Η Γιορτή του Πατέρα που τιμάται σήμερα (19/6) φωτίζει τον κομβικό ρόλο του στην οικογένεια και την κοινωνία. Ο πατέρας δεν είναι θεατής, αλλά συμπρωταγωνιστής σε κάθε στάδιο εξέλιξης του παιδιού, ενώ η πατρότητα είναι εξίσου ιερή με τη μητρότητα, διαβεβαιώνουν κορυφαίοι ψυχαναλυτές, ειδικοί αλλά και διάσημοι μπαμπάδες από το χώρο της σόουμπιζ.
«Δεν μπορώ να σκεφτώ καμία ανάγκη στην παιδική ηλικία τόσο έντονη όσο η ανάγκη προστασίας από τον πατέρα» είχε πει ο «πατέρας της ψυχανάλυσης» Σίγκμουντ Φρόιντ, πολύ πριν καθιερωθεί η Ημέρα του Πατέρα, μία γιορτή αφιερωμένη σε όλους τους μπαμπάδες του κόσμου, αντίστοιχη με τη γιορτή της μητέρας.
Στόχος της να τιμήσει τη συνεισφορά των μπαμπάδων στην οικογένεια και το κοινωνικό σύνολο, μία συνεισφορά που ενίοτε παραγνωρίζεται. Η Γιορτή του Πατέρα «υπενθυμίζει» και συμβολικά ότι ο ρόλος του είναι εξίσου σημαντικός με εκείνον της μητέρας, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που οι μπαμπάδες περνούν σε δεύτερη μοίρα.
Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου, ημερομηνία που αλλάζει από χώρα σε χώρα, καθώς υπάρχουν χώρες στο νότιο ημισφαίριο όπως η Αυστραλία, που γιορτάζουν τη συγκεκριμένη ημέρα τον Σεπτέμβριο. Σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, οι μπαμπάδες τιμούνται την Ημέρα του Αγίου Ιωσήφ, μια παραδοσιακή καθολική γιορτή που πέφτει στις 19 Μαρτίου.
Πώς άρχισε όμως η παράδοση; Η γιορτή ξεκίνησε από την Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα, εμπνευσμένη από την πρώτη γιορτή της μητέρας, άργησε ωστόσο να καθιερωθεί, καθώς έμεινε στο περιθώριο για αρκετά χρόνια, μέχρι να αναγνωριστεί επίσημα.
Το ιστορικό υπόβαθρο
Η τρίτη Κυριακή του Ιουνίου είναι πλέον συνδεδεμένη με τις εκδηλώσεις αγάπης των παιδιών που αγοράζουν δώρα για τους μπαμπάδες και τους παππούδες τους, τους «βγάζουν» έξω για φαγητό και τους γράφουν ευχετήριες κάρτες, η ιστορία της προέλευσης της Ημέρας του Πατέρα ωστόσο, είναι μάλλον λίγο σκοτεινή.
Οι ρίζες της φθάνουν στη Δυτική Βιρτζίνια των ΗΠΑ, όπου τον Δεκέμβριο του 1907, σημειώθηκε μια μεγάλη έκρηξη σε ένα τοπικό ορυχείο, με αποτέλεσμα εκατοντάδες άνδρες να χάσουν τη ζωή τους. Η Γκρέις Κλέιτον, ένα από τα παιδιά που έχασαν τον πατέρα της εκείνη τη μαύρη μέρα, πρότεινε τότε να καθιερωθεί μία λειτουργία προς τιμήν τους.
Η πρώτη καταγεγραμμένη εκδήλωση προς τιμήν των μπαμπάδων έγινε σε μια εκκλησία της αμερικανικής αυτής πολιτείας στις 5 Ιουλίου του 1908. Ήταν μια κυριακάτικη επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη των 362 ανδρών που έχασαν τη ζωή τους από την έκρηξη στο ορυχείο της εταιρείας Fairmont Coal στη Μονόνγκα της Δυτικής Βιρτζίνια.
