Γιώργος Κατσέλης:ΧΡΗΣΤΟΣ Π. ΧΡΗΣΤΟΥ-Ο στιβαρός Θηβαίος Μαθηματικός  και Δάσκαλός μου

ΧΡΗΣΤΟΣ Π. ΧΡΗΣΤΟΥ  (1928 – 2015)

Ο στιβαρός Θηβαίος Μαθηματικός  και Δάσκαλός μου

Κατσέλης Γεώργιος – Μαθηματικός – π. Προϊστάμενος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας

Ο Χρήστος Π. Χρήστου γεννήθηκε στην Θήβα, στη συνοικία Τάχι, το 1928 από αγρότες γονείς. Στην Θήβα τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο παραμονές του καταστροφικού 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Τα εφηβικά γυμνασιακά του χρόνια συνέπεσαν με τη παγκόσμια πολεμική αιμοχαρή τραγωδία, την κατοχή, την πείνα, την ανασφάλεια, τη βία, την τρομοκρατία, τη μεγαλειώδη εθνική αντίσταση, την απελευθέρωση του 1944 – 1945 και τον εθνοκτόνο εμφύλιο αλληλοσπαραγμό του 1946 -1949. Στη διάρκεια αυτού του πολέμου χειρομομβίδα που έσκασε στο σπίτι τους παραλίγο να τον σκοτώσει, ευτυχώς όμως διεσώθη με την απώλεια ενός δακτύλου του αριστερού χεριού του. Τα γράμματα των γυμνασιακών σπουδών του ήταν ελλειμματικά, χρονικά παρατεταμένα, διακοπτόμενα και διδασκόμενα σε στάβλους, αποθήκες, υπόγεια και σε ιερούς ναούς, καθόσον τα υπάρχοντα σχολικά κτίρια είχαν επιταχθεί από τον Ιταλικό και Γερμανικό στρατό κατοχής.

Πρός το τέλος του εμφυλίου πολέμου εισήχθη στο Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στα Πανεπιστημιακά του χρόνια γνωρίστηκε και ερωτεύθηκε  την Αικατερίνη (Καίτη) από την Νέα Σμύρνη της Αθήνας με την οποία παντρεύτηκαν και έκαναν δυο αξιόλογα αγόρια, τον Παναγιώτη και τον Ευστράτιο (Στρατή).

Μετά τη στρατιωτική του θητεία εγκαταστάθηκε στη γενέτειρα Θήβα. Το 1955 – 1956 είναι ιδιοκτήτης φροντιστηρίου Μαθηματικών και άλλων μαθημάτων.

Το 1984, μετά την καθιέρωση των Δεσμών και την επιβολή τους ως νέου συστήματος εισαγωγής στα Ανώτατα και Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα μεγάλα φροντιστήρια των Αθηνών και της Επαρχίας σχεδόν καταρρέουν.Ο Χρήστου εγκαταλείπει το φροντιστήριο της Θήβας και εντάσσεται ως διδακτικό  και διευθυντικό προσωπικό στα νεοιδρυθέντα Μεταλυκειακά Κέντρα.  Με νόμο του 1987-1988 οι καθηγητές των Μεταλυκειακών Κέντρων που επιθυμούν, κατατάσσονται στη Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Ο Χρήστου,  σε αρκετά μεγάλη ηλικία,  διδάσκει σε δημόσια Λύκεια  απ΄ όπου και συνταξιοδοτείται  το 1996, μετά από 41 χρόνια ευδόκιμης  προσφοράς στη Μαθηματική Εκπαίδευση.

