Πώς θα υπολογιστούν οι επικουρικές συντάξεις χηρείας από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα-Τα αναδρομικά μετρούν από τον περασμένο Μάιο
Αναδρομικά τουλάχιστον 9 μηνών και αυξήσεις 40% έρχονται από το 2020 για περίπου 26.000 επικουρικές συντάξεις χηρείας. Οι αυξήσεις κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή κατά 40%, των δικαιούμενων ποσών για τις χήρες / τους χήρους αφορούν καταρχήν 9.500 συντάξεις χηρείας Δημοσίου (πρ. ΤΕΑΔΥ) και άλλων μικρών πρώην Ταμείων όπως του ΤΕΑΥΝΤΠ (ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες) των Ναυτικών (ΚΕΑΝ) κ.α. αλλά και τουλάχιστον 16.000 συντάξεις χηρείας του πρ. ΙΚΑ – ΤΕΑΜ. Πρόκειται για όλες εκείνες τις επικουρικές που ακολουθώντας τις καταστατικές διατάξεις του κύριου φορέα ασφάλισης υπολογίστηκαν με ποσοστό χήρας /χήρου 50% και τώρα πρέπει να αναπροσαρμοστούν αναδρομικά από τις 17 Μαΐου του 2019 στο 70%. Η αναπροσαρμογή θα ξεκινήσει εντός του 2020.
Η διαδικασία φαίνεται πως είναι πιο ώριμη για τις συντάξεις του Δημοσίου, ωστόσο εξετάζεται αν η αναπροσαρμογή των ποσών θα γίνει σταδιακά (για παράδειγμα πρώτα στο Δημόσιο και σε δεύτερη φάση στον ιδιωτικό τομέα) ή ταυτόχρονα για όλους. Συνολικά η αλλαγή του δικαιούμενου ποσοστού από το 50% στο 70% εκτιμάται πως αγγίζει τουλάχιστον 26.000 δικαιούχους επικουρικής χηρείας από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.
Όπως διευκρινίζει πρόσφατη εγκύκλιος του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), οι επικουρικές χηρείας για θανάτους ασφαλισμένων ή συνταξιούχων που αποβίωσαν ή αποβιώνουν μετά την ισχύ του νόμου Κατρούγκαλου (12/5/2016) υπολογίζονται επί της ουσίας με δυο ταχύτητες μέχρι την έκδοση του ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών του ΕΤΕΑΕΠ:
- Σε όσα πρώην Ταμεία – κυρίως του ιδιωτικού τομέα ή του ευρύτερου Δημόσιου τομέα που έχουν πλέον ενταχθεί στο ΕΤΕΑΕΠ – ορίζονται συγκεκριμένα ποσοστά σύνταξης δικαιοδόχων μελών στις επιμέρους καταστατικές τους διατάξεις ακολουθούνται αυτά τα ποσοστά. Για τις εν λόγω συντάξεις δεν χρειάζεται να γίνει αναπροσαρμογή, καθώς από το 2016 και μέχρι σήμερα ακολουθούν τον υπολογισμό που ίσχυε από παλιά και ορίζονταν στο καταστατικό τους. Για παράδειγμα οι χήροι/χήρες εμπορουπαλλήλων δικαιούνται το 60% της σύνταξης του θανόντα. Αντίστοιχα οι χήροι/χήρες των υπαλλήλων ΕΛΤΑ δικαιούνται το 60%, όπως οι χήροι/χήρες των υπαλλήλων ΔΕΗ και ΟΤΕ το 70%. Οι συντάξεις αυτές θα παραμείνουν στο ύψος που έχουν σήμερα.
- Σε όσα Ταμεία ακολουθούνται βάσει καταστατικού τα ποσοστά του κύριου φορέα, ισχύουν οι διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου και οι χήρες / χήροι δικαιούνται το 50% της σύνταξης του θανόντα από τον Μάιο του 2016 μέχρι τον Μάιο του 2019 και το 70% από τον Μάιο του 2019 μέχρι σήμερα.
