Είναι η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα, η Γενοκτονία των Αρμενίων. Η φυσική εξόντωση των Αρμενίων χριστιανών που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από την άνοιξη του 1915 έως το φθινόπωρο του 1916 έχει στιγματίσει τους Τούρκους.
Περίπου 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι ζούσαν στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1915. Τουλάχιστον 664.000 και πιθανώς έως και 1,2 εκατομμύρια εξοντώθηκαν κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας, είτε με ομαδικές σφαγές ή ατομικές δολοφονίες, είτε από συστηματική κακομεταχείριση, κακουχίες και πείνα.
Ο στόχος των Τούρκων ήταν να παραμείνει ο Αρμενικός λαός χωρίς πνευματική ηγεσία, χωρίς καθοδήγηση. Στην Κωνσταντινούπολη συλλαμβάνονται και εκτελούνται εκατοντάδες Αρμένιοι διανοούμενοι. Στις αρμενικές επαρχίες της Ανατολίας, στρατολογούνται, αφοπλίζονται και στη συνέχεια εκτελούνται όλοι οι άρρενες Αρμένιοι ηλικίας 15 – 62 ετών. Η αρχή της Γενοκτονίας των Αρμενίων είναι γεγονός.
Η Σφαγή των Αρμενίων συνδέθηκε στενά με τα γεγονότα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Φοβούμενη ότι τα εχθρικά στρατεύματα εισβολής θα παρότρυναν τους Αρμένιους να ενωθούν μαζί τους, την άνοιξη του 1915, η τουρκική κυβέρνηση άρχισε την απέλαση του αρμενικού πληθυσμού από τις βορειοανατολικές συνοριακές περιοχές της. Τους μήνες που ακολούθησαν, οι Οθωμανοί ενέτειναν τις εκτοπίσεις από όλες σχεδόν τις επαρχίες ανεξάρτητα από την απόσταση από τις ζώνες μάχης.
Ανυπεράσπιστοι άμαχοι, γυναίκες, γέροι και παιδιά, εκδιώκονται βιαίως από τις πατρογονικές τους εστίες και οδηγούνται μαζικά προς τις αφιλόξενες ερήμους της Συρίας. Καθ’ οδόν, δέχονται τις επιθέσεις του τακτικού στρατού αλλά και ατάκτων και των Κούρδων νομάδων. Σφαγές, βιασμοί, δολοφονίες, αρπαγές παιδιών, ληστείες. Ελάχιστοι επιβιώνουν. Είναι η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα, με τη συστηματική εξόντωση 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων από τις Οθωμανικές αρχές την τριετία 1915-1918.
Σφαγές Αρμενίων είχαν γίνει και νωρίτερα – επί Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ – το 1894-96, με τους νεκρούς να φθάνουν μεταξύ 80 και 300.000.
Ως έναρξη της Γενοκτονίας των Αρμενίων συμβολικά θεωρείται μια μέρα σαν σήμερα, 24 Απριλίου του 1915. Τότε η ηγεσία της Αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες Αρμένιοι της Πόλης απαγχονίστηκαν. Πηγές αναφέρουν ότι ο αριθμός των νεκρών Αρμενίων ήταν από 600.000 ως 800.000, ενώ άλλοι ανεβάζουν τον αριθμό των σφαγιασθέντων στο 1.500.000.
Η γενοκτονία των Αρμενίων παρέμεινε ατιμώρητη από τη διεθνή κοινότητα, παρότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ως σύμμαχος των Κεντρικών Δυνάμεων, βρισκόταν στους ηττημένους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Αδόλφος Χίτλερ τη χρησιμοποίησε ως παράδειγμα για να δικαιολογήσει το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα. «Ποιος μιλάει σήμερα για τον αφανισμό των Αρμενίων;» διερωτήθηκε το 1939.
Η Τουρκία αρνείται την ύπαρξη «γενοκτονίας» και ισχυρίζεται ότι δεν υπήρχε εξόντωση αλλά εκτοπισμός του Αρμενικού πληθυσμού. Να τονίσουμε ότι η προέλευση του όρου «γενοκτονία» και η κωδικοποίησή του στο διεθνές δίκαιο έχει τις ρίζες της στη μαζική δολοφονία των Αρμενίων.