Τέλος του 1971 συναντιόμαστε στο σπίτι του στο Παλαιό Φάληρο της Αθήνας και αποφασίσαμε αρχές του νέου έτους 1972 να συνεργαστούμε. Εργάζομαι ως ωρομίσθιος  για έξι μήνες στο φροντιστήριο του. Τον Ιούλιο του 1972 σκέπτομαι να εγκαταλείψω την Θήβα για Μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία ή στην Αμερική, εγχείρημα σπάνιο την εποχή αυτή. Η αρνητική στάση του αείμνηστου πατέρα μου  και η άποψη του Χρήστου ότι: «Θα σε κάνω συνέταιρο. Έναν τέτοιο σαν και σένα τον έψαχνα χρόνια» με έπεισαν να συνεχίσω. Στην Θήβα είχα άλλωστε αποπερατώσει  τις γυμνασιακές – λυκειακές σπουδές μου και είχα τις καλύτερες εντυπώσεις και σχέσεις  με τους συμμαθητές μου και με κάποιους λίγους κατοίκους της Θηβαϊκής Κοινωνίας.

Τα καλοκαίρια του 1973 και 1974 κατόπιν παρωθήσεως του φίλου, συμφοιτητή και συναδέλφου Χαράλαμπου Αραπάκη εργάζομαι στο Οικονομικό φροντιστήριο επι της οδού Σόλωνος και στο Θετικό φροντιστήριο απέναντι απο το Μετσόβειο Πολυτεχνείο,

Η εργασία στα Εκπαιδευτικά αυτά συγκροτήματα την περίοδο αυτή ήταν καταλυτική. Εκτός της ισχυράς  επιστημονικής, διδακτικής, παιδαγωγικής και  οικονομικής ενισχύσεως υπήρξε και η μεγάλη ευκαιρία της γνωριμίας και συσχετίσεως μου  με αρκετούς από τους επίλεκτους 300 Φροντιστηριούχους των Αθηνών, από τη πλατεία Συντάγματος μέχρι το Πολυτεχνείο.

Οι εκπαιδευτικοί αυτοί ήσαν «ιερά τέρατα» επιστημονικής, συγγραφικής και επιχειρηματικής δράσης. Ενδεικτικά αναφέρω μερικούς που γνώρισα  από το 1973 – 1974 και μεταγενεστέρως (Σ. Κανέλλος, Αρ. Πάλλας, Αν. Καλοπίσης, Κ. Παπαδόπουλος, Ζύρμπας, Κ. Μανωλκίδης, Μακρόπουλος, Ν. Κυριακόπουλος, Π. Μάγειρας, Αθ. Κουκλάδας, Ι. Ντάνης, Στ. Μικρούτσικος, Αχ. Μπαζιάνας, Δήμας, Ευσ. Γαλάνης, Ι. Παπαχρήστου, Κ. Τσαούσης, Ν. Παξινός, Γ. Δημάκος, Βάσος Σαβαϊδης, Αλ. Σεκλιζιώτης, Αθ. Μαμούρης κ.α) και μερικούς εξ’ αυτών τους γνώρισα και στον Χρήστου.

Έτσι, το σχολικό έτος  1974 – 1975 ο Αθανάσιος Μαμούρης, καθηγητής στη Σχολή Ευελπίδων και Ικάρων ως  αλγεβριστής, ο Χρήστου ως γεωμέτρης, ο Σεκλιζιώτης καθηγητής στο Αμερικανικό Κολλέγιο ως φυσικός και εγώ ως τριγωνομέτρης, ιδρύσαμε Φροντιστηριακή Εταιρεία με φροντιστήρια στην Θήβα και την Αθήνα.. Τη περίοδο αυτή  εγώ εργαζόμουν  και στις Ερυθρές στο φροντιστήριο του Φυσικού Κρίτωνα Γκιόκα, μετέπειτα Δημάρχου Ερυθρών, ο δε Χρήστου στην Λιβαδειά στο φροντιστήριο του Αλκιβιάδη Λεβέτα, σπουδαίου Φυσικομαθηματικού.

Ο Λεβέτας έλεγε: «Όταν έκανε γεωμετρία ο Χρήστου, ακούγανε και οι τοίχοι. Είχε γλυκιά φωνή. Από την ώρα που έμπαινε  στη τάξη μέχρι που έβγαινε, δεν ακουγόταν βελόνα. Είχε ακεραιότητα. Ήταν συνεργάσιμος. ‘Ημουν πολύ τυχερός που δουλέψαμε μαζί. Μάθαμε πολλά από αυτόν.». Τα ίδια έλεγαν πολλοί άλλοι για τον Χρήστου, που τον γνώριζαν καλά και είχαν επιστημονικό βάθος.