Η πρώτη «Ημέρα του Πατέρα» ωστόσο γιορτάστηκε στις 19 Ιουνίου του 1910, στο Σπόκεν της Ουάσιγκτον, χάρη στην Αμερικανίδα ακτιβίστρια, Σονόρα Σμαρτ Ντοντ η οποία εργάστηκε για να καθιερώσει επίσημη ημέρα αναγνώρισης στους μπαμπάδες. Ήθελε να υπάρχει μια γιορτή ανάλογη με την Ημέρα της Μητέρας, προκειμένου να τιμήσει τον πατέρα της, ένα βετεράνο του Αμερικανικού Εμφυλίου, που ανέθρεψε μόνος του τα 6 παιδιά της οικογένειας, μετά τον θάνατο της συζύγου του στη γέννα του «βενιαμίν».
Ξεκίνησε εκστρατεία σε τοπικές εκκλησίες, καταστηματάρχες και αξιωματούχους και κατάφερε τελικά το στόχο της το καλοκαίρι του 1910. Η γιορτή παρέμεινε ένα γεγονός τοπικής σημασίας για πολλά χρόνια μέχρι το 1966, όταν ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον με διάταγμά του ανακήρυξε την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου ως Ημέρα του Πατέρα. Έκτοτε ο εορτασμός έγινε διεθνής και οι μπαμπάδες έχουν πλέον τη δική τους ξεχωριστή γιορτή.
Το 1972, ο τότε πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον έκανε την Ημέρα του Πατέρα εθνική γιορτή, υπογράφοντας ψήφισμα του Κογκρέσου που έδινε στον μπαμπά την τιμητική του ημέρα, μισό και πλέον αιώνα αφότου ο προκάτοχός του Γούντροου Γουίλσον έκανε την Ημέρα της Μητέρας αργία.
Ιστορικοί θεωρούν ότι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί να συνέβαλε στην «ενίσχυση» της Ημέρας του Πατέρα και της Μητέρας που μέσα στο κλίμα της εποχής έγιναν εθνικές γιορτές. Πίσω από την καθιέρωσή τους υπήρχαν φυσικά και ισχυρά εμπορικά συμφέροντα. Η μία γιορτή λίγο μετά την άλλη εγγυόταν μια πιο παρατεταμένη σεζόν πωλήσεων.
Δεν είναι σαφές πότε καθιέρωσε τη γιορτή το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ο Steve Roud, στο βιβλίο του The English Year (2006), δηλώνει ότι εισήλθε στη βρετανική λαϊκή κουλτούρα «κάποια στιγμή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και μάλιστα εν μέσω αντιδράσεων». Στην Ελλάδα η γιορτή καθιερώθηκε από τον τον σύλλογο διαζευγμένων αντρών, λόγω της απαξίωσης που αντιμετώπιζαν οι μπαμπάδες από τα δικαστήρια σχετικά με την επιμέλεια των παιδιών όταν εκδικάζονταν υποθέσεις διαζυγίων.
Διάσημοι μπαμπάδες μιλάνε για τον ρόλο τους
Συγγραφείς, ηθοποιοί, πολιτικοί, διάσημοι μπαμπάδες που λατρεύουν τα παιδιά τους και ανέλαβαν ενεργό ρόλο στην ανατροφή τους, περιέγραψαν και περιγράφουν με τρυφερότητα την πατρότητα. Από τον πρώην πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα που έφερε στο Λευκό Οίκο τις δύο του κόρες, μέχρι τον τρυφερό πατέρα Μάτζικ Τζόνσον, ο κατάλογος με τους «χαζομπαμπάδες» της σόουμπιζ ειναι μακρύς.
«Πιστεύω ότι αυτό που γινόμαστε εξαρτάται από το τι μας διδάσκουν οι πατεράδες μας σε περίεργες στιγμές, όταν δεν προσπαθούν να μας διδάξουν. Μας διαμορφώνουν αυτά τα μικρά κομμάτια σοφίας» είχε πει ο Ιταλός δοκιμιογράφος, και φιλόσοφος Ουμπέρτο Έκο που έφυγε από τη ζωή το 2016. Είχε αποκτήσει δύο παιδιά με τη γερμανίδα κριτικό Τέχνης Ρενάτε Ράμγκε.
