Ο ζωγράφος Θεόδωρος Βρυζάκης ως παιδί είδε τον πατέρα του να απαγχονίζεται από τους Τούρκους και αφιέρωσε την Τέχνη του στην Επανάσταση του 1821
Ανέκαθεν η Επανάσταση του 1821 συγκινούσε και ενέπνεε την Τέχνη και τους εκφραστές της, πόσω μάλλον όταν αυτοί γεννήθηκαν και μεγάλωσαν τις ώρες εκείνες του Αγώνα για Ελευθερία. Ένας από αυτούς ήταν και ο ζωγράφος Θεόδωρος Βρυζάκης.
Γεννημένος στη Θήβα στις 19 Οκτωβρίου του 1814, έζησε ως παιδί τα χρόνια της Επανάστασης και είδε τον πατέρα του, Πέτρο Βρυζάκη, να απαγχονίζεται από του Τούρκους τον Μάιο του 1821. Τα όσα βίωσε και είδε στην τρυφερή αυτή ηλικία έμελλε να τον καθορίσουν ως καλλιτέχνη μετέπειτα, αφού αφιέρωσε ένα τεράστιο μέρος της τέχνης του στον Αγώνα των Ελλήνων.
Το 1832, ο δεκαοκτάχρονος Θεόδωρος Βρυζάκης έφυγε από την Ελλάδα για το Μόναχο της Βαυαρίας, κατόπιν ενθάρρυνσης ενός Γερμανού φιλολόγου, και άρχισε να ζωγραφίζει. Φοίτησε στο σχολείο «Πανελλήνιον» που είχε ιδρύσει ο Λουδοβίκος ο Α’ για παιδιά των αγωνιστών της Επανάστασης. Το 1844 μπήκε στην Ακαδημία του Μονάχου με υποτροφία που πλήρωναν τα μέλη της Ελληνικής παροικίας της πόλης.
Η επιστροφή στην Ελλάδα και οι διάσημοι πίνακες για την Επανάσταση
Από το 1845 έως το 1855 ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης για καλλιτεχνική ενημέρωση, με εξαίρεση τη διετία 1848-1850 όταν και επέστρεψε προσωρινά στην Ελλάδα. Στα ταξίδια του αποκόμισε εμπειρίες και νέες εμπνεύσεις για το έργο του, όμως δεν ξέχασε ποτέ την Επανάσταση και δεν απέβαλε ποτέ τις εικόνες αυτές από το μυαλό του. Μάλιστα, κατά τη διετή παραμονή του στην Ελλάδα ήρθε σε επαφή με πολλές προσωπικότητες που πρωταγωνίστησαν στον Αγώνα και μελέτησε τα πρόσωπα και την ενδυμασίες τους, συγκεντρώνοντας πολύτιμο υλικό για το έργο του.
Επιστρέφοντας στο Μόναχο, όπου και έζησε μέχρι τον θάνατό του το 1878, ο Θεόδωρος Βρυζάκης επιδόθηκε στη ζωγραφική προσώπω, σκηνών και γεγονότων με άμεση αναφορά στην επαναστατημένη Ελλάδα. «Η Έξοδος του Μεσολογγίου», «Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογών την σημαίαν της Επαναστάσεως», «Η ανατίναξη του Χρήστου Καψάλη» και «Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλα» είναι κάποιοι από τους πίνακες που αφηγούνται ξανά τα ιστορικά γεγονότα. – Διαφήμιση –
Το 1867 πήρε μέρος στην έκθεση του Del Vecchio στη Λειψία με τους πίνακες «Η Έξοδος του Μεσολογγίου», «Γιωργάκης Ολύμπιος», «Ο Λόρδος Βύρωνας στο Μεσολόγγι» και «Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας».
Τα έργα του Βρυζάκη θεωρούνται ως τα κατεξοχήν δείγματα των Ελλήνων ρομαντικών ζωγράφων του 19ου αιώνα, οι περισσότεροι από τους οποίους σπούδασαν στη Γερμανία και δημιούργησαν τη λεγόμενη «Σχολή του Μονάχου». Οι ελαιογραφίες του χαρακτηρίζονται από το ύφος των Δυτικοευρωπαίων ρομαντικών ζωγράφων του 19ου αιώνα.
Η κριτική που δέχτηκε και ο ρεαλισμός στον ρομαντισμό
Στους πίνακές του, το ενδιαφέρον του ζωγράφου επικεντρώνεται στην ενδυμασία των ατόμων και το στήσιμο της σκηνής γύρω από αυτά. Ωστόσο, αυτή η όμορφη θεατρικότητα των έργων του έχει ως αποτέλεσμα να διακρίνεται με δυσκολία κάποιο αίσθημα στα πρόσωπα που απεικονίζει.
Δέχτηκε κριτική για το «πομπώδες» ύφος του, όπως άλλωστε και όλοι οι εκφραστές του ρομαντισμού, ενώ επικρίθηκε επίσης και για το γεγονός ότι φαινόταν να προσεγγίζει τα θέματά του με τη ματιά ενός ξένου. Ωστόσο, στους πίνακές του είναι έντονο το ρεαλιστικό στοιχείο του, και πώς να μην είναι άλλωστε, αφού οι σκηνές που ζωγράφισε είναι ζωντανές, παραστατικές και αντιπροσωπευτικές της εποχής.
Συμμετείχε σε σημαντικές εκθέσεις σε όλη την Ευρώπη (Παγκόσμια Έκθεση Παρισιού 1855, Διεθνής Έκθεση Λονδίνου 1862, Ολύμπια 1870) και απέσπασε βραβεία και διακρίσεις (1ο βραβείο στη Διεθνή Έκθεση της Βιέννης του 1853 για το έργο «Η Έξοδος του Μεσολογγίου», αργυρό βραβείο β’ τάξεως στα Ολύμπια του 1870 για τη λιθογραφία του «Στρατόπεδο του Καραϊσκάκη»).
Με τη διαθήκη του, άφησε κληρονομιά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όλα τα έργα τού ατελιέ του καθώς και 760 μάρκα για την επισκευή της οροφής της ελληνικής εκκλησίας του Σωτήρος (Salvatorkirche) στο Μόναχο.
