Γιατί χάθηκε δημόσια χρηματοδότηση 112 εκ. ευρώ για τα απορρίμματα στη Στερεά;

Στις νεοελληνικές καλένδες τίθενται οριστικά οι πομπώδεις εξαγγελίες της κυβέρνησης για δημόσια χρηματοδότηση κατασκευής δύο μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων στη Στερεά Ελλάδα, έργα τα οποία είχε ανακοινώσει επίσημα ο υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης σε σύσκεψη με φορείς της Περιφέρειας και στελέχη του Υπουργείου Ανάπτυξης, λίγο πριν τις εκλογές Μαΐου – Ιουνίου του 2023.

Σε εκείνη τη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Ανάπτυξης η δέσμευση του υπουργού ήταν ότι αποτελούσε απόλυτη προτεραιότητα της κυβέρνησης να δοθεί λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων της Στερεάς Ελλάδος, με την υλοποίηση των δύο έργων ΧΥΤΥ Λαμίας και Χαλκίδας.

Ο υπουργός σε εκείνη τη σύσκεψη είχε παρουσιάσει ως τετελεσμένο γεγονός την ένταξη των έργων στο ΕΣΠΑ, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «τα έργα θα γίνουν οπωσδήποτε και η ένταξή τους θα γίνει άμεσα και η χρηματοδότησή τους θα εξασφαλιστεί».

Θυμίζουμε πως η κρίσιμη σύσκεψη για την διαχείριση στερεών αποβλήτων στην Εύβοια και τη Φθιώτιδα το Μάρτιο του 2023 πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή του Βουλευτή Εύβοιας Θανάση Σεμπίλη, του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκου, του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ και ΤΣ Γιώργου Ζερβού, του Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας Φάνη Σπανού, του Προέδρου της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Στερεάς Ελλάδος και Δημάρχου Καρπενησίου Νίκου Σουλιώτη, του Προέδρου του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Στερεάς Ελλάδας και Δημάρχου Λαμιέων Θύμιου Καραΐσκου και της Δημάρχου Χαλκιδέων Ελένης Βάκα.

Μετά τη σύσκεψη οι αυτοδιοικητικοί της Στερεάς ευχαρίστησαν δημοσίως με δηλώσεις τους τον Υπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη και τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο «για την πολύ ισχυρή βούληση ένταξης δύο μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων με δημόσια χρηματοδότηση στη Στερεά Ελλάδα, των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) Λαμίας και Χαλκίδας».

Ο Δήμαρχος Λαμίας Θύμιος Καραΐσκος, ως Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Στερεάς Ελλάδας, είχε μιλήσει για «συνάντηση ουσίας που δρομολογεί τη λύση ενός προβλήματος το οποίο είναι χρόνιο για το φορέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων».

Οι εκλογές τελείωσαν, η κυβέρνηση παρέμεινε η ίδια αλλά οι υποσχέσεις δυστυχώς δεν τηρήθηκαν και σήμερα τα έργα είναι στον αέρα και η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδα χάνει περισσότερα από 100 εκατ. ευρώ δημόσια χρηματοδότηση.

Την τελευταία περίοδο αναπτύχθηκε, τόσο στο πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσο και στον έντυπο και ηλεκτρονικό περιφερειακό τύπο, μια συζήτηση για το μείζονος σημασίας θέμα των μονάδων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Η βασική επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε στα συλλογικά όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είχε στο επίκεντρό της τον ισχυρισμό ότι «ο κύριος λόγος που δεν εντάχθηκαν οι προτάσεις που κατέθεσε ο ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας για τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) Χαλκίδας, Λαμίας και Άμφισσας στο τρέχον ΕΣΠΑ, συνολικού προϋπολογισμού 112.055.593,99 € ήταν, ότι οι προτάσεις αυτές, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες στη χώρα, δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνουν και το επιπλέον ρεύμα, αυτό των ανακυκλώσιμων αποβλήτων (μπλε κάδο)».

