Η Σχολή του Αριστοτέλη στη Νάουσα -Ένα παγκόσμιο αξιοθέατο

Η σύνδεση με τον φιλόσοφο εξασφαλίζει παγκόσμια ακτινοβολία σε ένα από τα ομορφότερα αξιοθέατα της Νάουσας

Αναγνωρισμένος ανάμεσα στους σπουδαιότερους στοχαστές όλων των εποχών, ο Αριστοτέλης εξασφαλίζει παγκόσμια ακτινοβολία για το αξιοθέατο της Νάουσας που είναι γνωστό ως «Σχολή του Αριστοτέλη». Στο σημερινό τοπίο βρίσκεται στη θέση Ισβόρια, περίπου 2,5 χιλιόμετρα εκτός πόλης, ανάμεσα στα χωριά Κοπανός και Λευκάδια. Οι επισκέπτες μπορούν να μπουν δωρεάν, αρκεί να προσέλθουν κατά τις ώρες λειτουργίας του χώρου.

Η περιοχή κατοικείται ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, ήταν όμως κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. που ιδρύθηκε η κωμόπολη Μίεζα (στην τωρινή θέση Τσιφλίκι), ως τμήμα του βασιλείου της Μακεδονίας. Οι παλιότεροι πίστευαν ότι εκεί βρίσκονταν κάποτε οι κήποι του Μίδα –του θρυλικού βασιλιά της Φρυγίας που ό,τι άγγιζε γινόταν χρυσός– με τα πολυλάλητα εξηντάφυλλα ρόδα. Στους μετέπειτα καιρούς η Μίεζα μεγάλωσε σε πλήρη πόλη, φτάνοντας στο ζενίθ της κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., όταν και συνδέθηκε με τον Αριστοτέλη. Συνέχισε δε να υφίσταται μέχρι το τέλος της παλαιοχριστιανικής εποχής.

Το 342 π.Χ., όταν ο Φίλιππος Β’ κάλεσε τον Αριστοτέλη στη μακεδονική αυλή, ο φιλόσοφος ζούσε στη Μυτιλήνη. Δέχτηκε ωστόσο με προθυμία το αίτημα του βασιλιά να αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση του διαδόχου του Αλέξανδρου, ο οποίος ήταν τότε 13 ετών. Έμεινε λοιπόν στην υπηρεσία του μέχρι την άνοδό του στον θρόνο (336 π.Χ.), φεύγοντας κατόπιν για την Αθήνα.

Μέχρι το 340 π.Χ., τα μαθήματα του πρίγκηπα γίνονταν στη Μίεζα, σε μια τοποθεσία μέσα στο Ιερό των Νυμφών που έμεινε στην ιστορία ως «Σχολή του Αριστοτέλη», καθώς εκεί εκπαιδεύονταν και άλλοι βλαστοί των αριστοκρατικών οικογενειών της Μακεδονίας –ανάμεσά τους ίσως βρισκόταν και ο Πευκέστας, ο οποίος καταγόταν από τη Μίεζα κι έγινε στενός συνεργάτης του Αλέξανδρου. Από το 340 π.Χ. κι έπειτα, παρότι η Σχολή συνέχισε να λειτουργεί, ο Αλέξανδρος μαθήτευε ιδιωτικά στην πρωτεύουσα Πέλλα, ώστε να μπορεί να ασκεί καθήκοντα αντιβασιλέα όποτε χρειαζόταν.

Phioto: Shutterstock

Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές η Σχολή ήταν ένα σαγηνευτικό μέρος, με δροσερά ρυάκια, βαθύσκιωτα σπήλαια και κατάφυτα μονοπάτια. Εκεί, ο έφηβος Αλέξανδρος πρωτογνώρισε τα έπη του Ομήρου, τον «ηθικόν και πολιτικόν λόγον» (όπως το θέτει ο Πλούταρχος) και βέβαια το βάθος της σκέψης του Αριστοτέλη. Με τον φιλόσοφο να αναδεικνύεται σε κορυφαίο στοχαστή και τον πρίγκηπα να γίνεται ένας από τους πιο ξακουστούς ηγεμόνες της ιστορίας, η διαδικασία σφυρηλάτησε μια ολόδική της μυθολογία, γενόμενη σημείο αναφοράς τόσο για την αρχαία Ελλάδα, όσο και για τη μετέπειτα Δύση. Δεν είναι τυχαίο, δηλαδή, ότι διάφοροι Ευρωπαίοι περιηγητές αναζητούσαν τα ίχνη της Σχολής ήδη από τον 19ο αιώνα, με τον Γάλλο αρχαιολόγο Αλφρέντ Ντελακουλόνς και τον Δανό αρχιτέκτονα Καρλ Φρέντερικ Κιντς να προσφέρουν τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα.

Το φυσικό τοπίο εξακολουθεί να εντυπωσιάζει και στις δικές μας μέρες. Εισερχόμενος, ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει στον κυρίως χώρο της Σχολής, από την οποία υπάρχει πλέον μόνο ο τοιχοβάτης μιας διώροφης στοάς με ιωνικούς κίονες σε σχήμα Π. Μάλιστα, στην κάθετη επιφάνεια του βράχου που αποτελούσε το πίσω μέρος της, διακρίνονται ακόμα οι οπές για τη στήριξη των δοκαριών της στέγης, από την οποία έχει σωθεί μόνο μία πήλινη λεοντοκεφαλή-υδρορροή. Αξίζει επίσης να σταθείτε στα τρία σπήλαια κοντά στα ερείπια, καθώς σε αυτά λατρεύονταν οι Νύμφες, που τις φαντάζονταν να κατοικούν σε τέτοιους χώρους, καθώς και σε πηγές ή κοντά σε ποτάμια.

Tα σπήλαια όπου λατρεύονταν οι Νύμφες/ Photo: Shutterstock

Μάλιστα, πιθανολογείται ότι ο Αλέξανδρος και οι συμμαθητές του κοιμούνταν εκεί, τις μέρες που μαθήτευαν κοντά στον Αριστοτέλη.

Τα στοιχεία από τις αρχαιολογικές έρευνες δείχνουν ότι γύρω από τα υπολείμματα της στοάς πρέπει να είχαν διαμορφωθεί αρκετοί χρηστικοί χώροι, προσβάσιμοι μέσα από ένα μονοπάτι μεγάλου μήκους, που επιβεβαιώνει όσα λένε οι αρχαίοι συγγραφείς: στον Αριστοτέλη άρεσε όντως να διδάσκει περπατώντας.