Η Κομισιόν φέρνει νέο σύστημα με τράπεζες, κτηματολόγια και… δορυφόρους. Ποιοι αγρότες θα πληρωθούν – και ποιοι θα μείνουν με τις υποσχέσεις;
Καθώς η ΕΕ σχεδιάζει το μέλλον των άμεσων πληρωμών ενόψει της Ουκρανίας, ο Stoyan Tchoukanov αποκαλύπτει ένα νέο όραμα με επίκεντρο τη γη, τους νέους αγρότες και την απλούστευση των διαδικασιών. Τι θα αλλάξει και ποιοι ωφελούνται;
Το ζήτημα των άμεσων πληρωμών επιστρέφει στο προσκήνιο των γεωργικών πολιτικών συζητήσεων της Ευρώπης, αυτή τη φορά όχι μόνο λόγω των γνωστών πιέσεων για εκσυγχρονισμό και στοχοθέτηση, αλλά και εξαιτίας της επικείμενης ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ. Η αναδιάρθρωση του συστήματος ενισχύσεων θεωρείται αναπόφευκτη, ωστόσο κανείς στις Βρυξέλλες δεν μπορεί ακόμη να δώσει σαφείς απαντήσεις για το πώς θα μοιάζει το νέο πλαίσιο.
Στο επίκεντρο του προβληματισμού, όπως εξηγεί ο Στόγιαν Τσουκάνοφ, μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) και εκπρόσωπος του αγροτικού τομέα, βρίσκεται ένα αγαθό που συχνά παραμελείται στις δημόσιες συζητήσεις: η γη.
«Το μεγαλύτερο περιουσιακό στοιχείο ενός αγρότη είναι η γη του – και αν αυτό το περιουσιακό στοιχείο απελευθερωθεί μέσω χρηματοοικονομικών μέσων, θα κάνουμε τη μετάβαση μεταξύ των γενεών πολύ πιο εύκολη», τονίζει ο Τσουκάνοφ.
Η πρότασή του δεν αφορά απλώς τις άμεσες ενισχύσεις, αλλά ένα πιστωτικό εργαλείο που θα επιτρέψει τη διαδοχή στην αγροτική παραγωγή χωρίς να βαραίνει δυσανάλογα τους νέους. Το σχήμα περιλαμβάνει δανεισμό με ορίζοντα 30–40 ετών, υποστηριζόμενο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ώστε ο ηλικιωμένος παραγωγός να συνταξιοδοτείται με αξιοπρέπεια και ο νεότερος να αποκτά πρόσβαση χωρίς αβάσταχτο χρέος.
Οι ανησυχίες εντείνονται όσο πλησιάζει η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, η οποία θα μεταβάλει ριζικά τις ισορροπίες. Όπως αναφέρει ο Τσουκάνοφ, σε πρόσφατη συνάντησή του με τον Αντρίι Ντιούκιν, πρόεδρο του Ουκρανικού Συνδέσμου Μεσαίων Παραγωγών, αναδείχθηκε πως:
«Οι Ουκρανοί παραγωγοί δεν ενδιαφέρονται τόσο για τις άμεσες πληρωμές όσο για την πρόσβασή τους στις διεθνείς αγορές και για το κανονιστικό πλαίσιο που θα πρέπει να ακολουθήσουν.»
Αυτό μετατοπίζει τη συζήτηση από το ύψος των επιδοτήσεων στην ποιοτική συμμόρφωση και στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας.
Το πακέτο αλλαγών που σκιαγράφησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Φεβρουάριο και επανέλαβε ο Επίτροπος Κρίστοφ Χάνσεν στις 8 Μαΐου στις Βρυξέλλες, υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των νέων αγροτών. Ωστόσο, το σημερινό ποσοστό των άμεσων πληρωμών που κατευθύνεται σε αυτούς παραμένει μόλις 3%, χωρίς ενδείξεις αύξησης στο άμεσο μέλλον.
Μια ακόμη διάσταση της μεταρρύθμισης είναι η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών. Οι δορυφορικές εικόνες του Copernicus αναμένεται να αντικαταστήσουν μεγάλο μέρος των επιτόπιων ελέγχων, περιορίζοντας τόσο τη γραφειοκρατία όσο και το περιθώριο για διαφθορά, σύμφωνα με τον Τσουκάνοφ.
Στο νέο όραμα της Επιτροπής, η εκτατική κτηνοτροφία αναδεικνύεται σε καταλύτη για την αναζωογόνηση αγροτικών περιοχών. Μεγάλα τμήματα ερημωμένης υπαίθρου μπορούν να αξιοποιηθούν παραγωγικά και οικολογικά.
«Χρειαζόμαστε στοχευμένη υποστήριξη προς αυτή την κατεύθυνση – όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για να επιστρέψουν οι νέοι στα χωριά και να δημιουργηθούν βιώσιμες αγροτικές επιχειρήσεις», επισημαίνει ο Βούλγαρος εκπρόσωπος.
Μετά τις πληρωμές, τι;
Οι άμεσες πληρωμές, όπως τις ξέραμε, φαίνεται ότι φτάνουν στο τέλος της διαδρομής τους. Το ζητούμενο δεν είναι απλώς μια πιο «στοχευμένη» ενίσχυση – αλλά ένα νέο κοινωνικό και οικονομικό συμβόλαιο για την ευρωπαϊκή ύπαιθρο, με επίκεντρο τη γη, τη διαδοχή και την επιστροφή στην αληθινή παραγωγή.
Agrocapital.gr
