Ανδρουλάκης: Η κόκκινη γραμμή του «ούτε Μητσοτάκης, ούτε Τσίπρας», αλλά και η προοπτική μη αυτοδυναμίας, δημιουργεί νέα ερωτήματα για τον τρίτο πόλο
Η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για τις επόμενες εκλογές έχει και επισήμως πια τρία στάδια: ισχυρό διψήφιο ποσοστό στην πρώτη Κυριακή, προγραμματικές συγκλίσεις, συμφωνία για το πρόσωπο του πρωθυπουργού και τους υπουργούς νευραλγικών υπουργείων. Η κόκκινη γραμμή του «ούτε Μητσοτάκης, ούτε Τσίπρας», αλλά και η προοπτική μη αυτοδυναμίας, δημιουργεί νέα ερωτήματα για τον τρίτο πόλο. Τι έχει στο μυαλό του ο Νίκος Ανδρουλάκης για να προσελκύσει τους ψηφοφόρους και για την επόμενη μέρα της κάλπης; Υπάρχει «προτίμηση» συνεργασίας; Και τι θα γίνει αν τελικά φτάσουμε σε δεύτερες εκλογές;
Μοντέλο «ελεγκτικού μηχανισμού»
Το βασικό επιχείρημα του Νίκου Ανδρουλάκη προς τους αμφιταλαντευόμενους ψηφοφόρους είναι πως, εφόσον το ΠΑΣΟΚ μπει σε ένα κυβερνητικό σχήμα, μπορεί να λειτουργήσει ως θεσμικός «ελεγκτικός μηχανισμός» (checks and balances), μειώνοντας τις εστίες διαφθοράς και ασυδοσίας – στη λογική πως σε μια κυβέρνηση συνεργασίας ένας μικρότερος εταίρος που δεν λειτουργεί ως συμπλήρωμα, μπορεί εύκολα να αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Αυτό το μοντέλο συγκυβέρνησης δεν είναι γνώριμο στην Ελλάδα, όμως παράλληλα δίνει προεκλογική ώθηση και στην υφιστάμενη βάση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, που φέρει ακόμα νωπά τα τραύματα από τις προηγούμενες κυβερνήσεις συνεργασίας όπου συμμετείχε το κόμμα και συσπειρώνεται, ανεξαρτήτως της οπτικής που υπάρχει ως προς την κατεύθυνση των συνεργασιών, γύρω από την αυτονομία της παράταξης. Αυτό το μοντέλο συνεργασιών υπάρχει στην ατζέντα Ανδρουλάκη από τη στιγμή της εκλογής του στην ηγεσία του κόμματος, καθώς και στην εισήγηση που έκανε στο τελευταίο συνέδριο, ενώ αν κάποιο από τα σημεία μιας ενδεχόμενης συμφωνίας χρήζει περαιτέρω συζήτησης ή διευκρίνισης, είναι πιθανό να υπάρξει και σύγκληση οργάνων εντός του χρονικού ορίου των διερευνητικών εντολών.
Η προϋπόθεση του ισχυρού διψήφιου
Πριν από τη συζήτηση για το πρόγραμμα ή τα ονόματα, στο ΠΑΣΟΚ μπαίνει το ζήτημα του ποσοστού που θα λάβει στην κάλπη. Αν πάρει ένα «ισχυρό διψήφιο», τότε επί της ουσίας θεωρείται πως έχει πάρει εντολή να μπει στην κουβέντα για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ποιο είναι αυτό στην πράξη; Σ’ αυτή τη φάση είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αριθμητικά, γιατί κανείς δεν ξέρει τα ποσοστά της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, την απόσταση μεταξύ τους και την απόσταση του δεύτερου από τον τρίτο. Σε κάθε περίπτωση, το 12% θεωρείται από δημοσκοπικής άποψης ένα ασφαλές, ισχυρό διψήφιο – δυνητικά, ωστόσο, στο ΠΑΣΟΚ θα μπορούσαν να μιλούν για κάθε ποσοστό πάνω από 10%. Αν η προϋπόθεση του ισχυρού διψήφιου δεν υπάρχει, αν δηλαδή το ποσοστό του κόμματος δεν είναι το αναμενόμενο για τη Χαριλάου Τρικούπη, συνομιλητές του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ξεκαθαρίζουν πως εκείνος δεν πρόκειται να μπει σε διαδικασία συνεργασιών – αντιθέτως, το εννοεί απόλυτα όταν λέει πως η ψήφος των ελλήνων πολιτών του υποδεικνύει πως το κόμμα πρέπει να βρίσκεται στην αντιπολίτευση.
