Ο λογαριασμός πληρώνεται πάντα …στο τέλος

H Ελλάδα χρεοκόπησε πρακτικά το 2012 αλλά κάποιες από τι συνήθειες που οδήγησαν στον τότε αποκλεισμό από τις αγορές και στα μνημόνια δεν κόβονται. Όμως, δεν πρέπει να υπάρχουν αμφιβολίες. Τα νέα χρέη είναι αναβαλλόμενοι φόροι και θα πληρωθούν…
Δεν είναι μυστικό ότι το κυβερνών κόμμα θέλει να πάει σε πρόωρες εκλογές το συντομότερο δυνατόν μέσα στο 2021. Αφενός, για να εκμεταλλευθεί τη μεγάλη δημοσκοπική διαφορά που έχει και να επανεκλεγεί για μια νέα τετραετία, βγάζοντας από τη μέση την απλή αναλογική με διπλές εθνικές εκλογές.
Φυσικά, αλλιώς τα περιμένει κανείς και αλλιώς του έρχονται καμιά φορά, όμως το ανωτέρω σενάριο συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας με τα σημερινά δεδομένα. Για να ευοδωθεί, θα πρέπει να προχωρήσει γρήγορα ο εμβολιασμός μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ώστε να αποκτήσει ανοσία, να βελτιωθεί το κλίμα και να ανακάμψει η οικονομία.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πάντως τον ..τον υποτιμημένο -στην Ελλάδα- κίνδυνο που δημιουργούν οι μεταλλάξεις του νέου κορωνοϊού στην οικονομική δραστηριότητα και το σοβαρό ενδεχόμενο να πρέπει να αναθεωρηθεί η κυβερνητική πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 4,8% το 2021 σε αισθητά χαμηλότερα επίπεδα. Δεν θα ήταν μια θετική εξέλιξη ούτε για την εθνική οικονομία ούτε για το κυβερνών κόμμα. Όμως, πολιτικά θα μπορούσε να ξεπερασθεί καθώς θα μπορούσε να αποδοθεί στην πανδημία.  
Φυσικά, το κράτος θα έπρεπε να συνεχίσει να δαπανά πολλά λεφτά για να ικανοποιεί όσο μπορεί περισσότερα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Λογικά, λιγότερα από το 2020, όπου το πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε σε 18,2 δισ. ευρώ περίπου και κάπου εκεί κοντά, π.χ. 17 δισ. ευρώ, θα πρέπει να καταλήξει και το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης με βάση το οποίο κρίνεται η χώρα. Σε απόλυτα νούμερα, το δημόσιο χρέος αναμένεται να καταλήξει στα 339 δισ. ευρώ ή 208% του ΑΕΠ το 2020 από 331 δισ. ή 181% το 2019, αυξημένο κατά 8 δισ. ευρώ. Με δεδομένο ότι ο προϋπολογισμός θα καταγράψει εκ νέου πρωτογενές έλλειμμα, έστω και μικρότερο, το 2021, το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί εκ νέου, αν δεν λάβουμε υπόψη τυχόν εισροές επιδοτήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Με δεδομένη την άσχημη εμπειρία του παρελθόντος, που το αυξημένο χρέος οδήγησε στον αποκλεισμό από τις αγορές και τα μνημόνια, θα περίμενε κανείς ότι θα ήμασταν πιο προσεκτικοί. Αφενός, για το ύψος των κρατικών δαπανών και αφετέρου, κυρίως, σε ποιους πάνε τα λεφτά. Πρωτίστως από την κυβέρνηση και δευτερευόντως από όλους τους άλλους, π.χ. κόμματα, επαγγελματικοί φορείς κ.λπ. Πολύ περισσότερο όταν έχει διαπιστωθεί ότι κάποιοι κλάδοι που είναι πραγματικά πληττόμενοι θα έπρεπε να στηριχθούν περισσότερο και κάποιοι άλλοι που απλά έχουν μεταφέρει το κόστος λειτουργίας της επιχείρησης στους φορολογούμενους θα έπρεπε να είχαν αποκλεισθεί. Είναι π.χ. γνωστή η υπόθεση με τους ταχυμεταφορείς, παραγωγούς αγροτικών προϊόντων, π.χ. ελιές, κ.λπ.   
Όμως, φαίνεται ότι οι πολιτικές πιέσεις από οργανωμένες ομάδες συμφερόντων, σε μια δύσκολη συγκυρία όπως η πανδημία, είναι πιο ισχυρές από την οικονομική λογική. Δυστυχώς, μυαλό δεν βάζουμε. Ίσως γιατί δεν έχει γίνει σαφές ότι ο λογαριασμός θα πληρωθεί σε μερικά χρόνια με επιπρόσθετη φορολογία.
Είναι λογικό οι πολιτικοί να μην αναφέρονται σε τέτοιες δυσάρεστες εξελίξεις. Άλλωστε, αυτό που τους ενδιαφέρει κυρίως είναι η επανεκλογή τους. Στο μέλλον, θα είναι μάλλον κάποιος άλλος που θα αναλάβει τον μουτζούρη…