Οι δυο μεγαλύτεροι φορείς του ΕΤΕΑΕΠ, δηλαδή το πρ. ΙΚΑ – ΤΕΑΜ και το ΤΕΑΔΥ των δημοσίων υπαλλήλων ανήκουν στην δεύτερη ταχύτητα και οι συντάξεις τους απαιτούν αναπροσαρμογές. Προσοχή, δεν χρειάζεται να αναπροσαρμοστούν όλες οι συντάξεις από το πρ. ΙΚΑ και το Δημόσιο, αλλά μόνο όσες αφορούν θανάτους μετά την 12η Μαίου του 2016, καθώς από τότε και εφεξής ισχύει το νέο καθεστώς.
Στο μεταξύ, ήδη συγκεντρώνονται αναδρομικά 9 μηνών, καθώς η αύξηση του δικαιούμενου για τις χήρες ποσοστού από το 50% στο 70% «μετράει» από την ψήφιση του νόμου 4611/2019 δηλαδή από τις 17 Μαΐου 2019. Δεδομένου ότι οι συντάξεις Ιανουαρίου καταβάλλονται εκτάκτως πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων, τα αναδρομικά ανατρέχουν τουλάχιστον στην περίοδο Μάιος – Ιανουάριος.
Ειδικά για 16.000 συντάξεις του πρ. ΙΚΑ η καταβολή των αναδρομικών από την αύξηση του ποσοστού στο 70% θα πρέπει να γίνει μετά από συμψηφισμούς. Οι εν λόγω επικουρικές αφορούν δικαιούχους που είχαν καταστεί συνταξιούχοι πριν από τις 31/12/2014 (συνεπώς οι συντάξεις τους είχαν υπολογιστεί με το παλαιό σύστημα) και απεβίωσαν μετά τις 12 Μαίου του 2016, δηλαδή μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Αρχικά η σύνταξη λόγω θανάτου αποδόθηκε στο 50% επί του αρχικού μεικτού ποσού, χωρίς να γίνει ο απαραίτητος επανυπολογισμός. Με την καταβολή των επικουρικών συντάξεων του περασμένου Οκτωβρίου το συγκεκριμένο τεχνικό σφάλμα διορθώθηκε, οι συντάξεις επανυπολογίστηκαν και αποδόθηκαν στο σωστό τους ύψος. Ωστόσο υπάρχουν αναδρομικά λίγα ή περισσότερα για την κάθε σύνταξη τα οποία θα πρέπει να συμψηφιστούν με τα νέα αναδρομικά που προκύπτουν από την αλλαγή του ποσοστού από 50% σε 70%.
Για όλους τους δικαιούχους επικουρικής σύνταξης λόγω θανάτου ισχύουν επίσης τα εξής :
- Καταργούνται τα ηλικιακά κριτήρια που καθόριζαν τη διάρκεια του δικαιώματος συνταξιοδότησης των δικαιούχων επιζώντων συζύγων και διαζευγμένων Η σύνταξη λόγω θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου καταβάλλεται στους δικαιούχους ανεξάρτητα από την ηλικία τους.
- σε περίπτωση εργασίας ή αυτοαπασχόλησης ή λήψης σύνταξης από οποιαδήποτε πηγή μετά την πρώτη τριετία καταβάλλεται, αναλόγως της χρονικής διάρκειας της εργασίας ή της αυτοαπασχόλησης, το 50% της σύνταξης στον επιζώντα σύζυγο.
- Εάν ο συνταξιούχος εργάζεται με μειωμένη απασχόληση (λιγότερες από 25 ημέρες εργασίας) το ποσό της σύνταξης λόγω θανάτου που δικαιούται ο επιζών θα πρέπει να μειώνεται κατά 50%, μόνο για τις συγκεκριμένες ημέρες που εργάζεται /αυτοαπασχολείται.
- Στην περίπτωση όπου ο θανών καταλείπει τέκνα και η σύνταξη του επιζώντα συζύγου καταβάλλεται μειωμένη, τότε το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται επιμερίζεται ισόποσα στα τέκνα.