Στις 16 Ιανουαρίου του 1979, λόγω κάποιων αλλαγών που είχαν γίνει στη διδακτέα ύλη της Γ΄ Λυκείου και κάποιων παραιτήσεων  Μαθηματικών από τα σχολεία της Θήβας, κλήθηκα ως έκτακτος από τον Γενικό  Επιθεωρητή Βοιωτίας Ι. Μπουρούτη, να διδάξω αυτήν την ύλη στην Γ Λυκείου του Λυκείου Αρρένων Θήβας, στην οποία προστέθηκε  και η Γ΄ Λυκείου Θηλέων.  Μετά  από σύμφωνη γνώμη του Χρήστου και των δυο άλλων εταίρων,   απεχώρησα από τη φροντιστηριακή ομάδα. Σε 5 περίπου μήνες διδαξα  όλη την ύλη των μαθηματικών εισαγωγής στα ΑΕΙ.

Ο Γιώργος Κατσιμίχας και ο αείμνηστος Φυσικός Νικόλαος Βόγκλης, μετέπειτα καθηγητής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δίδασκαν τη Φυσική.

• Ο Χρήστου υπήρξε ένας στιβαρός, δυναμικός, σοβαρός, σεμνός, τίμιος και επιβλητικός άνθρωπος. Πανέξυπνος, ευφυής, φιλομαθής, διαλογικός, διαλεκτικός και φιλοσοφημένος Θηβαίος πολίτης. Ήταν εργασιομανής και διαβασμένος. Εξέπεμπε μια γοητεία ολοκληρώσεως, λογικής συγκροτήσεως και πληρώσεως. Ήταν οικονομικά επιτυχημένος, πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά ρεαλιστής και μετριοπαθής. Σπουδαίος Μαθηματικός, θιασώτης της Μαθηματικής Σκέψης, γεωμέτρης βάθους εκ των ολίγων. Η Ευκλείδειος Γεωμετρία, η διάρθρωση, η δόμησή της και ιδιαίτερα η φιλοσοφική θεμελίωση της τον ενέπνεαν. Υπήρξε δάσκαλος ταλαντούχος, καλλιτέχνης της διδακτικής πράξης. Παιδαγωγός αυστηρότατος με δυναμικότητα και κύρος αξεπέραστο. Διέθετε χιούμορ πρωτογενές, πρωτότυπο και λογοπαιχτικό. Λάτρευε τους εργατικούς, τους διαβασμένους και αφοσιωμένους εκπαιδευτικούς. Απεχθανόταν γενικώς τους οκνηρούς, τους ανοργάνωτους, τους αδιάφορους, τους ωχαδελφιστές, τους λουφαδόρους και ανεύθυνους. Τους περιέλουζε καθημερινά με απίθανα χλευαστικά κοσμητικά επίθετα. Θεωρούσε τις μαθήτριες  και τους μαθητές ιερά πρόσωπα. Ενδιαφερόταν για την πορεία και το μέλλον τους διαχρονικά.
• Δουλεύαμε διδακτικά 10-12 ώρες την ημέρα. Συζητούσαμε για όλα τα ζητήματα, τα προβλήματα, τα φαινόμενα, τις καταστάσεις. Συμφωνούσαμε και συχνά διαφωνούσαμε

Οι συζητήσεις αυτές με έναν ταλαντούχο, βαθυστόχαστο, έμπειρο Μαθηματικό και δάσκαλο με βοήθησαν αρκετά στην αυτογνωσία μου, στην κατανόηση του Κόσμου, στη γνώση των Μαθηματικών, στη διδασκαλία, στη γλώσσα, στη λογική, στην αναζήτηση της αλήθειας, στην αποδεικτική διαδικασία, στην κοινωνικοποίηση μου, στην αυτοπεποίθηση μου, στη Παιδεία, στο στοχασμό και σε άλλα.

