“Aυτό το σχολείο δεν είναι καλό, έχει κακούς εκπαιδευτικούς..Το τάδε σχολείο είναι καλό γιατί ο Διευθυντής είναι συζητήσιμος. Το δείνα σχολείο είναι μεν καλό αλλά το ευρύτερο κοινωνικο – οικονομικό περιβάλλον είναι υπανάπτυκτο”. Γνώμες, απόψεις, συζητήσεις από γονείς και μη για την ποιότητα της διδασκαλίας και την αποτελεσματικότητα των σχολείων μας.
Για να ανιχνεύσουμε τη σχέση ανάμεσα στη σχολική αποτελεσματικότητα και τη σχολική βελτίωση μπορούμε αρχικά να προσδιορίσουμε τις δύο έννοιες. Με το όρο σχολική αποτελεσματικότητα αναφερόμαστε στην ικανότητα ενός σχολείου να φέρει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα ή να το ξεπεράσει σχετικά με την επίδοση των μαθητών, τη βελτίωση των εκπαιδευτικών και την ικανότητα διαχείρισης αλλαγών – καινοτόμων δράσεων.
Με τον όρο σχολική βελτίωση εννοούμε την προσπάθεια που καταβάλλει ένα σχολείο να υιοθετήσει αλλαγές, ώστε να δημιουργηθεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης που θα βελτιώσει τα μαθησιακά αποτελέσματα.
Η σχέση των δύο εννοιών είναι αλληλένδετη αφού για να είναι ένα σχολείο αποτελεσματικό χρειαζόμαστε ένα οργανωμένο σχέδιο βελτίωσης (σχεδιασμός, υλοποίηση – παρακολούθηση, αξιολόγηση). Αντίστροφα, για να οργανώσουμε τη βελτίωση ενός σχολείου απαιτείται μέτρηση ποιότητας και αποτελεσμάτων με διαφορετικούς δείκτες. Παράλληλα, η οικοδόμηση αυτής της σχέσης καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη αφού πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ώστε να μετασχηματιστούν παράγοντες που αφορούν το σχολείο και όχι μόνο.
Οι βασικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα και βελτίωση ενός σχολείου είναι*:
1. Εκπαιδευτική ηγεσία
2. Υψηλές προσδοκίες ‐ συμπεριφορά του εκπαιδευτικού
3. Έμφαση στη διδασκαλία
4. Σχολικό κλίμα
5. Μέτρηση και αξιολόγηση της επίδοσης
6. Συνεργασία και ενεργός συμμετοχή των γονιών και της κοινότητας στο έργο του σχολείου και
7. Παροχή χωριστού προϋπολογισμού στο κάθε σχολείο.
Κυρίαρχο ρόλο στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας ενός σχολείου αποτελεί το έργο του εκπαιδευτικού και συγκεκριμένα ο σχεδιασμός της διδασκαλίας του. Δεξιότητες που αφορούν στην οργάνωση του μαθήματος και στην ποιότητα του εκπαιδευτικού**
• Δόμηση: α) παρουσίαση της δομής του μαθήματος και επεξήγηση των
επιμέρους πτυχών του και πώς αυτά σχετίζονται μεταξύ τους, β)
επισήμανση των βασικών σημείων του μαθήματος, γ) περίληψη των
βασικών σημείων με το τέλος του μαθήματος.
• Σαφήνεια κατά την παρουσίαση βασικών εννοιών – Άμεση επικοινωνία με τους μαθητές.
• Υποβολή ερωτήσεων και εμπλοκή των μαθητών στο μάθημα. Υποβολή
τόσο κλειστού όσο και ανοικτού τύπου ερωτήσεων .
• Οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί δίνουν την ευκαιρία στο μαθητή να
εργαστεί ατομικά και σε μικρές ομάδες με ασκήσεις εμπέδωσης
Καταλήγοντας μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι μόνο πρόχειρες και ανούσιες είναι οι σκέψεις περί «καλών» ή «κακών» σχολείων. Μερίδιο ευθύνης για το βαθμό αποτελεσματικότητας των σχολείων έχουμε όλοι μας και πολύ περισσότερο εμείς οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί.
*Σαββίδης, Ι. (2015). Το αποτελεσματικό σχολείο, ο αποτελεσματικός εκπαιδευτικός και η δημιουργία κλίματος για αλλαγή. Στο Πασιαρδής, Π. Διαχείριση Αλλαγής, Σχολική Αποτελεσματικότητα και Στρατηγικός Σχεδιασμός (Τόμος1), Αθήνα: Έλλην
**MacBeath, J. (2001). Η αναζήτηση του αποτελεσματικού σχολείου. Στο Η Αυτοαξιολόγηση στο σχολείο: Ουτοπία και πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Kόλλιας Ι. Λάζαρος
Εκπαιδευτικός
