Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΕΒΕΝΙΚΟΥ (2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1828)
κ. Λουκά Παπαϊωάννου Δικηγόρου Λιβαδειάς
Στο Στεβενίκο – σημερινή Αγία Τριάδα Λιβαδειάς – έγινε σπουδαία μάχη κατά των Τούρκων την 2 Νοεμβρίου 1828 με τον Δημήτριο Υψηλάντη που ήταν καθοριστικής σημασίας για την τελική έκβαση του Αγώνα στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα και την απελευθέρωση της Λιβαδειάς. Η μάχη αυτή αναφέρεται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους αλλά και στα απομνημονεύματα αγωνιστών του 1821, μάλιστα υπάρχει και σχετική αναφορά του ίδιου του Δημ. Υψηλάντη προς την Κυβέρνηση από το Στεβενίκο η οποία δημοσιεύεται και στην Γενική Εφημερίδα της Ελλαδος της 10 Νοεμβρίου 1828. (Γενικά Αρχεία του Κράτους – Αρχείο Βλαχογιάννη)
Ο Υψηλάντης διορίστηκε στρατάρχης κατά την Ανατολική Ελλάδα με Διάταγμα του Ιωάννη Καποδίστρια στις 6 Μαρτίου 1828 και ξεκίνησε αμέσως την εκστρατεία για την απελευθέρωση της περιοχής αυτής στέλνοντας γράμμα προς τον Κυβερνήτη με ευχαριστίες για το εμπιστευθέν σ’ αυτόν στράτευμα και ενημερώνοντας για το σχέδιο της εκστρατείας με κατεύθυνση από τα Μέγαρα προς την Άμφισσα.
Το Στεβενίκο κατείχε στρατηγική θέση λόγω της γεωγραφικής του θέσεως και με την αυτοπρόσωπη παρουσία του στρατάρχη στράφηκε εναντίον των Τούρκων που παρά τις ισχυρές ενισχύσεις από την Λιβαδειά, πεζών και ιππέων, τα εχθρικά τμήματα αναγκάστηκαν να παραδοθούν στις δυνάμεις του Υψηλάντη και οι ενισχύσεις του εχθρού τράπηκαν σε φυγή, η δε κυρίευση του Στεβενίκου άνοιγε τον δρόμο πλέον προς την Λιβαδειά και γι’ αυτό επισημαίνονταν στην ανωτέρω επιστολή ότι η θέση του Στεβενίκου συντείνει πολλά προς τον σκοπό της εκστρατείας και διευκολύνει αρκετά τα πολεμικά βήματα κατά των Τούρκων.
Μάλιστα διασώζεται και το Πρακτικό των παραδοθέντων εχθρών σύμφωνα με τον Σπύρο Τρικούπη όπου αναφέρουν ότι δεν θα πιάσουν πλέον άρματα εναντίον των Ελλήνων ούτε κανέναν ραγιά να πειράξουν και εάν κάποιος από αυτούς ξαναπιασθεί να τον θανατώσουν αμέσως και να μην τον συγχωρήσουν.
Ο Υψηλάντης έμεινε λίγες ημέρες στο Στεβενίκο όπως φαίνεται και από σχετική επιστολή του προς την Κυβέρνηση και από εκεί διηύθυνε τις δυνάμεις του κατά του Διστόμου, του Ζεμενού και του Μοναστηριού του Οσίου Λουκά.