Θα αναλύσω συντομογραφικά μερικά εξ΄ αυτών των ζητημάτων και  απ΄ όσα ενθυμούμαι:

• Μαθηματικά και Φιλοσοφία

Τα Μαθηματικά συνδέθηκαν με τη Φιλοσοφίοα από αρχαιοτάτων χρόνων. Διάσημοι φιλόσοφοι όπως ο Πλάτων (427-347 π.Χ). Ο Καρτέσιος (1596-1650 μ.Χ), ο Σπινόζα (1632-1677 μ.Χ) και ο Κάντ (1724-1804 μ.Χ) δήλωσαν κατ΄ επανάληψη ότι αν δεν είχαν υπάρξει τα Μαθηματικά δε θα είχε υπάρξει η Φιλοσοφία.

Ο Χρήστου και εγώ όταν συζητούσαμε τότε περί αυτών,  πιστεύαμε ότι τα Μαθηματικά είχαν πολύ εύρος ακόμα  και από τη φιλοσοφία. Και αυτό γιατί θεωρούσαμε τη φιλοσοφία ως γενική επιστήμη που βάζει σε τάξη τη γενική γνώση, ενώ τα Μαθηματικά βάζουν σε τάξη το σύμπαν, τη φύση και τον ανθρώπινο νου.

Ο Χρήστου ήταν υποστηριχτής της Πλατωνικής – Ρεαλιστικής σύλληψης για τα Μαθηματικά, κατά την οποία τα αντικείμενα των Μαθηματικών υπάρχουν έξω από εμάς και ότι εμείς τα ανακαλύπτουμε.

Μεταγενεστέρως εγώ, διαβάζοντας και μελετώντας, βρήκα ότι υπήρχαν  περισσότερες από 10 φιλοσοφικές σχολές για την ουσία και τις αρχές των Μαθηματικών.

• Μαθηματικά

Τα Μαθηματικά είναι η επιστήμη της αφηρημένης σκέψης, της συμβολικής σκέψης,  της αναπαράστασης μορφών και σχέσεων των όντων, επιστήμη των αριθμών και των σχημάτων. Κατά πολλούς φιλόσοφους, Μαθηματικούς και θεωρητικούς Φυσικούς είναι  «η Βασίλισσα των επιστημών».

• Γλώσσα

Η γλώσσα των Μαθηματικών είναι παγκόσμια. Με την ενιαία γραφή των αριθμών ο άνθρωπος κατάφερε τον 20^ο  αιώνα να επιλύσει προβλήματα  που για χιλιάδες χρόνια ήταν άλυτα. Κατάφερε να ερμηνεύσει  τη δομή του Σύμπντος και της ζωής. Απέκτησε την ικανότητα μέτρησης κι έκφρασης με αριθμούς και σχήματα τεραστίων πεδίων του επιστητού. Ο Πυθαγόρας (585-496 π.Χ) είπε: «Πάντα κατ΄αριθμόν γίγνονται». Και ο μεγάλος φυσικός Γαλιλαίος (1564-1642 μ.Χ) έγραψε: «Το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο στη γλώσσα των Μαθηματικών».

• Λογική

Είναι η νοητική λειτουργία, που έχει σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας και της γνώσης. Η Λογική αποτελεί τρόπο τυποποίησης της σκέψης και της γλωσσικής διατύπωσης της. Πατέρας της Λογικής  θεωρείται παγκοσμίως ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ). Η Αριστοτέλειος  Λογική είναι λογική όρων και συλλογισμών. Καταγράφει αρχές, νόμους και προτάσεις αληθείας. Τον 19^ο και 20^ο αιώνα αναπτύχθηκαν και άλλες λογικές. Η προτασιακή συμβολική Μαθηματική Λογική,  η Δυαδική Αλγεβρική Λογική του Booll (1815-1864 μΧ),  η Τρίτιμη Λογική και Πλειότιμη Λογική του Lukasiewicz (  1878-1956 μ.Χ ), η Ασαφής Λογική του Ιρανού Lofti Zadeh (1921-2017 μ.Χ) Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Berkeley των ΗΠΑ και η Τροπική Λογική που σχετίζεται με τη λεγόμενη Τεχνητή Νοημοσύνη των Η/Υ κ.α.

