Δεν υπάρχει εξαήμερη εργασία, αλλά έκτακτη βάρδια, μας λέει η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως προσπαθώντας να μαζέψει τα ασυμμάζευτα και τη διεθνή κατακραυγή για την επιστροφή στον μεσαίωνα των εργασιακών δικαιωμάτων στην Ελλάδα του 2024!
Την ίδια ώρα ο πρωθυπουργός «εξηγεί» σε ανάρτησή του ότι: «Περνάω σε μια αναγκαία αποκατάσταση της αλήθειας: Δεν καταργείται η πενθήμερη εργασία και το 40ωρο στην Ελλάδα. Απλώς δόθηκε η δυνατότητα για μια πρόσθετη βάρδια εργασίας σε συγκεκριμένους και ελάχιστους κλάδους της οικονομίας, όπως επιχειρήσεις που λειτουργούν αδιάκοπα 7 ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες την ημέρα με τουλάχιστον 3 συνεχόμενες βάρδιες»!
Ωστόσο ο Ν. 5053/23 για την εξαήμερη εργασία εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις πολλών κλάδων, και μάλιστα επιβάλλεται μονομερώς από τον εργοδότη, αφού ο νόμος δεν δίνει το δικαίωμα στον εργαζόμενο να αρνηθεί! Θυμίζουμε ότι:
- Οι εργαζόμενοι απασχολούνται 6 ημέρες με απόφαση του εργοδότη. Δεν απαιτείται καν ατομική σύμβαση, πόσο μάλιστα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για έκτακτες περιστάσεις και υπέρμετρες παραγωγικές ανάγκες.
- Η πρόβλεψη αφορά όλες τις επιχειρήσεις, πλην δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών, οι οποίες δύνανται να εργαστούν σε 24ωρη βάση. Επιχειρήσεις οι οποίες απλώς δύνανται να λειτουργούν, όχι ότι πρέπει σήμερα να εργάζονται, ώστε να ζητήσουν την έκτη ημέρα εργασίας.
Αυτό σημαίνει ότι, εκτός σουπερ μάρκετ και εμπορικών επιχειρήσεων, όλες οι άλλες βιομηχανικές, μεταποιητικές, τουριστικές και αγροτικές εκμεταλλεύσεις μπορούν να ζητήσουν εξαήμερη απασχόληση. Και να σημειωθεί ότι μόνο για τις τουριστικές – επισιτιστικές επιχειρήσεις υπάρχει σχετική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας με την οικεία ομοσπονδία εργαζομένων για εργασία κατά την έκτη ημέρα.
- Οι εργαζόμενοι έτσι στερούνται τη 48ωρη συνεχή ανάπαυση, άρα καταστρατηγείται βασική πρόβλεψη του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου για διήμερο – συνεχές μάλιστα – ξεκούρασης των εργαζομένων. Το ρεπό περιορίζεται σε μια ημέρα την εβδομάδα για όσο διάστημα διαρκεί η εξαήμερη εργασία και αυτό δεν αναπληρώνεται.
Πολλά τα κενά του νόμου
Τα κενά όμως του νόμου είναι πολλά, επισημαίνει ο καθηγητής ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ) Αλέξης Μητρόπουλος, καθώς ούτε ο νόμος ούτε η υπουργική απόφαση που ακολούθησε διευκρινίζουν «ποιο θα είναι το συνολικό εβδομαδιαίο ωράριο των εργαζομένων που καλούνται να εργαστούν και την έκτη μέρα με απόφαση του εργοδότη, αν δηλαδή θα λογίζονται 48 ή 40 ώρες την εβδομάδα».
Επίσης δεν διευκρινίζεται αν η έκτη μέρα που θα απασχολείται ο εργαζόμενος «θα λαμβάνεται υπόψη για την ασφάλισή του». Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο ΕΦΚΑ λαμβάνει υπόψη πέντε ημέρες ασφάλισης την εβδομάδα, άρα 25 ημέρες ασφάλισης τον μήνα, στο ανώτατο επίπεδο, πλην ορισμένων εξαιρέσεων, όπως είναι όσοι κατέχουν Βαρέα και Ανθυγιεινά Ένσημα (ΒΑΕ) ή όσοι είναι ναυτικοί.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η άποψη του τομεάρχη Εργασίας και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Γ. Γαβρήλου, ο οποίος επισημαίνει με δήλωσή του ότι «η ρύθμιση όπως θεσπίστηκε αφήνει ανεξέλεγκτους τους εργοδότες να επικαλούνται καταχρηστικά και σύμφωνα με τα συμφέροντά τους τον “φόρτο εργασίας” της επιχείρησής τους».
