Ανάμεσα στους πρωταθλητές στην άνοδο του πληθωρισμού είναι πανευρωπαϊκά η Ελλάδα για έναν ακόμα μήνα. Ο δείκτης τιμών σημείωσε νέο άλμα, έκλεισε στο 9,4% τον Απρίλιο από 8% τον Μάρτιο και είναι η έκτη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη, από όγδοη που ήταν τον προηγούμενο μήνα.
Η σταθερή υπεραπόδοση (προς το χειρότερο) της Ελλάδας, με πολίτες και επιχειρήσεις να υποφέρουν από την ακρίβεια, θυμίζει τα χρόνια πριν το ευρώ στις δεκαετίες του 1980 – 1990 με τον πληθωρισμό και τα επιτόκια στα ύψη. Μετά από 25 – 30 χρόνια και την είσοδο αρκετών νέων πρώην ανατολικών χωρών, θα περιμέναμε να βλέπαμε τη χώρα τουλάχιστον στο μέσο όρο της Ευρώπης.
Για όλους είναι δύσκολα. Η ενέργεια είναι η βασική πηγή της ακρίβειας. Οι κακές συγκριτικά επιδόσεις, επιβεβαιώνουν όμως και ότι οι αδυναμίες παραμένουν, ενώ θέλουμε να αποτελούμε ισότιμα μέλη σε ένα περιβάλλον που κινείται με μεγάλες ταχύτητες. Αδυναμίες, όπως ο ελλιπής ανταγωνισμός και οι μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές πρακτικές, η διαχρονική απροθυμία για διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι εποπτικές και ελεγκτικές αδυναμίες, η γραφειοκρατία και η χαμηλή ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα της οικονομίας.
Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται και η εικόνα των επιτοκίων. Το κόστος δανεισμού έχει πάρει την ανηφόρα και παραμένει σταθερά υψηλότερο από ευρωπαϊκές χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος και χώρες του νότου που πέρασαν παρόμοιες δυσκολίες με εμάς την περίοδο των μνημονίων (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία).
Όσο διαρκεί ο πόλεμος αυξάνεται και ο κίνδυνος της ύφεσης. Ήδη με πληθωρισμό στο 10% και ανάπτυξη που διαρκώς περιορίζεται και σήμερα εκτιμάται στο 3% – 3,5% για το 2022, έχουμε εισέλθει ουσιαστικά, σε φάση στασιμοπληθωρισμού.
Διαρκώς ανακαλύπτουμε και χαμένες ευκαιρίες. Όπως με τις στρόφιγγες που έκλεισε η Ρωσία και διέκοψε τις παραδόσεις φυσικού αερίου σε Βουλγαρία και Πολωνία.
Αν είχαμε μεριμνήσει (και για τις δικές μας ανάγκες) και είχαμε επαρκείς αποθηκευτικούς χώρους, θα μπορούσαμε να καλύψουμε βαλκανικές αγορές και να ενισχύσουμε το διεθνή περιφερειακό μας ρόλο σε αυτήν την περίπτωση, με προφανή πολιτικά, αλλά και οικονομικά οφέλη. Αντίθετα, ψάχνουμε να νοικιάσουμε για εμάς αποθηκευτικούς χώρους στην Ιταλία.
Ο κίνδυνος να υποστεί η χώρα ακόμα πιο επώδυνες συνέπειες είναι ανοιχτός όσο διαρκεί ο πόλεμος και η αστάθεια. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στην Ευρώπη, σε σχέση άλλες περιοχές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι το ευρώ βρέθηκε στο 1,05 με το δολάριο που είναι η χαμηλότερη τιμή της τελευταίας 5ετίας και η προοπτική παραμένει δυσοίωνη.
Η ενίσχυση του δολαρίου επιβεβαιώνει και σε αυτήν την περίπτωση, ότι το αμερικανικό νόμισμα αποτελεί βασική επιλογή ως ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους αβεβαιότητας και κρίσης.
Η επιβάρυνση για την Ευρώπη ειδικότερα, μπορεί να γίνει ακόμα μεγαλύτερη, αν μαζί με τον πόλεμο, συνυπολογιστούν και άλλοι παράγοντες, όπως οι επιπτώσεις από τους περιορισμούς αντιμετώπισης της πανδημίας που επιβάλει η Κίνα.
Στην Ελλάδα δεν μπορεί να αλλάξει η κατάσταση από τη μία μέρα στην άλλη για να μη συγκαταλεγόμαστε μόνιμα με τους πιο αδύναμους που υφίστανται και τις μεγαλύτερες αρνητικές συνέπειες.
Οι επιδοτήσεις και ενισχύσεις είναι αναγκαίες και ανακουφίζουν, αλλά δεν λύνουν το διαχρονικά διαρθρωτικό πρόβλημα της χώρας. Καταλήγουν, όσο αυτό παραμένει, σε ένα βαθμό να το συντηρούν, επιβαρύνοντας αναλογικά περισσότερο με άλλες χώρες, τους φορολογούμενους πολίτες.
Τουλάχιστον στο άμεσο διάστημα, ας δουλέψουν αποτελεσματικά οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για να περιοριστούν τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, ενώ ούτε με το λαϊκισμό βελτιώνεται η κατάσταση. Αντίθετα είναι επιλογή που συμβάλει στη στασιμότητα ή και στην επιδείνωση και πιθανόν στην ανάγκη για ακόμα μεγαλύτερο κόπο και θυσίες στο μέλλον.
* Οικονομολόγος, δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων.