Η πατρότητα φαίνεται πως «άλλαξε» κι έναν διεθνή άσο των γηπέδων που συχνά πυκνά φωτογραφίζεται με τα παιδιά του. Ο λόγος για τον Ντέιβιντ Μπέκαμ που έχει 4 παιδιά με τη σύζυγό του επί 23 χρόνια Βικτόρια. «Ήμουν εγωιστής πριν. Όλοι είναι. Αλλά όταν έχεις παιδιά, γίνονται η κύρια προτεραιότητά σου» έχει πει.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μπραντ Πιτ που μπορεί να χώρισε με την Αντζελίνα Τζολί, λατρεύει όμως τα παιδιά που απέκτησαν και περνάει πολύ χρόνο μαζί τους. «Όλοι μιλούν για τη χαρά του να κάνεις παιδιά – μπλα, μπλα, μπλα. Ποτέ δεν ήξερα όμως πόσο θα μπορούσα να αγαπήσω κάτι, μέχρι που κοίταξα τα πρόσωπα των παιδιών μου» είχε πει ο διάσημος πρωταγωνιστής του Χόλιγουντ.
To μύθο που θέλει τους μπαμπάδες να είναι…σκληροί διαλύει ένας ακόμη σταρ της βιομηχανίας του θεάματος, ο βραβευμένος με Όσκαρ Αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός, Ντένζελ Ουάσιγκτον. «Οι πιο δυνατοί, πιο σκληροί άντρες έχουν όλοι συμπόνοια. Δεν είναι άκαρδοι και ψυχροί. Πρέπει να είσαι αρκετά…άντρας για να έχεις συμπόνια, να νοιάζεσαι για τους ανθρώπους και τα παιδιά σου» δήλωνε παλαιότερα.
«Κάθε ανόητος μπορεί να κάνει παιδί. Αυτό δεν σε κάνει πατέρα. Είναι το θάρρος να μεγαλώνεις ένα παιδί που σε κάνει πατέρα» είχε πει ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, περήφανος πατέρας δύο κοριτσιών. H Σάσα και η Μάλια Ομπάμα ήταν 7 και 10 ετών αντίστοιχα όταν περνούσαν το κατώφλι του Λευκού Οίκου το 2008.
Τη λίστα «κλείνει» ο θρύλος του ΝΒΑ, Μάτζικ Τζόνσον δίνοντας τον ορισμό της ανιδιοτελούς αγάπης που μπορεί να έχει ένας πατέρας για τα παιδιά του. «Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να μην προσπαθείς να αποφασίσεις τι θα πρέπει να γίνει η κόρη ή ο γιος σου ή τι θέλεις να είναι, αλλά να τους αγαπάς ανεξάρτητα από το ποιοι είναι ή τι αποφασίζουν να κάνουν» έχει πει.
Το ελληνικό «αγκάθι» του δημογραφικού με αφορμή την Ημέρα του Πατέρα
Ο ρόλος του πατέρα στην οικογένεια σε μία εποχή μεγάλων προκλήσεων φέρνει στο προσκήνιο και το δημογραφικό πρόβλημα, με βάση και τα πολύ ανησυχητικά ευρήματα που δείχνουν τη σοβαρότητα του προβλήματος για τη χώρα μας.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, ο πληθυσμός της Ελλάδας τα επόμενα 50 χρόνια θα συρρικνωθεί στα 8,5 εκατομμύρια, ενώ το 2100 θα μειωθεί σε περίπου 5,5 εκατομμύρια και στο πιο απαισιόδοξο σενάριο στα 4,5 εκατομμύρια και θα θέσει σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξή της. Σημαντική μελέτη με θέμα «Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής» παρουσίασε πρόσφατα ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, σε συνέδριο με θέμα το «Δημογραφικό 2022 – Η Μεγάλη Πρόκληση».
Την περίοδο 2011-2021 ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 441 χιλιάδες (-4,0%) διαπιστώνει μεταξύ άλλων η μελέτη. Η μείωση και η γήρανση του πληθυσμού της χώρας προβλέπεται να συνεχιστούν τις επόμενες δεκαετίες.
Με φόντο το πρόβλημα αυτό, επιβάλλεται η άμεση εκπόνηση εθνικού μακροπρόθεσμου σχεδίου αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος λένε οι ειδικοί, καλώντας τους ιθύνοντες σε δράση. Στις «λύσεις» που προτείνουν είναι μεταξύ άλλων το μάθημα οικογενειακού προγραμματισμού στο σχολείο, η περαιτέρω αύξηση του οικονομικού κινήτρου τεκνοποίησης στα νεαρά ζευγάρι, αλλά και η καθιέρωση επιδόματος και για τους άνεργους μπαμπάδες για τη φύλαξη/φροντίδα των παιδιών.
