18 Ιουνίου: Η επέτειος του… Βατερλό

Το Βατερλό είναι μια τοποθεσία σε απόσταση 20 χιλιόμετρων από τις Βρυξέλλες, η οποία έγινε διεθνώς γνωστή, όχι ωστόσο με τρόπο θετικό. Και αυτό γιατί η μάχη που σημειώθηκε εκεί σαν σήμερα το 1815 κατέληξε στην ήττα του Ναπολέοντα κι έβαλε τέλος σε μια σειρά πολέμων, που διήρκεσαν σχεδόν 23 χρόνια μεταξύ της Γαλλίας και άλλων δυνάμεων της Ευρώπης. Σημειώνεται ότι στο Βατερλό η Γαλλία έχασε όσα εδάφη είχε κερδίσει και δεν ανέκτησε ποτέ την ισχύ της.

Ως αποτέλεσμα το «Βατερλό» αποτελεί πλέον μια λέξη που όλος ο κόσμος χρησιμοποιεί όταν θέλει να αναφερθεί σε μια απόλυτη ήττα.

Η ιστορία

Όταν ξέσπασε η Γαλλική επανάσταση το 1789, ο 21χρονος Ναπολέων Βοναπάρτης εγκατέλειψε το αξίωμα του στο βασιλικό πυροβολικό για να υποστηρίξει την εξέγερση. Έξι χρόνια μετά ήταν στρατηγός του Γαλλικού στρατού έχοντας καταπνίξει και μια αντεπανάσταση των μοναρχικών. Η ανταμοιβή του ήταν η διοίκηση των γαλλικών δυνάμεων στην Ιταλία με τις οποίες πέτυχε συναπτές νίκες επί Ευρωπαίων αντιπάλων στρατών.

Το 1804 αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας οδηγώντας το στρατό της Γαλλίας από νίκη σε νίκη και στην εισβολή στη Ρωσία το 1812. Αν και νίκησε το στρατό της ηττήθηκε από το ρωσικό χειμώνα και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Την άνοιξη του 1813, η Βρετανία, η Ρωσία, η Σουηδία και Πρωσία συμμάχησαν και κατάφεραν μια σημαντική νίκη επί των εξασθενημένων γαλλικών δυνάμεων στη Ληψία. Με την πίεση των αξιωματικών του, ο μεγάλος στρατηλάτης αναγκάστηκε να αποσυρθεί και να δεχτεί τη φυλάκιση του στο νησί Έλβα κοντά στην Κορσική. 

Μετά από μια ιστορικής σημασίας απόδραση, ο Ναπολέων επέστρεψε στη Γαλλία και στρατολογώντας τους βετεράνους των εκστρατειών του συνέχισε να τρομοκρατεί τα ευρωπαϊκά εδάφη. Σε αυτό βοήθησε και ο ίδιος ο Λουδοβίκος ΙΗ’ που εν τω μεταξύ είχε ενθρονιστεί με τη βοήθεια των Ευρωπαίων συμμάχων. Οι δυνάμεις που έστειλε για να το συλλάβουν συμμάχησαν μαζί του δημιουργώντας έναν ακόμα πιο ισχυρό στρατό. 

Αυτό ήταν το υπόβαθρο της μεγαλύτερης, από πλευράς ιστορικής σημασίας, μάχης στην ιστορία για την Ευρώπη. Οι στρατοί του Βοναπάρτη και του Γουέλινγκτον που ηγήθηκε της έβδομης Συμμαχίας προετοιμάστηκαν για την τελική αναμέτρηση στο Βατερλό, λίγο έξω από τις Βρυξέλλες. Στις 18 Ιουνίου 1815 και μετά από ανελέητο βομβαρδισμό των συμμαχικών θέσεων, ο Ναπολέων διέταξε τα στρατεύματα του να επιτεθούν. Αυτό που όμως δεν είχε υπολογίσει ήταν ο στρατός των Πρώσων που στο μεταξύ είχε σπεύσει στο Βατερλό και είχε καταλάβει ένα χωριό στα νώτα του στρατού του. Αν και είχε καταφέρει να διασπάσει τις συμμαχικές γραμμές βρισκόταν περικυκλωμένος. Αντιδρώντας στις εξελίξεις κατάφερε να υποχωρήσει και να απωθήσει τους Πρώσους αλλά παράλληλα έχανε τη μάχη στο κυρίως μέτωπο με το Γουέλινγκτον. Ο στρατός του τράπηκε σε άτακτη υποχώρηση και τελικά ο ίδιος αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει για να γλιτώσει την ολοκληρωτική καταστροφή. 

Μετά την ήττα στο Βατερλό, η Γαλλία επέστρεψε στα σύνορα που είχε πριν την εποχή του Ναπολέοντα και δεν κατάφερε ποτέ ξανά να ανακτήσει την ισχύ της. Ωστόσο, κανένας Γάλλος και κανένας Ευρωπαίος δεν ξέχασε τι μπορούσε να πετύχει μια χώρα με ένα πιο προηγμένο και φιλελεύθερο σύστημα διακυβέρνησης. Το πνεύμα της Γαλλικής επανάστασης σάρωσε την Ευρώπη και οι βασιλείες αντικαταστάθηκαν με συνταγματικές μοναρχίες. Κανένα βασίλειο και κανένα κράτος δεν θα ήταν ξανά το ίδιο.

Σχετικά