Ο «Αγνωστος Χ» και οι «κοινής αποδοχής»
Στη Χαριλάου Τρικούπη ξέρουν πως βάλλονται για το «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας» στην θέση του πρωθυπουργού από τους αντιπάλους τους – όμως όσοι συζητούν αυτές τις μέρες με τα ηγετικά στελέχη εξηγούν πως η γενική παραδοχή εντός των κεντροαριστερών τειχών είναι πως οι δύο τελευταίοι πρωθυπουργοί έχουν κυβερνήσει με συγκεκριμένο αποτέλεσμα, «κάνοντας ζημιά στη χώρα, αποδεικνύοντας πως δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματα». Το καινούργιο στοιχείο που ξεκαθαρίζει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ σε όσους τον ρωτούν είναι πως το ΠΑΣΟΚ δεν θα φτάσει να συζητήσει για το πρόσωπο του πρωθυπουργού και συγκεκριμένων υπουργών με στόχο να επιβάλει κάποιον που έχει στο μυαλό του («συμπεριλαμβανομένου του εαυτού του», με βάση τα όσα ειπώθηκαν στην τελευταία του συνέντευξη), αλλά τα ονόματα θα προκύψουν μέσα από συζήτηση με την άλλη πλευρά. Ψάχνοντας πολιτικά πρόσωπα που θα είναι «doers» και ικανοί να εφαρμόσουν αυτό που ο Ανδρουλάκης περιγράφει ως «πολιτικό συμβόλαιο» που θα υπογραφεί.
Οι δέκα προγραµµατικές προτεραιότητες
Εχει σημασία, για τις κινήσεις του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ποιο κόμμα θα είναι πρώτο; Η Χαριλάου Τρικούπη ρίχνει το βάρος της στις προγραμματικές προτεραιότητες, αφήνοντας ανοιχτό περιθώριο να συγκυβερνήσει τόσο με τη ΝΔ όσο και με τον ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον προκύψουν οι συνθήκες και επιτευχθεί η συμφωνία. Το βάρος, τόσο στη μία όσο και στην άλλη περίπτωση, πέφτει στις προγραμματικές συγκλίσεις, και στη «λίστα των δέκα» που θα παρουσιάζει το επόμενο διάστημα, τμηματικά, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Κάποιες από αυτές αφορούν την αναδιανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (π.χ. με επιδοτήσεις για τη δημιουργία δικτύων ενέργειας, τις επενδύσεις σε δίκτυα μεταφοράς, τη δημόσια υγεία σε ποσοστό 8-9%, στην κοινωνική κατοικία, αλλά και με δάνεια, για προώθηση συνεργειών μικρομεσαίων επιχειρήσεων), αλλά και τους θεσμούς: ο Ανδρουλάκης επιμένει πως όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί θα πρέπει να στελεχωθούν με διαφανή διαγωνισμό και θητεία που θα υπερβαίνει τον εκλογικό κύκλο, καθώς επίσης και στη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για την υπόθεση των υποκλοπών χωρίς «καταχρηστική» επίκληση του απορρήτου. Πάνω σε τέτοιου είδους σημεία θα συζητήσει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, προτού φτάσει στα πρόσωπα που θα απαρτίζουν την κυβέρνηση.
Η δεύτερη (και η τρίτη) κάλπη
Ολα αυτά αφορούν την πρώτη Κυριακή. Θα αντέξει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ την πίεση που αναπόφευκτα θα του ασκηθεί τόσο από την πλευρά της ΝΔ όσο και από αυτήν του ΣΥΡΙΖΑ σε δεύτερη ή τρίτη κάλπη; Η κύρια ερώτηση έχει να κάνει με το αν, μπροστά στο ενδεχόμενο πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων, ο Ανδρουλάκης θα ξανασκεφτεί τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει τη δεύτερη Κυριακή, ώστε η χώρα να μη χρειαστεί και άλλον επαναληπτικό γύρο. Και γι’ αυτό το ενδεχόμενο, όσοι γνωρίζουν τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ επιμένουν πως εννοεί απόλυτα τη φράση «όποιο κόμμα, με ευθύνη του, οδηγήσει τη χώρα σε αστάθεια, θα χρεωθεί την αστάθεια». Δείχνοντας κυρίως προς την πλευρά της κυβέρνησης και τις δηλώσεις γαλάζιων κυβερνητικών που λένε πως η ΝΔ θα παραδώσει την εντολή την πρώτη Κυριακή απευθείας – αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας έχει πει δημόσια πως θα επιδιώξει δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας μόνο αν το κόμμα του βγει πρώτο, ενώ ήταν εκείνος που υπερψήφισε την απλή αναλογική.