Σε πολιορκητικό κλοιό στις αρχές του νέου έτους βρίσκεται η οικονομία, από τη μετάλλαξη Όμικρον, το κόστος της ενέργειας και τον αυξημένο πληθωρισμό.
Η μεγάλη μεταδοτικότητα και η εκτόξευση των κρουσμάτων προκαλεί παγκόσμια ανησυχία και από υγειονομικής πλευράς η ραγδαία εξάπλωση αναμένεται να συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες.
Η αβεβαιότητα περνά και στην οικονομία γιατί αν η εκτόξευση στα κρούσματα σε συνδυασμό με τα ηπιότερα συμπτώματα οδηγήσουν σε αυξημένες νοσηλείες και θανάτους, ανοίγει ο δρόμος για μέτρα περιορισμού στην οικονομική δραστηριότητα που θα επεκταθούν χρονικά, πέρα από τις τελευταίες περιοριστικές αποφάσεις. Αντίθετα, αν η κατάσταση παραμείνει σχετικά σταθερή σε σχέση με σήμερα, δεν θα αλλάξει την πορεία των πραγμάτων και δεν θα παίξει σημαντικό ρόλο για το κλείσιμο της οικονομίας.
Η ταχεία εξάπλωση, και η εκτίμηση των επιδημιολόγων για ύφεση των κρουσμάτων μετά τον Ιανουάριο, δημιουργούν προϋποθέσεις αισιοδοξίας στην οικονομία. Ωστόσο μέχρι τότε ο χρόνος μοιάζει μακρύς και η ανησυχία για τις συνέπειες από την ταχεία εξάπλωση της Όμικρον παραμένουν.
Η αβεβαιότητα ήδη οδήγησε σε μέτρα και προκάλεσε πλήγμα σε επιχειρήσεις στον κλάδο της εστίασης και της διασκέδασης το τελευταίο διάστημα της εορταστικής περιόδου.
Σε κάθε περίπτωση όμως και χωρίς επιβολή μέτρων, η αβεβαιότητα μπορεί να έχει ως συνέπεια τον φόβο, τον αυτοπεριορισμό και την αναβλητικότητα σε καταναλωτικές και επενδυτικές αποφάσεις που επιδρούν αρνητικά στην οικονομική δραστηριότητα. Κάτι που επιβεβαιώθηκε σε αρκετές περιπτώσεις το τελευταίο διάστημα.
Η στήριξη στους κλάδους της εστίασης και διασκέδασης είναι αναγκαία για όσο διαρκούν τα μέτρα, παρά τη σχετική διόγκωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Για τη συνέχεια το ζητούμενο είναι να μην υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις σε κρίσιμους τομείς και «σκληρά» μεγέθη της οικονομίας όπως η παραγωγική δραστηριότητα, ο τομέας των ακινήτων, οι εξαγωγές και ο τουρισμός.
Το πρόβλημα παίρνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις σε συνδυασμό με το κόστος της ενέργειας και την αύξηση του πληθωρισμού που περνά σταδιακά σε μια σειρά από προϊόντα ευρείας κατανάλωσης και υπηρεσίες και μειώνει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Η μείωση στην τιμή του φυσικού αερίου τις τελευταίες ημέρες που επηρεάζει την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, δημιουργεί ανακούφιση, αλλά δεν αποτελεί ένδειξη ότι το πρόβλημα λύθηκε. Οι αιτίες παραμένουν. Επιβεβαιώνει επίσης τις διακυμάνσεις, την έντονη μεταβλητότητα και το αυξημένο ρίσκο που με τη σειρά του λειτουργεί ανασταλτικά στο να λυφθούν καταναλωτικές και επενδυτικές αποφάσεις.
Η κρίση στο χώρο της ενέργειας και η αύξηση των τιμών είναι ένα περίπλοκο θέμα με διεθνείς διαστάσεις. Οι πρώτοι μήνες του 2022 είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την πορεία των εξελίξεων. Είναι σημαντικό με τα κατάλληλα μέτρα στήριξης και εποπτείας της αγοράς να περιοριστούν οι συνέπειες, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να μην επωμιστούν όλο αυτό το κόστος, να είναι μια προσωρινή ανισορροπία και ο πληθωρισμός να μη μετατραπεί σε συστημικό πρόβλημα της οικονομίας.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η προσδοκία για σταδιακή βελτίωση μέσα στο έτος, παραμένει. Η ανάπτυξη στα επίπεδα του 4%-6% το 2022, φαίνεται εφικτή και θα οδηγήσει σε αύξηση των εισοδημάτων.
Το σημαντικό είναι η ανάπτυξη να περάσει στις αμοιβές των εργαζόμενων και να υπάρξουν μέτρα προστασίας και στήριξης των πιο αδύναμων ώστε να διαχυθεί με όσο το δυνατό πιο ισόρροπο τρόπο, σε μεγαλύτερα τμήματα της κοινωνίας που υπό αυτές τις συνθήκες έχουν πληγεί περισσότερο και απειλούνται με κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό και ανέχεια.
Στο πλαίσιο της ισόρροπης ανάπτυξης, ιδιαίτερη μέριμνα απαιτείται και για την Ελληνική περιφέρεια που συγκριτικά με το κέντρο υστερεί σε επιχειρηματική ανάπτυξη, έχει χαμηλή χρηματοδότηση και είναι κρίσιμη, ακόμα και εθνικής σημασίας, η ουσιαστική στήριξη και ανάπτυξή της.
* Οικονομολόγος, δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων.
