Η μεγαλύτερη γιορτή του καλοκαιριού και πώς την γιορτάζει ο κάθε τόπος της πατρίδας μας
«Πάσχα του καλοκαιριού». Έτσι ονομάζει ο λαός το Δεκαπενταύγουστο καθώς η «Παρθένος Μαρία» θεωρείται το ιερότερο πρόσωπο της Ορθοδοξίας.
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, η μητέρα του Ιησού Χριστού, πληροφορήθηκε τον επικείμενο θάνατό της από έναν άγγελο τρεις ημέρες προτού αυτός συμβεί και άρχισε να προετοιμάζεται κατάλληλα. Επειδή κατά την ημέρα της Κοίμησής της δεν ήταν όλοι οι Απόστολοι στα Ιεροσόλυμα, μία νεφέλη τους άρπαξε και τους έφερε κοντά της. Μοναδικός απών ο απόστολος Θωμάς.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου συνέβη στο σπίτι του Ευαγγελιστή Ιωάννη, όπου και διέμενε, μετά τη σταύρωση του Χριστού. Αφού της έκλεισαν τα μάτια, οι Απόστολοι μετέφεραν το νεκροκρέβατό της στον κήπο της Γεθσημανής, όπου την έθαψαν. Όταν μετά από τρεις ημέρες ο απόστολος Θωμάς πήγε στον τάφο της, βρήκε μόνο τα εντάφια.
Αρκετά χρόνια μετά την μετάσταση Της, διατυπώθηκαν πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με το μέρος όπου είχε ταφεί η Παναγία, μητέρα του Ιησού. Η επίσημη εκκλησιαστική ιστορία αποδέχθηκε το γεγονός ότι ο τάφος ήταν στη Γεσθημανή, ήδη από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Ο ναός έχει τριάντα μέτρα μήκος, οκτώ μέτρα πλάτος και είναι λαξεμένος σε τετράγωνο βράχο, με κοίλωμα ενός μέτρου. Η είσοδος στο κουβούκλιο γίνεται από τα μια μικρή είσοδο η οποία βρίσκεται δυτικά, ενώ η έξοδος από τα βόρεια.
Αναρίθμητοι ναοί και μονές έχουν χτιστεί προς τιμήν της Κοιμήσεώς της, θαυμάσιες τοιχογραφίες παριστάνουν σε κάθε ναό, πίσω από την κεντρική είσοδο, σε εκπληκτικές συνθέσεις την ιερή της κηδεία, ύμνοι εκλεκτοί έχουν διακοσμήσει την ακολουθία της και λόγοι λαμπροί και εγκώμια εκφωνήθηκαν από τους Πατέρες και νεότερους κληρικού άνδρες κατά την ημέρα της μνήμης της.
Όλη η Ελλάδα μια γιορτή
Η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι μέρα πένθους για μια αγαπημένη γυναίκα που «έφυγε» αλλά γιορτή χαράς και αγαλλίασης για την ξαναγκάλιασμα της μητέρας με τον αγαπημένο της γιο.
Όπου κι αν σας βγάλει ο δρόμος την εποχή του Δεκαπενταύγουστου, δεν υπάρχει περίπτωση να μην βρείτε κάποια εκκλησιά που να γιορτάζει την Παναγιά της – μια αφορμή για θρησκευτική κατάνυξη αλλά και για γνήσιο ελληνικό γλέντι, με χορούς, τραγούδια, εκλεκτούς μεζέδες και μπόλικο κρασί.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου ισοδυναμεί με τη μεγαλύτερη γιορτή του καλοκαιριού στην Ελλάδα, μιας και κάθε νομός ή μικρή επαρχία έχει τη δική της θαυματουργή εικόνα της Παναγίας: Στη Λέρο η Καστροβασίλισσα, στην Αστυπάλαια η Πορταΐτισσα, στη Ρόδο η Κρεμαστή και στην Πάρο η Εκατονταπυλιανή, στη Λέσβο η Αγία Σιών της Αγιάσου και στη Νίσυρο η Σπηλιανή Κυρά. Στην Κρήτη η Καλυβιανή και η Μεγάλη Παναγιά της Νεάπολης, στην Ίμβρο η Παναγιά η Ιμβριώτισσα και στη Χαλκιδική η Μεγάλη Παναγιά. Στη Γουμένισσα το Θεομητορικό Μοναστήρι, στην Ήπειρο η Μολυβδοσκέπαστη, στην Κεφαλονιά η Οφιούσα, στην Άνδρο η Φανερωμένη, στην Κάρπαθο η Παναγιά της Ολύμπου και η Χοζοβιώτισσα στην Αμοργό. Στη Σκιάθο η Βαγγελίστρα, στο Λεωνίδιο Κυνουρίας η Παναγιά της Έλωνας και η Επισκοπιώτισσα στη Μαντινεία.
