ΑΡΘΡΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2024
ΣΤΑΔΙΟ ΥΣΤΕΡΟΤΟΚΙΑΣ
Καλό μήνα! Σήμερα θα ασχοληθούμε με το τελευταίο στάδιο του φυσιολογικού τοκετού, αυτό της υστεροτοκίας.
Όπως μας λέει η ίδια η λέξη, «υστεροτοκία» είναι ο τόκος του «ύστερου», του πλακούντα δηλαδή. Η αποβολή του πλακούντα από το σώμα της γυναίκας ολοκληρώνει τον φυσιολογικό τοκετό. Θυμόσαστε πως ο πλακούντας ήταν το βασικό όργανο που έτρεφε το έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης. Έχοντας ολοκληρώσει την αποστολή του, σιγά σιγά αποκολλάται από το εσωτερικό της μήτρας και βγαίνει από τον κόλπο. Σε αυτό το στάδιο χρειάζεται υπομονή.
Μετά την έξοδο του εμβρύου και το πρώτο του κλάμα, αφού σιγουρευτούμε για την καλή του υγεία, το δίνουμε στη Μαία να το φροντίσει, να το καθαρίσει, να το ντύσει κλπ.
Όποιος έχει ασχοληθεί με τον τοκετό, ο Γιατρός ή η Μαία, περιμένει υπομονετικά την έξοδο του πλακούντα. Η αναμονή μπορεί να είναι 5-10 λεπτά μέχρι και 20-25 λεπτά. Από τον κόλπο εξέρχεται ο ομφάλιος λώρος «κλεισμένος» με μία από τις λαβίδες που χρησιμοποιήσαμε για να τον «απολινώσουμε» όπως λέγεται, να τον κλείσουμε δηλαδή από το να συνεχίσει να τροφοδοτεί το έμβρυο.
Αυτή η λαβίδα μας βοηθά να τραβούμε προς τα έξω τον λώρο και να ελέγχουμε αν έχει ξεκολλήσει ο πλακούντας. Αν νιώθουμε αντίσταση και τράβηγμα, δεν επιμένουμε γιατί μπορεί να κάνουμε ζημιά. Αν όμως τραβώντας απαλά βλέπουμε πως εύκολα βγαίνει ο λώρος, τότε συνεχίζουμε μέχρι να έρθει ο πλακούντας στα χέρια μας. Είναι πιθανόν η γυναίκα να νιώσει έναν ελαφρύ πόνο καθώς η μήτρα συσπάται για να αποβάλει τον πλακούντα.
Είναι απόλυτα φυσιολογικό και δεν μας αγχώνει. Τραβούμε και βγάζουμε τον πλακούντα με περιστροφικές κινήσεις, για να βγει ακέραιος μαζί με τα απομεινάρια του αμνιακού σάκου. Τον τοποθετούμε πάνω στο τραπεζάκι μας και τον ελέγχουμε καλά, με μία γάζα ή ένα τολύπιο. Σιγουρευόμαστε ότι είναι πλήρης, ότι δεν λείπει κανένα κομμάτι του και μετά τον πετάμε. Δεν πρέπει να μείνουν υπολείμματα του πλακούντα μέσα στη μήτρα γιατί μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία ή σήψη.
Σε περίπτωση που έχει περάσει πάνω από μισή ώρα (το πολύ μία ώρα) και δεν έχει βγει ο πλακούντας, τότε ο Μαιευτήρας είναι υποχρεωμένος να τον αφαιρέσει προσεκτικά με το χέρι του, ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διαδικασία που γνωρίζει ως Ειδικός. Ευτυχώς είναι πολύ σπάνιο κάτι τέτοιο και σας βεβαιώνω πως στο 99% των τοκετών έχουμε μία ομαλή υστεροτοκία.
Οι επόμενες κινήσεις μας αφορούν την περιποίηση της λεχώνας πια, με τον έλεγχο που κάνουμε καθαρίζοντάς την εσωτερικά με λαβίδα και τολύπια.
Προσεκτικά, αφαιρούμε κατάλοιπα από τον τοκετό που μπορεί να υπάρχουν μέσα στη μήτρα ( βλέννες, πήγματα, υγρά κα). Επίσης ελέγχουμε από πάνω από την κοιλιά της αν η μήτρα έχει κατέβει κάτω από τον ομφαλό, αν έχει συσπαστεί ικανοποιητικά. Είναι λίγο δύσκολη διαδικασία αυτή για μια γυναίκα που μόλις έχει γεννήσει και όλη η περιοχή αυτή είναι ερεθισμένη . Είναι όμως απολύτως απαραίτητη για την μετέπειτα πορεία της υγείας της και κρατά λίγα λεπτά. Υπομονή λοιπόν και από την νέα μητέρα.
Τελειώνοντας, ασχολούμαστε με τη συρραφή του περινέου αν της έχουμε κάνει τομή κατά τη διάρκεια της εξώθησης. Εξωτερικά μπορούμε να κάνουμε και πλαστική ραφή ώστε να κλείσει ωραία το τραύμα και να μην φαίνεται τίποτα μετά από λίγο καιρό. Αφού τελειώσει και το ράψιμο, η Μαία θα πλύνει με ζεστό νερό τη λεχώνα, θα της βάλει καθαρό αποστειρωμένο πανί ανάμεσα στα πόδια της και θα κατεβάσει τα πόδια της κλείνοντας το κρεβάτι και ξαπλώνοντάς την. Μπορεί να βάλει το νυχτικό της και να σκεπαστεί καλά γιατί συνήθως μετά τον τοκετό η γυναίκα νιώθει να κρυώνει έντονα. Μπορεί να γυρίσει αν θέλει στο πλάι και καλό είναι να πλέξει τα πόδια της μεταξύ τους.
Είναι στάση που βοηθά να παροχετεύονται τα «λόχεια» (δηλ το αίμα και τα υγρά μετά τον τοκετό). Η λεχώνα θα παραμείνει για δύο ώρες στην αίθουσα τοκετών όπου θα παρακολουθούμε τα λόχεια που βγάζει στο πανί που τοποθετήσαμε ανάμεσα στα πόδια της και το ύψος της μήτρας πατώντας την κοιλιά της όπως είπαμε και παραπάνω. Αν όλα είναι εντάξει, δύο ώρες μετά την στέλνουμε μαζί με το μωρό της στο Γυναικολογικό τμήμα όπου θα παραμείνει συνολικά 3-4 ημέρες.
Υπενθυμίζω πως καλό θα ήταν να έχουμε ήδη τοποθετήσει το μωρό στο στήθος αμέσως μετά την έξοδό του από το σώμα της μητέρας του. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζουμε την γρήγορη σύσπαση της μήτρας και βοηθούμε και στην έξοδο του πλακούντα.
Το κυριότερο όμως είναι πως ο εγκέφαλος παίρνει το μήνυμα για την έναρξη του Μητρικού θηλασμού, ένα μεγάλο κεφάλαιο, ένα σπουδαίο έργο προσφοράς με το οποίο θα ασχοληθούμε τους δύο επόμενους μήνες.
Σας ευχαριστώ.
Αποστολοπούλου Άννα-Μαρίνα, Μαία ΚΥΑ
