Άρθρο του πολιτευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Βοιωτίας Λάμπρου Σκάρλα
Ο Δομοκός είναι μια όμορφη και ορεινή κωμόπολη της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του είναι 1.531. Ισαπέχει σχεδόν χιλιομετρικά από Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το τελευταίο κρατήστε το θα χρειαστεί…
Με απορία προσπαθούμε οι πολίτες της έδρας της Περ. Ενότητας Βοιωτίας, της όμορφης Λιβαδειάς αλλά και όλης της Βοιωτίας στο σύνολο της για να μην πάω πιο μακριά στην Έδεσσα και τα Γιαννιτσά, στο Αγρίνιο και το Μεσολόγγι κλπ, να καταλάβουμε πως η επικείμενη άμεση αναμόρφωση του Δικαστικού χάρτη της χώρας, με την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, με την διατήρηση ενός μόνο Πρωτοδικείου στην έδρα κάθε Περιφερειακής Ενότητας και την κατάργηση και συγχώνευση Ειρηνοδικείων θα ενισχύσει την ταχύτητα και την ποιότητα στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:
Για ποιο λόγο όμως συζητείται αυτή τη στιγμή το θέμα της συγχώνευσης, κατάργησης πρωτοδικείων και ειρηνοδικείων; Ποια η ανάμειξη της Παγκόσμιας Τράπεζας και τι έχει κάνει η κυβέρνηση στα 4,5 ακριβώς χρόνια που είναι στην εξουσία σχετικά με την βελτίωση απόδοσης της Δικαιοσύνης;
Ο λόγος: Η χώρα μας υπέγραψε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Ταμείο Ανάκαμψης στις 23 Ιουλίου 2020. Το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης της Ελλάδας εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 21 Ιουλίου 2021. Αρχικά το σχέδιο προέβλεπε ποσό 30δις € για την Ελλάδα. Από τα 30 τα 18 δις. είναι επιχορήγηση και τα €12 δισ. δάνεια. Η Ελλάδα, σε αντίθεση με τη μεγάλη πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν καταθέσει σχέδιο για το Ταμείο, ζήτησε εξαρχής το σύνολο των δανείων που μπορεί να ζητήσει. 19 από τις 26 χώρες της Ε.Ε. δεν έχουν ζητήσει καθόλου δάνεια.
Στις αρχές του καλοκαιριού του 2023 η χώρα μας ζήτησε και έλαβε επιπλέον δάνεια ύψους 5 δις. ευρώ και επιδοτήσεις 760 εκατ. Ευρώ. Σύνολο λοιπόν 36 δις εκ των οποίων τα μισά είναι δάνεια που πρέπει να αποπληρωθούν στο μέλλον. Λίγο πριν τη λήξη του 2023 έγινε η τρίτη πληρωμή στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Πόσα χρήματα πήρε η Ελλάδα; Μόλις 3,64 δισ. ευρώ (τα 1,69 δισ. σε μη επιστρεπτέα και τα 1,95 δισ. σε δάνεια). Πότε λήγει το Ταμείο Ανάκαμψης; Το 2026. Άρα δύο χρόνια πριν από την λήξη του Ταμείου η πραγματική απορρόφηση πόρων είναι ακόμη στο 10%.
Χρηματοδότης-επενδυτής στο δάνειο αυτό είναι λοιπόν και η Παγκόσμια Τράπεζα.
Τι σχέση έχει το Ταμείο Ανάκαμψης και η κατάργηση-συγχώνευση ειρηνοδικείων- πρωτοδικείων;
Το σήμα για την αναµόρφωση του δικαστικού χάρτη της χώρας, που θα καλύπτει όλους τους κλάδους των δικαστικών σχηµατισµών δόθηκε τον Νοέµβριο του 2020 µε το σχέδιο Πισσαρίδη, όπου αναφέρεται: «Η γεωγραφική κατανοµή των δικαστηρίων είναι προβληµατική. ∆ικαστήρια σε γεωγραφικά κοντινές περιοχές της ελληνικής επαρχίας θα πρέπει να συγχωνευτούν σε µεγαλύτερες µονάδες, καθώς το όφελος της διακριτής τους ύπαρξης είναι µικρό σε σχέση µε το κόστος για τον φορολογούµενο».
