23 Ιουλίου 1974. Η στρατιωτική δικτατορία του Δημήτριου Ιωαννίδη καταρρέει – Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής καλείται να επιστρέψει στην Ελλάδα.
23 του Ιούλη και Τρίτη και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επιστρέφει στην Ελλάδα για να ηγηθεί της πρώτης μεταπολιτευτικής κυβέρνησης. Η χούντα του Ιωαννίδη έχει καταρρεύσει, ο «Αττίλας» ισοπεδώνει την Κύπρο και το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας παραδίδεται άνευ όρων…
Στις 21 Ιουλίου, η κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό, Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο, που είχε ορίσει ο «αόρατος» δικτάτορας, Δημήτρης Ιωαννίδης, κήρυττε γενική επιστράτευση. Όμως, η κατάσταση είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Η αντίστροφη μέτρηση για την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς μόλις θα άρχιζε.
Το πρωί της 23ης Ιουλίου, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός, Γρηγόριος Μπονάνος, και οι αρχηγοί του Στρατού, αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, Ναυτικού, αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και Αεροπορίας, αντιπτέραρχος, Αλέξανδρος Παπανικολάου, μετέβησαν στη Βουλή και ζήτησαν μετ’ επιτάσεως να συναντήσουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Φαίδωνα Γκιζίκη. Οι στρατιωτικοί κατά την παρουσία τους στο γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας διατύπωσαν την άποψη ότι η ανάγκη της ανάθεσης της εξουσίας στους πολιτικούς κρινόταν επιτακτική.
Ακολούθως, ο Γκιζίκης κάλεσε στο γραφείο του τον Ιωαννίδη και του ανακοίνωσε την απόφαση της ηγεσίας του στρατεύματος. Ο «αόρατος» δικτάτορας τον άκουσε χωρίς να αντιδράσει. Αμέσως μετά έφυγε προς άγνωστη κατεύθυνση.
Οι πολιτικοί επιστρέφουν στη Βουλή!
Οι ώρες κυλούσαν αργά. Το ρολόι έδειχνε 14:00. Την ίδια ώρα έξω από το ελληνικό Κοινοβούλιο είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες λαού, πανηγυρίζοντας για την πτώση της χούντας. Και όλα αυτά την ώρα που το κατώφλι της Βουλής περνούσαν για πρώτη φορά ύστερα από επτάμισι χρόνια πολιτικές προσωπικότητες της προδικτατορικής περιόδου και κατευθύνονταν στο γραφείο του Φαίδωνα Γκιζίκη. Ο λόγος για τον πρόεδρο της ΕΡΕ, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τον πρόεδρο της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιο Μαύρο, τον Ευάγγελο Αβέρωφ, τον Πέτρο Γαρουφαλιά, τον Στέφανο Στεφανόπουλο, τον Γεώργιο Αθανασιάδη – Νόβα.
Εντολή σχηματισμού κυβέρνησης
Επίσης, το «παρών» στη σύσκεψη είχε δώσει ο Σπύρος Μαρκεζίνης και ο Ξενοφώντας Ζολώτας. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης αποφασίστηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και αντιπρόεδρο τον Γεώργιο Μαύρο. Μάλιστα, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος έλαβε εντολή να έχει προχωρήσει, μέχρι τις 20:00 στη σύνθεση της νέας κυβέρνησης. Αμέσως μετά οι πολιτικοί αποχώρησαν και όλα έδειχναν ότι η χώρα θα είχε νέα κυβέρνηση. Όμως, κάπου εκεί παρενέβησαν ο Ευάγγελος Αβέρωφ και ο αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και προέκριναν τη λύση του αυτοεξόριστου στη Γαλλία (από το 1963) Κωνσταντίνου Καραμανλή. Αμέσως, ο Αβέρωφ τηλεφώνησε στον Καραμανλή και του ζήτησε την άμεση επιστροφή στην Αθήνα. Ο Καραμανλής δέχθηκε. Ακολούθως και ύστερα από υπόδειξη του Φαίδωνα Γκιζίκη τηλεφώνησε στον Κανελλόπουλο και του ανακοίνωσε την απόφαση που είχε ληφθεί. Στις 20:00 ακριβώς, η πρωινή σύσκεψη επαναλήφθηκε με την παρουσία των ίδιων προσώπων. Εκεί επικυρώθηκε η επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που θα γύριζε το ίδιο βράδυ στην Αθήνα με αεροσκάφος της Γαλλικής Προεδρίας.
Βγαίνοντας από το σπίτι του στην οδό Μονμορανσί, με τους δημοσιογράφους να έχουν συγκεντρωθεί στην είσοδο, τους θύμισε τη ρήση του προέδρου Χάρι Τρούμαν, όταν εκείνος αναλάμβανε την εξουσία στις ΗΠΑ: «Boys, pray for me» (Παιδιά προσευχηθείτε για μένα). Το αεροσκάφος, προσγειώθηκε στις 02:05 στην πίστα του αεροδρομίου του Ελληνικού. Εκεί τον υποδέχτηκε λαοθάλασσα.
Ο Καραμανλής κατέβηκε τα σκαλιά του αεροσκάφους με αποφασιστικό βήμα και μπήκε στη μαύρη Mercedes που τον περίμενε. Μαζί του ήταν και ο Τάκης Λαμπρίας, ο οποίος αναφέρθηκε στην ψυχραιμία που έδειχνε εκείνη τη στιγμή, καθώς και στους δικούς του φόβους ότι θα τον δολοφονήσουν «εν θριάμβω», καθώς δεν μπορούσε να τεθεί, εκείνες τις στιγμές, μέσα στην καταιγιστική αποθέωση του κόσμου, θέμα μέτρων ασφαλείας. Την ίδια ώρα χιλιάδες κόσμου είχαν σχηματίσει μία αλυσίδα από το αεροδρόμιο του Ελληνικού μέχρι και την πλατεία Συντάγματος. Στις 04:00 τα ξημερώματα ο Καραμανλής θα ορκιζόταν πρωθυπουργός.