Πάνω από χίλιες είναι οι ονομασίες που έχουν αποδοθεί στην Παναγία ενώ εκατοντάδες είναι οι παραδόσεις και οι θρύλοι που ο λαός Της έχει αποδώσει με οδηγό τη βαθιά και αταλάντευτη πίστη του
Σε πολλά νησιά του Αιγαίου (Τήνος, Πάρος, Πάτμος) στολίζουν και περιφέρουν επιτάφιο προς τιμήν της Παναγίας. Σε πόλεις και χωριά ανά την επικράτεια, σε εκκλησίες αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου διοργανώνονται παραδοσιακά πανηγύρια, που καταλήγουν σε γενικευμένο γλέντι.Έτσι, κάθε χρόνο παραμονές, αλλά και ανήμερα της μεγάλης Θεομητορικής γιορτής, πιστοί κάθε ηλικίας αναζητούν τη δική τους εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία ή εκείνη τη θαυματουργή εικόνα, με την οποία συνδέουν την προσωπική τους ιστορία, συνώνυμο κάποιου θαύματος…
Ο Ιερός Ναός της Ευαγγελιστρίας της Τήνου
Το προσκύνημα στην Παναγία της Τήνου είναι, ίσως, το μεγαλύτερο θρησκευτικό προσκύνημα του Ελληνισμού. Στο νησί που είναι απόλυτα ταυτισμένο με την Παναγιά, συγκεντρώνονται κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στην Εκκλησία της Μεγαλόχαρης και ν’ αποθέσουν τα τάματά τους.
Η εικόνα των πιστών που ανεβαίνουν γονατιστοί τα σκαλοπάτια, μέχρι την εικόνα, είναι άλλωστε από τις πιο χαρακτηριστικές. Δεν είναι λίγοι αυτοί που διανύουν ολόκληρη την απόσταση από το λιμάνι μέχρι την είσοδο της εκκλησίας γονατιστοί, περνώντας κάτω από τον επιτάφιο με την εικόνα της Μεγαλόχαρης.
Η περιφορά του επιταφίου της Παναγίας γίνεται όπως στον Επιτάφιο του Χριστού, τη Μεγάλη Παρασκευή, με τους χιλιάδες πιστούς να ακολουθούν με αναμμένα κεριά. Το πανηγύρι διαρκεί έως τις 23 Αυγούστου, στα εννιάμερα δηλαδή της Παναγίας, ενώ, παράλληλα με τις εκδηλώσεις για την Κοίμηση της Θεοτόκου, στο νησί γιορτάζεται και η επέτειος της βύθισης του αντιτορπιλικού Έλλη από τους Ιταλούς, που έγινε λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος με τους Ιταλούς, τον δεκαπενταύγουστο του 1940.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά
Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκεται το
πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού, η Ιερά Μονή της Παναγίας
Σουμελά.
Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν αυτός που χάραξε τη
μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386)
ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας
Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο, με μοναδικά εφόδια την
πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα. Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός,
ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των
Ελληνοποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες
διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της
αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών. Ο
αναπάντεχος ξεριζωμός, ερήμωσε μαζί με τον αλησμόνητο Πόντο και τη Βίγλα
της Σουμελιώτισσας. Με την ανταλλαγή, τα ιερά κειμήλια παραχωρήθηκαν,
και το 1931 τα ξέθαψε και τα έφερε στην Ελλάδα, ο Αμβρόσιος ο
Σουμελιώτης, ύστερα από ενέργειες του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου
προς την τουρκική κυβέρνηση του Ισμέτ Ινονού.
