Σαν σήμερα, στις 10 Ιουνίου 1944, το χωριό Δίστομο στη Βοιωτία βυθίζεται σε έναν από τους πιο μαύρους εφιάλτες της Κατοχής. Γερμανικά στρατεύματα των SS εισβάλλουν στο χωριό και εκτελούν αδιάκριτα 228 αμάχους, ανάμεσά τους γυναίκες, ηλικιωμένους και παιδιά – 117 γυναίκες, 111 άνδρες, μεταξύ των οποίων 53 παιδιά κάτω των 16 ετών – σε μία από τις φρικιαστικότερες θηριωδίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα. Οι αριθμοί αυτοί, αν και τρομακτικοί, δεν περιλαμβάνουν τα θύματα της ευρύτερης περιοχής, που σύμφωνα με τον απεσταλμένο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού George Wehrly, έφτασαν τους 600 νεκρούς.
Το έγκλημα διαπράχθηκε ως αντίποινα για την ενέδρα ανταρτών κοντά στο Στείρι. Παρά την έλλειψη αποδείξεων για συμμετοχή των κατοίκων, οι στρατιώτες των SS κατέστρεψαν σπίτια, σκότωσαν οικογένειες, βίασαν γυναίκες και δολοφόνησαν παιδιά με πρωτοφανή βαρβαρότητα. Ο ιερέας του χωριού αποκεφαλίστηκε ενώπιον των κατοίκων, βρέφη εκτελέστηκαν και πτώματα κρεμάστηκαν από δέντρα, σε μια προσπάθεια τρομοκράτησης.
Αν διαβάσει κανείς μαρτυρίες επιζώντων θα αντιληφθεί τη φρίκη εκείνης της Σφαγής.
«Για τέσσερις μέρες το χωριό ήταν ανοιχτό νεκροταφείο. Τόσο έκαναν να θάψουν τους νεκρούς. Πτώματα παντού, όλο το χωριό μύριζε θάνατο», είχε πει ο Χρήστος Παπανικολάου
Ο Θανάσης Πανουργιάς δεν ξέχασε ποτέ την πρώτη φορά που είδε γυναίκες να μην είναι στα μαύρα: «Γυμνάσιο θα πήγαινα στη Λιβαδειά. Όταν, λοιπόν, με πήρε ο πατέρας μου από εδώ και μπήκαμε στο λεωφορείο να πάμε στη Λιβαδειά, φτάνοντας στο κέντρο της πόλης και μόλις βγήκαμε στην πλατεία τρελάθηκα. Είδα γυναίκες να φοράνε πολύχρωμα ρούχα. Λέω στον πατέρα μου, μπαμπά τι συμβαίνει εδώ, αυτές οι κυρίες γιατί δεν φοράνε μαύρα;».
«Ενώθηκε το κρασί με το αίμα των σκοτωμένων και έγινε μια θάλασσα αίματος και κρασιού, μια πηχτή κρέμα που πάνω της έπλεαν πτώματα και σερνόμαστε μωροζώντανοι», αναφέρει σε περιγραφή η Παναγούλα Σκούτα.
«Φτάνω τρέχοντας και τι να δω! Την αδερφή μου κομματιασμένη, βιασμένη, κατακρεουργημένη. Κατασκισμένα ρούχα και σάρκες είχαν γίνει ένα. Το αίμα έτρεχε από τα σκέλια της. Τα βυζιά της κατασφαγμένα, φέτες. Το πρόσωπό της παραμορφωμένο και σ’ όλο το σώμα σημάδια άγριας πάλης. Δίπλα της σε μια κούνια το μικρό κορίτσι της τη Ζωή, εφτά μηνών, το είχαν ξεκοιλιάσει, του είχαν κόψει το λαιμό και κρέμονταν τα λαρύγγια του στο στήθος μπλεγμένα με τα βγαλμένα έντερα», σύμφωνα με τη μαρτυρία του Παναγιώτη Περγαντά.
