη φορά που αναρτήθηκαν πανό με αιτήματα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Αιτήματα ήταν και πάλι η κατάργηση των Νόμων 1347 και 2287, αλλά και η απομάκρυνση της χούντας και η επιστροφή στη Δημοκρατία. Χιλιάδες κόσμου μαζεύτηκαν κάτω από το κτίριο της Νομικής, χειροκροτώντας τους φοιτητές. Το βράδυ της δεύτερης μέρας της κατάληψης η Αστυνομία επενέβη και έπειτα από άγριο ξυλοδαρμό και δεκάδες συλλήψεις η Νομική εκκενώθηκε.Ο Νοέμβρης ήρθε γεμάτος ένταση και ταραχές. Οι διαδηλώσεις ήταν καθημερινό φαινόμενο. Οδοφράγματα. Άγριο κυνηγητό από την αστυνομία, Οι συγκρούσεις φοιτητών και οικοδόμων με τις δυνάμεις ασφαλείας ήταν συνεχείς. Παντού ακούγονταν τα συνθήματα «Κάτω η χούντα» και «Ελευθερία». Την Κυριακή 4 Νοεμβρίου, τελέστηκε στο Α’ Νεκροταφείο μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου. Τρεις ημέρες πριν, ο τότε υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε πως η κυβέρνηση θα εξασφάλιζε τις προϋποθέσεις για αδιάβλητες φοιτητικές εκλογών και ότι θα επαναχορηγούσε αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών στους φοιτητές που είχαν στρατευτεί.
Μετά το μνημόσυνο, περίπου 5.000 άτομα θέλησαν να κατευθυνθούν προς το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Ισχυρές δυνάμεις αστυνομικών προσπάθησαν να τα συγκρατήσουν. Ακολούθησαν σφοδροί λιθοβολισμοί και οδοφράγματα από τους πολίτες και πυροβολισμοί στον αέρα από τους αστυνομικούς. Τα επεισόδια τελείωσαν με τη διάλυση μικροομάδων στην οδό Πατησίων, κοντά στο Πολυτεχνείο. Ο απολογισμός, δεκάδες τραυματίες και συλλήψεις πολιτών.
Το μεσημέρι της 14ης Νοεμβρίου, άρχισαν στο προαύλιο του Πολυτεχνείου οι γενικές συνελεύσεις των φοιτητών όπου κήρυξαν αποχή από τα μαθήματα. Βασικό αίτημα ήταν να γίνουν εκλογές για τους φοιτητικούς συλλόγους τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους και όχι τον Νοέμβριο του 1974, όπως είχε ανακοινώσει το καθεστώς. Ακολούθησαν συνελεύσεις φοιτητών στην Ιατρική και στη Νομική σχολή αλλά και στη Φυσικομαθηματική και τη Βιομηχανική.
Οι φοιτητές απαιτούσαν επιπλέον οι εκλογές να διεξαχθούν ενώπιον εφορευτικών επιτροπών και να έχουν δικαίωμα υποψηφιότητας όλοι οι φοιτητές και όχι μόνο οι άριστοι. Οι φοιτητές από το προαύλιο του Πολυτεχνείου φώναζαν συνθήματα κατά της χούντας και πετούσαν νεράντζια στις αστυνομικές δυνάμεις που περικύκλωσαν το κτίριο. Φοιτητές της Νομικής Σχολής, γύρω στις 14.00, αφού διατύπωσαν σε ψήφισμα το σύνολο των αιτημάτων τους, πορεύτηκαν διαδηλώνοντας προς το Πολυτεχνείο. Στην οδό Σόλωνος συγκρούστηκαν με αστυνομικές δυνάμεις. Έτσι, άλλοι από αυτούς έφτασαν στο Πολυτεχνείο και άλλοι διαλύθηκαν στους γύρω δρόμους. Στο Πολυτεχνείο άρχισαν να συρρέουν και φοιτητές από άλλες Σχολές. Τα πρώτα συνθήματα που ακούγονταν ήταν: «ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ», «ΖΗΤΩ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ», «20% ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ», «12ΜΗΝΗ ΘΗΤΕΙΑ», «ΛΑΕ ΠΕΙΝΑΣ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΚΥΝΑΣ», «ΕΞΩ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ».
Οι Γενικές Συνελεύσεις των Σχολών του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα στις 19.00. Έξω είχαν αρχίσει ήδη να συγκεντρώνονται εργάτες, μαθητές, πολίτες, εκφράζοντας τη συμπαράστασή τους στον αγώνα κατά του καθεστώτος. Στις 19.00 αποφασίστηκε η κατάληψη του Πολυτεχνείου. Εξελέγη Συντονιστική Επιτροπή και άρχισε να λειτουργεί ραδιοφωνικός σταθμός. Επιπλέον, στο Πολυτεχνείο εγκαταστάθηκαν πολύγραφοι. Στους επιβάτες των διερχόμενων αυτοκινήτων φοιτητές μοίραζαν τις πρώτες χειρόγραφες προκηρύξεις. Οργανώθηκε νοσοκομείο και εστιατόριο, ενώ ομάδες φοιτητών περιφρουρούσαν τον χώρο από προβοκάτορες. Γύρω στα μεσάνυχτα έκλεισαν οι πύλες.
Εντός του κτιρίου παρέμειναν φοιτητές αλλά και αρκετοί εργάτες. Συγκροτήθηκαν παντού και για κάθε ζήτημα επιτροπές. Ετοιμάστηκαν και κολλήθηκαν αφίσες, τυπώθηκαν και μοιράστηκαν προκηρύξεις στο συγκεντρωμένο πλήθος, σημαντικό μέρος του οποίου έμεινε εκεί όλη τη νύχτα για συμπαράσταση. Ήταν η αρχή της τριήμερης εξέγερσης που θα σήμανε το τέλος της Χούντας.