• Γεωμετρία (Μέτρηση της γης)

Τα Μαθηματικά έχουν για αντικείμενο όλες τις μορφές και σχέσεις του πραγματικού κόσμου: του Σύμπαντος, της φύσης, της ζωής, της κοινωνίας και της νόησης.

Η Ευκλείδειος Γεωμετρία για να μελετήσει τις μορφές και σχέσεις των αντικειμένων και φαινομένων της πραγματικότητας, τις αποσπά από το υλικό περιεχόμενο τους και δια νοητών σημείων, γραμμών και επιφανειών αναπαριστά αυτές (μορφές και σχέσεις) για να τις κατανοήσει και μελετήσει. Έτσι θέτει σε έλεγχο και τάξη την υπάρχουσα φαινομενικά αταξία και κάνει προβλέψεις για την Κοσμική πραγματικότητα.

Ο Πλάτων στο υπέρθυρο της Ακαδημίας του, που δημιούργησε το 387 π.Χ, έγραψε: «Αγεωμέτρητος μηδείς εισίτω». Ακόμα, από τον φιλόσοφο και Παιδαγωγό Πλούταρχο  από την Χαιρώνεια της Βοιωτίας (50-120 μ.Χ) είχε καταγραφεί ότι ο Πλάτων έλεγε: «Αει ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί» (π=3,14159…).

Ο Χρήστου ήταν ο Σωκράτης της Ευκλειδείου Γεωμετρίας, που τόσο βάναυσα και απερίσκεπτα σχεδόν καταργήθηκε από την Πολιτεία. Η Ευκλείδειος Γεωμετρία (π. 300 π.Χ) αποτελεί πρότυπο – μοντέλο οργάνωσης της γνώσης. Το ακολούθησαν πολλοί φιλόσοφοι και επιστήμονες διαφόρων τομέων μεταγενεστέρως.

• Αριθμητική – Άλγεβρα

Πιστεύαμε πως με την Αριθμητική και ιδαίτερα την Άλγεβρα μεταφράζουμε το πραγματικό σε αριθμητικό – αλγεβρικό και ότι ρίχνουμε φως στα άδυτα της δομής του Σύμπαντος, ότι νοικοκυρεύουμε την αβεβαιότητα και την αταξία της ανθρώπινης ύπαρξης. Με την Μαθηματική μοντελοποίηση δημιουργούμε λογικές αναπαραστάσεις των διαφόρων φαινομένων και προβλημάτων του πραγματικού κόσμου. Κατανοούμε μέσω των εξισώσεων και των διαφόρων σχηματικών εικόνων τις δομές και τις νομοτελειακές εξελίξεις αυτών. Ελέγχουμε ακόμα τις τεχνολογικές διαδικασίες που απορρέουν από αυτές.

• Απόδειξη

Αποτελεί την καρδιά της Μαθηματικής επιστήμης. Η απόδειξη ενός ισχυρισμού, μιας πρότασης, ενός θεωρήματος συνίσταται σε μια λογική αλυσίδα ενδιάμεσων ισχυρισμών. Πρέπει όλες οι λογικές προτάσεις  που την απαρτίζουν – προκείμενες και συμπέρασμα – να είναι αληθείς και να υφίστανται στην αντικειμενική πραγματικότητα. Η απόδειξη είναι μια αλγοριθμική πολυπλοκότητα. Επειδή πολλές αποδείξεις  είναι μακροσκελείς, είναι δύσκολες. Απαιτούν διαίσθηση, επινόηση, εφευρετικότητα  και οραματισμό. Ο Χρήστου ήταν θιασώτης και μέγας δάσκαλος  της Ευκλειδείου Γεωμετρίας και των διαφόρων μεθόδων της αποδεικτικής διαδικασίας.