Στη λογική αυτή η Παγκόσµια Τράπεζα δημόσια γνωμοδότησε (στην πραγματικότητα απαίτησε) την κατάργηση των Ειρηνοδικείων, τον περιορισµό Πρωτοδικείων και Εφετείων, πράγµα που αποτυπώθηκε το 2021 στο «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας», όπου η Ελληνική Κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση µέχρι το 4ο τρίµηνο του 2024 να προβεί στην «Αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη- πλήρης λειτουργία τουλάχιστον του 70% των διοικητικών δικαστηρίων και πλήρης λειτουργία τουλάχιστον του 40% των πολιτικών- ποινικών δικαστηρίων» ενώ για το 4ο τρίµηνο του 2025 προβλέπεται πλήρης υλοποίηση της αναθεώρησης του δικαστικού χάρτη.
Τις επιταγές του Ταμείου έτρεξε η κυβέρνηση της Ν.∆. µε την ψήφιση του Κώδικα Οργανισµού ∆ικαστηρίων και Κατάστασης ∆ικαστικών Λειτουργών µε τον Ν. 4938/2022, όπου στο άρθρο 2 αναφέρεται ότι «η ίδρυση, η συγχώνευση και η κατάργηση πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων… γίνεται µε προεδρικό διάταγµα ύστερα από γνώµη της Ολοµέλειας του Αρείου Πάγου ή του Συµβουλίου της Επικρατείας, αντίστοιχα». Στην κατεύθυνση αυτή ήδη στη ∆ιοικητική ∆ικαιοσύνη υλοποιείται η κατάργηση του 70% των πρωτοδικείων, ενώ τα υπόλοιπα που θα λειτουργήσουν αρχικά ως δικαστήρια τηλεµατικής θα απονεκρωθούν, εφόσον σύµφωνα µε το παράρτηµα του Ν. 5028/3-3-2022, «οι εισροές τους δεν επιτρέπουν την διατήρησή τους έστω και ως µονοτµηµατικών».
Τη σκυτάλη για τον νέο δικαστικό χάρτη στην πολιτική και ποινική δικαιοσύνη ανέλαβε, ο νέος Υπουργός ∆ικαιοσύνης κος Φλωρίδης. Ο κος Φλωρίδης από πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κιλκίς έγινε εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Δικαιοσύνης, προφανώς γιατί μόνο ένας εξωκοινοβουλευτικός υπουργός, χωρίς το άγχος του σταυρού, θα μπορούσε να αναλάβει το πολιτικό κόστος μιας μεταρρύθμισης.
Ο κος Φλωρίδης είχε δηλώσει κατά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ΝΔ το καλοκαίρι του 2023: «Στο πλαίσιο της επιτάχυνσης για την απονομή της Δικαιοσύνης, θα συζητήσουμε με τους Δικηγορικούς και τους Συμβολαιογραφικούς Συλλόγους, την μεταφορά σ’ αυτούς Δικαστικής ύλης που μπορεί να αποσυμφορήσει τα δικαστήρια του πρώτου βαθμού, με τρόπο λειτουργικό. Η προσπάθειά μας είναι, μέχρι το τέλος του 2025, να έχουν παραδοθεί τα έργα[1] του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική, Ποινική και Διοικητική Δικαιοσύνη, της αναμόρφωσης του Εθνικού Ποινικού Μητρώου και του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στην πραγματικότητα, με την ολοκλήρωση των έργων αυτών, η Δικαιοσύνη θα μπει οριστικά σε μια νέα, ιστορική εποχή. Μαζί με τα νέα κτήρια του Πρωτοδικείου Αθηνών, των Δικαστηρίων του Πειραιά, την αναμόρφωση του κτηρίου Δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης και τη δημιουργία νέων Δικαστικών μεγάρων σε αρκετές πόλεις της χώρας, μπορούμε να αισιοδοξούμε για ένα καλύτερο μέλλον στη λειτουργία του Θεσμού».
Χρειάζεται μεταρρύθμιση ο χώρος της Δικαιοσύνης; Προφανώς ναι όπως και ολόκληρη η Χώρα μας χρειάζεται μεταρρυθμίσεις στην Ασφάλεια, την Υγεία, την Παιδεία, παντού. Οι μεταρρυθμίσεις όμως πρέπει να γίνονται όχι με την πλάτη στον τοίχο, όχι κοντόφθαλμα για να πάρουμε μια ακόμη δόση και σίγουρα όχι κλείνοντας δικαστικές δομές σε μια νησιωτική και ιδιαίτερη χώρα με τους περισσότερους νόμους σχεδόν από όλα τα κράτη της Ε.Ε.
Η δικαιοσύνη αργεί πραγματικά γιατί οι νόμοι στην Ελλάδα (νομοσχέδια, προτάσεις νόμων, βασιλικά και προεδρικά διατάγματα) ξεπερνούν τους 190.000[2] και όχι γιατί υπάρχουν σε μερικές Περιφερειακές Ενότητες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τόσο γεωγραφικά, χιλιομετρικών αποστάσεων, πληθυσμού, κτιριακών υποδομών, προσωπικού, δύο πρωτοδικεία. Η έκθεση doing business[3] για το 2020 κατατάσσει τη Δανία στο νούμερο 4 σχετικά με την ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης και την ευκολία να λειτουργήσει μια επιχειρηματική οντότητα. Ε, λοιπόν καλά κάνετε το συνειρμό, ο αριθμός νόμων στη Δανία δεν ξεπερνά τους 1300[4]. Κοιτάξτε λοιπόν αντί να παράγεται συνεχώς νέους νόμους και μάλιστα τις περισσότερες φορές με αναδρομική ισχύ, διασφαλίσετε την ορθή εφαρμογή τους. Η αναδρομική ισχύ των νόμων αποδεικνύει μονομιάς την έλλειψη διορατικότητας και προνοητικότητας αλλά μπορεί ακόμη και να προσβάλει συνταγματικώς προστατευόμενα δικαιώματα.
Στα δικά μας: Όσον αφορά στη Βοιωτία, σύμφωνα με τα κριτήρια επιλογής των πρωτοδικείων που τελικά θα παραμείνουν, όπως ήδη έχουν δηλώσει στην κυβέρνηση, το πρωτοδικείο Λιβαδειάς, ως έδρα της Περιφερειακής Ενότητας παραμένει. Θα πρέπει όμως να παραμείνει και αυτό των Θηβών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον πληθυσμό που εξυπηρετεί, όσο και τις κτιριακές υποδομές που υπάρχουν ήδη και μπορούν να αναβαθμιστούν. Στην περιοχή μας θα πρέπει να λειτουργούν και τα δύο γιατί εξυπηρετούν ξεχωριστές ανάγκες ως προς τη δικαστική ύλη αλλά ακόμη και η πρόσβαση δικαστών δεν είναι ούτε κοστοβόρα, ούτε καθ’ οιονδήποτε τρόπο δύσκολη. Η άποψη ότι πρέπει πάση θυσία να παραμείνει ένα σε κάθε νομό δεν μπορεί να εφαρμοστεί στη Βοιωτία λόγω της ιδιαιτερότητάς της. Το Αγρίνιο για αντιπαράδειγμα έχει πληθυσμό κατά πολύ μεγαλύτερο από το ιστορικό Μεσολόγγι αλλά και η χιλιομετρική απόσταση των δύο αυτών περιοχών είναι σχετικά μικρή.
Το μόνο ζητούμενο που πρέπει να έχει το όποιο νομοσχέδιο για την Δικαιοσύνη τελικά είναι η οικονομική αυτοτέλεια της Δικαιοσύνης με συνταγματική θεσμοθέτηση προϋπολογισμού και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών όπου αυτό είναι εφικτό.
Ας απαντήσει η κυβέρνηση της ΝΔ στο εξής ερώτημα που εύλογα απασχολεί φίλους και φίλες. Μιας και έχετε διάθεση μεταρρυθμίσεων σας προτείνω να ξεκινήσετε με την παρακάτω μεταρρύθμιση. Ο αριθμός Βουλευτών εκτός Αττικής είναι σχεδόν 100% μεγαλύτερος από αυτόν της Αττικής. Πιο συγκεκριμένα ,104 περίπου προέρχονται από την Αττική και 196 εκτός. Δεδομένου ότι το κόστος μετάβασης και διατήρησης γραφείων στην Αττική βαραίνει τον κρατικό προϋπολογισμό είναι βέλτιστο να αποφασίσετε να μεταφέρετε την έδρα του Κοινοβουλίου στο Δομοκό για να μοιράσετε τις αποστάσεις και να μειώσετε τα έξοδα μετακίνησης και διατήρησης γραφείων. Ο κος Υπουργός σας ο κ. Φλωρίδης δήλωσε άλλωστε ότι η ελληνική κοινωνία αντιτίθεται στις αλλαγές. Εμπρός λοιπόν διδάξτε μας πως γίνονται σωστά οι αλλαγές. Επίσης, αποδείξτε μας παρακαλώ πως με το ευφυές «σχέδιο Αθηνά» που υλοποιήσατε και περιλάμβανε το κλείσιμο Ακαδημαϊκών Σχολών στην Λιβαδειά και στην Έδεσσα κάνατε το δημόσιο Πανεπιστήμιο καλύτερο σε σημείο που να είμαστε ήδη έτοιμοι να υποδεχτούμε τα Ιδιωτικά και μάλιστα χωρίς σχετική αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος.