Αντιδράσεις όμως για το θέμα αυτό δεν υπάρχουν μόνο από την αντιπολίτευση αλλά και από μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν.Δ., ακόμη και από τη ΔΑΚΕ, που τονίζουν ότι στον ανεπτυγμένο κόσμο προωθείται το τετραήμερο, ενώ η «Ελλάδα οπισθοδρομεί».
Τι γλιτώνουν οι επιχειρήσεις
Ήδη πάντως οι ελάχιστοι κλάδοι που λέει ο Μητσοτάκης ότι κάνουν χρήση της εξαήμερης εργασίας μεταφράζονται σε 2.500 επιχειρήσεις που εξυπηρετούνται από την εξαήμερη εργασία!
Και ο λόγος είναι απλός: Τα κόστη για υπερεργασία και υπερωρίες αναμένεται ότι θα μειωθούν δραστικά με την εξαήμερη εργασία, διότι δεν θα απαιτείται να προσφύγουν οι επιχειρήσεις σε αυτές τις επιλογές, ενώ θα αποφύγουν χρονοβόρες διαδικασίες.
Στην υπερεργασία το ωρομίσθιο καταβάλλεται με προσαύξηση 20% και στις υπερωρίες υπάρχουν τρεις κλίμακες με 40%, 60% και 120%.
Ως υπερεργασία νοείται η εργασία εκείνη που παρέχεται πέρα από το καθορισμένο συμβατικά εβδομαδιαίο ωράριο (40ωρο) και μέχρι να συμπληρωθεί το νόμιμο ωράριο εργασίας, δηλαδή οι 48 ώρες για την 6ήμερη απασχόληση ή οι 45 ώρες για την 5θήμερη απασχόληση.
Όπως είναι λογικό ενώσεις και συνδικάτα αντιδρούν στην εξαήμερη εργασία ενώ καταγγέλλουν ότι ο νόμος Γεωργιάδη έχει μοναδικό σκοπό να μεγαλώσει τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων, και από την άλλη να μειώσει τις απολαβές των εργαζομένων αφού με τις 12ωρες βάρδιες, την 6ήμερη εργασία και την εντατικοποίηση ο μισθός δεν φτάνει ούτε για τα βασικά.
Ζητούν δε «να αποσύρει τώρα η υπουργός Εργασίας Ν. Κεραμέως την απαράδεκτη ερμηνευτική εγκύκλιο του νόμου Χατζηδάκη, που χαρίζει επιπλέον 2 ώρες απλήρωτης δουλειάς στους εργοδότες. Να μην εφαρμοστούν η 6ήμερη και η 7ήμερη εργασία στη Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών» τονίζοντας ότι:
«Η υλοποίηση της 6ήμερης εργασίας που προβλέπει ο νόμος Γεωργιάδη επιδεινώνει τους όρους δουλειάς και ζωής των εργαζομένων και εντείνει την εκμετάλλευσή τους. Γι’ αυτό εξάλλου και οι φαρμακοβιομήχανοι μιλούν για εργάσιμη βδομάδα 40 ωρών και 7 ημερών!».
Χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει για μία από τις μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες το επιχειρησιακό σωματείο της ΦΑΜΑΡ, αφού η επιχείρηση «αξιοποιώντας την εγκύκλιο του υπουργείου, τοποθετεί μέσα από τα αποδυτήρια τα μηχανήματα ωρομέτρησης και βγάζει εκτός 8ώρου την προετοιμασία των εργαζομένων εντατικοποιώντας περαιτέρω την εργασία μας».
Το παράδειγμα που φέρνει το σωματείο είναι διαφωτιστικό:
«Ένας εργαζόμενος χρειάζεται κατά μέσο όρο 5 λεπτά για την ένδυσή του στα αποδυτήρια και άλλα 5 λεπτά για την απόδυσή του στο τέλος της βάρδιας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να βρίσκεται στη ΦΑΜΑΡ για 8 ώρες και 10 λεπτά. Αν σε αυτόν τον χρόνο προστεθεί και το διάλειμμα, το οποίο πλέον θα είναι στην ευχέρεια της ΦΑΜΑΡ αν θα το πληρώνει, βάσει νόμου, ο απλήρωτος χρόνος εκτοξεύεται σε 40 λεπτά ημερησίως, 200 λεπτά την εβδομάδα, πάνω από 13 ώρες τον μήνα. Θέλουν να δουλεύουμε περισσότερο και να πληρωνόμαστε λιγότερο».