• Διδασκαλία κατά τον Χρήστου

Η διδασκαλία ήταν μια ιεροτελεστεία για τον Χρήστου. Οι μαθήτριες και οι μαθητές, τα ιερά πρόσωπα  της συμμετοχικής θρησκευτικής Μαθηματικής  τελετουργικής διαδικασίας. Η προφορική και γραπτή γλώσσα στην άμεση περιγραφική  αναπαράσταση των μαθηματικών αντικειμένων, εννοιών, δομών, πράξεων, σεναρίων, διαδικασιών, στρατηγικών, τακτικών, επιχειρημάτων, σχημάτων  και αποδεικτικών μεθόδων. Οι μαθήτριες κα ιοι μαθητές κατέγραφαν στα τετράδια τους συγχρόνως πάντα τα επί του πίνακος καταγραφόμενα.. Οι διατυπώσεις απλές, κατανοητές, χωρίς λάθη ορθογραφικά, συντακτικά  γραμματολογικά κ.λ.π. Οι  μαθηματικές δια συμβόλων σχέσεις σαφείς  και πεντακάθαρες εντός τετραγωνιδίων. Οι γραμμές, τα σχήματα, τα τρίγωνα, τα πολύγωνα, οι κύκλοι και τα στερεά του τρισδιάστατου χώρου, αλλά και όλες οι πάσης φύσεως σχηματικές  αναπαραστάσεις εκτελούνταν χωρίς χάρακες και διαβήτες. Όλα τα σχήματα παράγονταν δια χειρός με ιδιάζουσα  αισθητικότητα. Η Μαθηματική λογική υπερέβαινε τη λογική της καθημερινότητας και τη λογική των άλλων επιστημών. Η αποδεικτική διαδικασία ήταν ένα αριστούργημα διάρθρωσης, μεθοδολογίας, σαφήνειας, αλληλουχίας, ακρίβειας, τάξεως και αρμονίας. Έμοιαζε με μουσική μελωδία. Οι μαθήτριες και οι μαθητές,  που απουσιάζαν ή καθυστερούσαν να παρουσιαστούν στο φροντιστήριο, αντικαθίσταντο με ειδικά επί του θρανίου «τούβλα». Η αυστηρότητα, η πειθαρχία και το ευφυές χιούμορ δεν είχαν όρια. Η χαρά, το γέλιο και το κλάμα εναλάσσονταν χωρίς να πλήττει κανείς. Θυμάμαι, όταν ξεκινήσαμε τη συνεργασία, μου είπε: «Εγώ για δυο εβδομάδες θα διδάσκω και εσύ θα βλέπεις, θα ακούς και θα παρακολουθείς. Μετά θα σε παρακολουθώ εγώ.». Με αλλεπάλληλες παρατηρήσεις, παρεμβάσεις μου επέβαλε: Να γράφω καθαρά και με τάξη. Να διαχειρίζομαι όλο το εύρος  του πίνακα αισθητικά. Να φτιάχνω και εγώ σχήματα δια χειρός, Να στέκομαι κατά  κατόνα στο μέσο της αίθουσας. Να έχω καθαρό και δυνατό λόγο. Να χειρονομώ με τις δέουσες «εκφράσεις» και σημασίες. Να είμαι αυστηρός αλλά και ευχάριστος. Επιπρόσθετα, να είμαι πάντα διαβασμένος, ενημερωμένος και μελετημένος  από τη παλιά και τρέχουσα βιβλιογραφία. Έτσι, καθημερινά μάθαινα  βαθύτερα το αντικείμενο της δουλειάς και τη πολύπλευρη, περίπλοκη και πολύπλοκη Τέχνη της Διδασκαλίας και Παιδαγωγίας. Θεωρία και πράξη απόλυτα αλληλοσυνδεδεμένες.