Για την πλήρη και υπεύθυνη ενημέρωση των φορέων και των κατοίκων της Περιφέρειας η Διεύθυνση του ΦοΔΣΑ Στερεάς με χθεσινή ανακοίνωση επιχειρεί να αποκαταστήσει την αλήθεια σε σχέση με τη χρηματοδότηση των έργων.

Στην ανακοίνωση αναφέρονται τα παρακάτω:

“Το θέμα της πληρότητας των φακέλων των 3 έργων που υπέβαλε ο Φο.Δ.Σ.Α. Στερεάς Ελλάδας Α.Ε. έχει συζητηθεί και αναλυθεί επαρκώς σε πολλές συνεδριάσεις των οργάνων του Φορέα.

Για την πλήρη ενημέρωσή σας υπενθυμίζονται εν συντομία και παρατίθενται τα παρακάτω δεδομένα:

Η πρόσκληση με κωδικό 14.6Ι.27.8.1.3 (α/α ΟΠΣ 3352) η οποία εκδόθηκε στις 15/11/2018 που απευθύνεται σε όλους τους Φο.Δ.Σ.Α. της χώρας για συγχρηματοδότηση έργων διαχείρισης αποβλήτων (ΜΕΑ/ΧΥΤΥ) δεν απαγορεύει την υποβολή προτάσεων που συμπεριλαμβάνει και το ρεύμα των προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων αποβλήτων (μπλε κάδο).

Αντίθετα, σύμφωνα με τους ειδικότερους κανόνες επιλεξιμότητας, επιβάλλεται οι προς χρηματοδότηση πράξεις να εντάσσονται στο εγκεκριμένο ΠΕ.Σ.Δ.Α. της οικείας Περιφέρειας. Αυτό ακριβώς έπραξε και ο Φορέας μας στις αιτήσεις χρηματοδότησης που υπέβαλε στην αρμόδια Διαχειριστική Αρχή του τότε Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων και ουδέποτε αμφισβητήθηκε η συμβατότητα των πράξεων (έργων) του με το οικείο ΠΕ.Σ.Δ.Α από τις αρμόδιες ελεγκτικές Αρχές.

Πιο αναλυτικά ως προς τα ανωτέρω:

2.1. Όλες οι προτάσεις υποβάλλονται και αξιολογούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων εφόσον προβλέπονται στο εγκεκριμένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α.).

2.2. Το εγκεκριμένο ΠΕ.Σ.Δ.Α. της Περιφέρειά μας προβλέπει ρητά την κατασκευή Μ.Ε.Α. και με το ρεύμα των ανακυκλώσιμων αποβλήτων (μπλε κάδος).

Ειδικότερα στη σελίδα 451 της Μελέτης του ΠΕ.Σ.Δ.Α. αναφέρονται τα εξής:

Κατασκευή και λειτουργία Μ.Ε.Α. Θήβας, Φωκίδας με το ρεύμα Ανακυκλώσιμα, Οργανικά, Σύμμεικτα &
Κατασκευή και λειτουργία Μ.Ε.Α. Λαμίας, Χαλκίδας με το ρεύμα Ανακυκλώσιμα, Οργανικά, Σύμμεικτα.

2.3. Ουδέποτε οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων [η Διαχειριστική Αρχή (ΕΥΔ ΠΕΚΑ & ΠΟΛΠΡΟ) και η Ειδική Υπηρεσία Κρατικών Ενισχύσεων & Χρηματοδοτικών Εργαλείων (ΕΥΚΕ-ΧΕ)] έθεσαν ζήτημα μη αξιολόγησης των έργων μας, τόσο στο 1ο στάδιο (2021, 2022), όταν ζήτησαν συμπληρωματικά στοιχεία για επιμέρους θέματα, όσο και στη συνέχιση της αξιολόγησης, μετά τη συνάντηση της Διοίκησης του Φορέα με τον τότε Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο 2023.

Στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, το εγκεκριμένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή (ΠΕΚΑ) προβλέπει στη σελίδα 81 τα εξής:

…Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν μέσω της χρηματοδότησης:

«σύγχρονων Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) που δέχονται και επεξεργάζονται πρωτίστως αστικά απόβλητα που συλλέγονται χωριστά, με σκοπό την ανάκτηση υλικών μέσω μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας,

….Ο σχεδιασμός των ΜΑΑ αποσκοπεί στη σταδιακά αυξανόμενη εισροή διακριτών ρευμάτων (προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα απόβλητα και βιοαπόβλητα)…».

Δηλαδή, όλες οι Μ.Ε.Α. της Ελλάδας που έχουν ενταχθεί μόνο για το ρεύμα των οργανικών απορριμμάτων (καφέ κάδο) και των σύμμεικτων απορριμμάτων (πράσινο κάδο), θα πρέπει να αναβαθμιστούν και να συμπεριλάβουν και το τρίτο ρεύμα της ανακύκλωσης (μπλε κάδο).

Η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (Μ.Ε.Α.) Θήβας, η οποία βρίσκεται ήδη σε δοκιμαστική λειτουργία είχε σχεδιαστεί, χρηματοδοτηθεί και κατασκευαστεί για να δέχεται όλα τα ρεύματα και αυτό της ανακύκλωσης (μπλε κάδο) σύμφωνα με τις επιταγές του ΠΕ.Σ.Δ.Α. Στερεάς Ελλάδας. Οι 3 Δήμοι (Θηβαίων, Τανάγρας & Αλιάρτου-Θεσπιέων) που εξυπηρετούνται από τη Μ.Ε.Α. Θήβας θα οδηγούν την ανακύκλωση (μπλε κάδο) στη Μ.Ε.Α. Θήβας και όχι στο ιδιωτικό Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) Σχηματαρίου.

Ήδη, έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα ανάκτησης σε συνέχεια δειγματοληπτικών δοκιμών λειτουργίας.

Συμπερασματικά:

Ο Φο.Δ.Σ.Α. Στερεάς Ελλάδας Α.Ε. σχεδίασε και υπέβαλε προτάσεις χρηματοδότησης και για τα 3 έργα, συμπεριλαμβανομένου και του ρεύματος της ανακύκλωσης, ως όφειλε και όπως ακριβώς προέβλεπε το εγκεκριμένο ΠΕ.Σ.Δ.Α. της Περιφέρειάς μας. Οι αρμόδιες υπηρεσίες, στις οποίες υποβλήθηκαν οι προτάσεις, ουδέποτε έθεσαν ζήτημα μη αξιολόγησης των προτάσεών μας λόγω της συμπερίληψης και της ανακύκλωσης.

Η πρόσκληση, μέσω της οποίας συγχρηματοδοτούνται όλα τα έργα απορριμμάτων της χώρας, προβλέπει την ένταξη και χρηματοδότηση Μ.Ε.Α. που συμπεριλαμβάνουν και την ανακύκλωση.

Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 προβλέπει την υποχρεωτική αναβάθμιση των Μ.Ε.Α. της χώρας σε Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) όπου θα πρέπει να συμπεριλάβουν και την ανακύκλωση (μπλε κάδο).

Οι τροποποιήσεις των Ευρωπαϊκών Οδηγιών 2008/98/ΕΚ, 1994/62/ΕΚ & 1999/31/ΕΚ το 2018, όπου προέβλεπαν την ολοκληρωμένη διαχείριση όλων των ρευμάτων και την μετατροπή των ΜΕΑ σε ΜΑΑ και ενσωματώθηκαν στο Εθνικό δίκαιο (Ν. 4819/2021, Κ.Υ.Α. με αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/90439/1846/2021) μας ήταν γνωστές και ελήφθησαν υπόψη στο σχεδιασμό μας, όπως ελήφθη υπόψη ότι είναι προς όφελος των Δήμων να διαχειρίζονται την ανακύκλωση (μπλε κάδο) από τη δική τους Μ.Ε.Α. αντί να την οδηγούν σε ιδιωτικό Κ.Δ.Α.Υ..

Όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στο έγγραφο είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα μας και συγκεκριμένα στην καρτέλα: