Οι μεγάλοι ξένοι Οίκοι, όπως οι Moody’s , προειδοποιούν για μεγάλα πρόβλήματα που επανέρχονται δριμύτερα στην τουρκική οικονομία – Όλο και πιο αδύναμος πολιτικά ο Ερντογάν, καθώς η πτώση του βιοτικού επιπέδου συνεχίζεται – Δεν «πιάνουν» πια τα πολιτικά «κόλπα» του, όπως η αποχώρηση από την σύμβαση για τα δικαιώματα των γυναικών
Στις αρχές Νοεμβρίου της περασμένης χρονιάς, ο Ταγίπ Ερντογάν απέλυε τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας: ήταν μία κίνηση υψηλού ρίσκου, καθώς η τουρκική λίρα κατέρρεε – αλλά αποδείχθηκε ένα, έστω και προσωρινό, «ρουά ματ» για τον «σουλτάνο» της Άγκυρας.Με την καρατόμηση του διαδόχου του, ο πρόεδρος της Τουρκίας θέλησε να επαναλάβει εκείνη τη νίκη – αλλά τώρα απλώς ελπίζει η ήττα του να μην καταλήξει σε καταστροφή.
Ο νέος διοικητής – αυτός που καρατομήθηκε το περασμένο Σάββατο προκαλώντας χάος στην τουρκική οικονομία – ήταν ο Νατσί Αγκμπάλ, ο οποίος επέλεξε μία τελείως διαφορετική πολιτική από του προκατόχου του: αύξησε τα επιτόκια της τουρκικής λίρας, φέρνοντας (έστω και προσωρινά) πίσω τα κεφάλαια που είχαν αρχίσει να παίρνουν τον δρόμο του εξωτερικού, όπως συμβαίνει συνήθως όταν οι επενδυτές «οσμίζονται» μία επερχόμενη μείζονα κρίση.
Τα κεφάλαια επέστρεφαν, η λίρα σταθεροποιήθηκε – αλλά για τον Ερντογάν, ο οποίος είχε αντισταθεί σθεναρά στην αύξηση των τουρκικών επιτοκίων, αυτό δεν ήταν αρκετό – ειδικά από την στιγμή που οι δημοσκοπήσεις του τελευταίου διαστήματος δείχνουν μία συνεχή μείωση των ποσοστών του ΑΚP, του κόμματός του, όπως και των ακροδεξιών συμμάχων του.
Η αύξηση των επιτοκίων είναι μία «ακριβή λύση» – και ο νέος διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας ήθελε να τα ανεβάσει κι άλλο, προκειμένου να διασφαλίσει περισσότερο την σταθερότητα του νομίσματος. Όλους τους προηγούμενους μήνες, μεγάλα ποσά είτε έφευγαν στο εξωτερικό είτε γίνονταν δολάρια, προκαλώντας πληθωριστικές πιέσεις – κάτι που σημαίνει πτώση του βιοτικού επιπέδου. To κατά κεφαλήν εισόδημα έπεσε από τα 12.000 δολάρια το 2013, στα 7.700 πέρυσι
Η καρατόμηση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας και η τοποθέτηση ενός πλήρως ελεγχόμενου από τον ίδιον, πρώην βουλευτή του, σηματοδοτεί για τους μεγάλους ξένους Οίκους, όπως οι Moody’s ότι δεν θα εξεταστούν πλέον περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων. Άλλωστε, αυτός είναι ο διακαής πόθος του Ερντογάν – χαμηλά επιτόκια, που θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη:οι τράπεζες θα συνεχίσουν να παρέχουν δάνεια για επενδύσεις, η ιδιωτική κατανάλωση θα στηριχθεί. Και στο πίσω μέρος του μυαλού του Ερντογάν, οι δημοσκοπήσεις «θα φτιάξουν» – πράγμα που ενδεχομένως θα του επιτρέψει να πραγματοποιήσει το σχέδιό του, που περιλαμβάνει πρόωρες εκλογές, με απαγορευμένο το κουρδικό κόμμα HDP, που κατόρθωνε ως τώρα να «πιάνει» το 10% για την είσοδό του στη Βουλή.
Στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν επιδίωξε με την καρατόμηση του Νατσί Αγκμπάλ να καταργήσει ένα «οιωνεί μνημόνιο» – την ανάγκη για μία «σφικτή» οικονομική πολιτική που θα σήμαινε βραχυπρόθεσμα μεγαλύτερη μείωση του βιοτικού επιπέδου των Τούρκων – με «ένα νόμο και ένα άρθρο», όπως λεγόταν και εδώ, στη χώρα μας, τα μνημονιακά χρόνια. Και αποτυγχάνει εντελώς: το χρηματιστήριο καταρρέει, η λίρα αποσταθεροποιείται – και τα κεφάλαια αρχίζουν και πάλι να παίρνουν τον δρόμο τους, μακριά από την Τουρκία.
Η οικονομική αποδυνάμωση της Τουρκίας καθιστά πιο ευάλωττη την θέση του Ερντογάν και στο διεθνές πεδίο: η Διοίκηση Μπάιντεν δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι η Τουρκία είναι πιο έτοιμη από ποτέ για έναν γενικό συμβιβασμό στο πλέγμα των σχέσεών της με τις ΗΠΑ – και χρησιμοποιει την τακτική του «καρότου και μαστίγιου» με την Άγκυρα.
Παράλληλα, η Έκθεση Μπορέλ,του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, σχετικά με τις σχέσεις Ενωμένης Ευρώπης και Τουρκίας δεν ήταν τόσο «φιλοτουρκική» όσο προαναγγελλόταν – με την έννοια ότι πολλοί περίμεναν ότι τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων της Ένωσης θα έδιναν προτεραιότητα στην λεγόμενη «θετική ατζέντα» με την Άγκυρα.Όμως, το κείμενο που θα συζητηθεί στην τηλε-σύνοδο Κορυφής,ανήμερα την 25η Μαρτίου , περιέχει κάμποσες αναφορές στο ενδεχόμενο περαιτέρω κυρώσεων στην Άγκυρα.
Λίγες ώρες πριν από την σύνοδο κορυφής, ο Ερντογάν «ξαναχτύπησε» : Με την απόφασή του να εγκαταλείψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την αναχαίτιση της βίας κατά των γυναικών, αλλά και των ΛΟΑΤΚΙ, ο πρόεδρος της Τουρκίας πίστευε ότι θα μπορούσε να επανακτήσει την πολιτική του γοητεία στους ακροδεξιούς ισλαμιστές, τους οποίους θεωρεί χρήσιμη δύναμη για την επανεκλογή του. Ωστόσο, η υπόστηριξη της κίνησής του στο εσωτερικό της Τουρκίας ήταν μάλλον αναιμική…
Τον Ιούνιο του 2018, λίγο πριν από την επίσημη λήξη των Μνημονίων στην χώρα μας, ο Ερντογάν περηφανευόταν για την πορεία της τουρκικής οικονομίας – και δεν δίσταζε να μιλήσει για τους «τελειωμένους Έλληνες». Δυόμισι χρόνια μετά, βρίσκεται ο ίδιος μπροστά σε αδιέξοδα – οι μεγάλοι οίκοι αρχίζουν να προειδοποιούν – δηλαδή να στοιχηματίζουν – ότι η Τουρκία θα αντιμετωπίσει προβλήματα στην αποπληρωμή του χρέους της…