• Παιδαγωγική

Ακολουθούσε τις παλαιές μεθόδους αγωγής, μαθήσεως και συμπεριφοράς. Αυστηρότητα, πειθαρχία, τάξη, σκληρότητα. «Χαστούκια», «ειδικό υβρεολόγιο του ζωϊκού βασιλείου», «βέργες», «Στιλιάρια ιδιάζουσας γλωσσικής ονομασίας» ήταν στην ημερήσια εκπαιδευτική και παιδαγωγική διαδικασία. Οι χιλιάδες μαθητές μας και επιστήμονες σήμερα τα θυμούνται. Οι γονείς των 250-300 μαθητών μας στην Θήβα μας έλεγαν: «Να τους μάθετε γράμματα. Να μας στείλετε στο σπίτι τα τομάρια τους». Η χειρωνακτική πάμφτωχη εργασία τους ήταν απάνθρωπη, ακατανόητη σήμερα. Εγώ ως νεότερος διαφωνούσα απόλυτα, όμως αυτό γενικά ήταν το κλίμα διαπαιδαγωγήσεως και μαθήσεως. Το φροντιστήριο ήταν εκκλησία ή μάλλον ιερατικός  χώρος διδασκαλίας, μαθήσεως, τάξεως και πειθαρχίας. Για να κατανοήσει κανείς τα ανωτέρω, θα πρέπει να λάβει υπόψη τα δεδομένα της εποχής του 1972.

1. Τα σχολεία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση λειτουργούσαν χωριστά, Θηλέων και Αρρένων.
2. Οι μαθήτριες φορούσαν ειδικές ομοιόμορφες στολές.
3. Οι μαθητές φορούσαν ειδικά καπέλα – πηλίκια, ήταν κουρεμένοι και με ευπρεπή ενδυμασία.
4. Οι μαθήτριες και οι μαθητές ελέγχονταν καθημερινά στη πόλη από τους εκπαιδευτικούς, για να μη παραβατούν.
5. Η κυκλοφορία τα βράδια επιτρεπόταν μέχρι τις 8 μ.μ
6. Οι Γυμνασιάρχες επέβαλαν καθημερινά, μετά την πρωϊνή προσευχή, μεγάλο αριθμό αποβολών και ποινών. Οι ύβρεις των δασκάλων και καθηγητών και οι ξυλοδαρμοί ήταν στην ημερήσια σχολική διαδικασία και
7. Το οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό κλίμα της περιόδου αυτής ήταν αυταρχικό, σκληρό και αντιδημοκρατικό,  αλλά δεν διαμαρτυρόταν  και δεν αντιδρούσε σχεδόν κανείς.

Ο μεγάλος αυτός Μαθηματικός και Δάσκαλος χιλιάδων μαθητών, δεινοπάθησε μεταγενεστέρως να ενταχθεί στο πνεύμα των νέων νόμων και κανονισμών  της σύγχρονης παιδαγωγικής. Δεν συμβιβάστηκε ποτέ με την απειθαρχία και την αταξία των σχολείων και της εκπαίδευσης.  Ως άλλος Λιαντίνης πρέσβευε ότι: «πέθανε το σχολείο», «πέθανε το βιβλίο», «πέθανε ο Ευκλείδης της λογικής οργανώσεως, του σύμπαντος, της φύσης, της ζωής και της εκπαίδευσης» και ότι «πέθανε ο Θεός». Πίστευε ότι πλέον την Διδασκαλία, την Εκπαίδευση, τη Μόρφωση και τη Παιδεία των παιδιών και της Κοινωνίας έχουν αναλάβει άλλα σκοτεινά  κέντρα εκτός οικογενείας, των σχολείων, της Εκκλησίας και της πολιτείας.

Ως Πρόεδρος του Παραρτήματος Βοιωτίας της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας (ΕΜΕ) τη περίοδο 2006-2010, «πρόλαβα» και τίμησα εν ζωή τρείς Βοιωτούς γίγαντες της Φυσικομαθηματικής Σκέψης και Αισθητικής: Τον Αθανάσιο Μαμούρη από τους Τσουκαλάδες της Λιβαδειάς, τον Αλκιβιάδη Λεβέτα από την Λιβαδειά και τον Χρήστο Π. Χρήστου από την Θήβα.

Στην τελετή βράβευσης του Χρήστου, που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Θηβαίων, μίλησε η μαθήτρια μας και δικηγόρος κα Σωτηρία Μανάρα, νυν Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θήβας, ο Φυσικός κ. Βασίλειος Ανδριανός και εγώ, παρουσία 350 περίπου μαθητών και συμπολιτών μας.

Με τον Χρήστου  συνεργαστήκαμε αρμονικά 7 χρόνια και συμπορευτήκαμε με αγάπη και αλληλοσεβασμό συνολικά 44. Η συνεργασία μου μαζί του ήταν συνεχής πορεία αυτοπεποιθήσεως, μαθήσεως, κοινωνικοποιήσεως μου, προκοπής και προόδου. Με εμπιστευόταν απόλυτα και με επέβαλε παντού για τα δύσκολα. Με κατέστησε υπεύθυνο επιστημονικό και οικονομικό διαχειριστή επί όλων. Ένιωθα το φως του, το φως των γονιών μου, του παππού μου και κάποιων σπουδαίων  Θηβαίων συμπολιτών μου επάνω μου. Ένιωθα και νιώθω καθημερινά τις διδαχές και συμβουλές του στην επιστημονική, διδακτική, ερευνητική και αξιακή μου διαδρομή. Όταν ήμουν νέος πίστευα ότι την εξέλιξή μας τη προσδιορίζουν απόλυτα οι γνώσεις, οι ικανότητες, οι δεξιότητες μας, η τόλμη, η φαντασία, η αποφασιστικότητα, η εργατικότητα μας  και άλλες αιτιακές προύπάρχουσες ή αναδυόμενες αλυσίδες αλληλοεξάρτησης  και αλληλοεπίδρασης. Όμως, μεταγενεστέρως όταν ωρίμασα περισσότερο και πέρασα από πάρα πολλές οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές, διοικητικές και πολιτισμικές μεταβολές κατενόησα ότι και τυχαίοι παράγοντες , τυχαίες «συναντήσεις» και συμβάντα , που πολλές φορές τα θεωρούμε ασήμαντα, μπορούν να παίξουν τελικά απρόσμενο καθοριστικό ρόλο στη ζωή και στην εξέλιξη μας. Οι διάφοροι  φιλοσοφούντες  τις χαρακτηρίζουν «κόμβους» της ζωής, σταυροδρόμια επιλογών και αποφάσεων. Η συνάντηση μου με τον Δάσκαλο μου Χρήστου ήταν καταλυτική και καθοριστική.

Έγραψα δυο βιβλία Μαθηματικών, περίπου 700 σελίδων, το 1976/1977. Το πρώτο το αφιέρωσα στους αείμνηστους αναλφάβητους, βαθύτατα πιστούς μορφωμένους γονείς μου και στη φιλομαθή νεολαία και το δεύτερο στο Δάσκαλο μου Χρήστου και στα νέα παιδιά  της Ελλάδας μας.

Ο Χρήστου είχε δυο επίλεκτα παιδιά. Τον Παναγιώτη, Μηχανικό της Πολεμικής Αεροπορίας (ΣΜΑ) και μετέπειτα στέλεχος της Ολυμπιακής Αεροπορίας και τον Ευστράτιο (Στρατή), Πτυχιούχο Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας και Διδάκτορα Ιστορίας , υπάλληλο της Βουλής των Ελλήνων.

Ακόμα, τις νύφες του, τον εγγονό του Χρήστο, πτυχιούχο Οργάνωσης  και Διοίκησης Επιχειρήσεων και την αείμνηστη αγαπημένη του Καίτη.¨Όμως, παντα έλεγε: «Έχω κι ένα τρίτο παιδί τον Γιώργο τον Κατσέλη».

Δεν φοβόταν τον θάνατο. Συζητούσαμε πάντα για τη μεταφυσικότητα, τη δυαδικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και άλλα. Λίγες ημέρες πριν με κάλεσε  στο Νοσοκομείο που νοσηλευόταν, έβγαλε τα παιδιά του έξω, μου έδωσε κάποιες εντολές και μου εξέφρασε κάποιες απόρρητες  μεταθανάτιες επιθυμίες. Ετάφη στις 28 Αυγούστου 2015, στη πανηγυρίζουσα γενέτειρα , μαζί με τη γυναίκα του Καίτη, δίπλα από τους τάφους των γονέων του, στο Νεκροταφείο Ταχίου Θήβας.