Από το 1952, αρχίζει η ελλαδική ιστορία της Παναγίας Σουμελά. Το
1951-1952 η εικόνα παραχωρείται στο σωματείο «Παναγία Σουμελά»
Θεσσαλονίκης, το οποίο και άρχισε την ανέγερση της Μονής, σε ένα επίπεδο
του Βερμίου, πάνω από το χωριό Καστανιά, που είχε παραχωρήσει δωρεάν
500 στρέμματα για την ανέγερση του Προσκυνήματος. Από τότε μέχρι σήμερα
κάθε χρόνο, το τριήμερο του 15Αύγουστου, είναι πρωτοφανής η συρροή
χιλιάδων προσκυνητών απ΄ όλα τα διαμερίσματα της χώρας και το εξωτερικό.
Η περιφορά της Εικόνας, μέσα στο χώρο του ιερού προσκυνήματος, γίνεται
με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση ενώ
αποτελεί μια από τις πιο συγκινητικές και κατανυκτικές ακολουθίες.
Φέτος, ο εορτασμός της Παναγίας Σουμελά πραγματοποιηείταιπαρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου.
Η Παναγία Εκαντοταπυλιανή στην Πάρο
Η επιβλητική Παναγία η Εκατονταπυλιανή, αποτελεί έναν από τους
αρχαιότερους χριστιανικούς ναούς. Βρίσκεται στην Παροικία, την
πρωτεύουσα της Πάρου, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι και αναμφίβολα
πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους και καλύτερα διατηρημένους
ναούς, στον ελλαδικό χώρο.
Λέγεται πως όταν η Αγία Ελένη πήγαινε να βρει τον Τίμιο Σταυρό στην
Παλαιστίνη πέρασε από ένα Ναό της Πάρου και στην προσευχή της έταξε στην
Παναγία ότι αν βρει τον Σταυρό στη θέση αυτή θα χτίσει Ιερό Ναό. Η
προσευχή της εισακούστηκε και μαζί με τον γιό της Άγιο Κωνσταντίνο,
αυτοκράτορα του Βυζαντίου, ανήγειρε τον μεγαλοπρεπέστατο Ναό της
Παναγίας της Εκατονταπυλιανής. Ο Ναός έχει ενενήντα εννέα πόρτες φανερές
και μία κλειστή που όπως λέει η παράδοση θα ανοίξει όταν οι Έλληνες
πάρουν την Πόλη και την Αγιά Σοφιά.
Η Παναγία Χρυσολεόντισσα στην Αίγινα
Προστάτιδα του νησιού της Αίγινας θεωρείται από τους κατοίκους του
νησιού η Παναγία η Χρυσολεόντισσα. Το ομώνυμο μοναστήρι της είναι
κτισμένο στο κέντρο του νησιού, περί το ένα χιλιόμετρο από την μονή του
Αγίου Νεκταρίου.
Σύμφωνα με τοπική παράδοση, αρχικά η Μονή ήταν κτισμένη κοντά στο
παραθαλάσσιο χωριό Λεοντί και έτσι ήταν ευάλωτη στις επιδρομές των
πειρατών και των Αγαρηνών. Έπειτα από τρεις διαδοχικές καταστροφές της,
στις αρχές του 17ου αιώνα αποφασίστηκε η μεταφορά της Μονής, σε σημείο
μακριά από τη θάλασσα, σε προστατευμένη περιοχή ώστε να μην είναι ορατή
από τη θάλασσα και εύκολα προσπελάσιμη από τους πειρατές. Όταν άρχισε η
ανέγερση της Μονής συνέβη το εξής θαυμαστό γεγονός. Τα εργαλεία τα οποία
άφηναν οι κτίστες στο χώρο της ανεγέρσεως, το πρωί δεν τα εύρισκαν εκεί
αλλά στην σημερινή θέση της Μονής.
Όταν το θαύμα επαναλήφθηκε τρεις φορές, οι μοναχοί κατάλαβαν το μήνυμα
και ανήγειραν το μοναστήρι τους στην σημερινή τοποθεσία κατά τα έτη
1600-1614 μ.Χ.
Η Παναγία Εικοσιφοίνισσας
Στη βόρεια πλευρά του Παγγαίου, σε υψόμετρο 743μ. βορειοδυτικά της
Καβάλας, μέσα σε μια κατάφυτη τοποθεσία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς.
που προκαλεί τον θαυμασμό του επισκέπτη, βρίσκεται ένα από τα
σημαντικότερα μοναστικά συγκροτήματα της Ελλάδας, η Ιερά Μονή της
Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας. Η Παναγία της Εικοσιφοίνισσας είναι η
δεύτερη σημαντικότερη μονή της Μακεδονίας, όπου κάθε χρόνο, τις ημέρες
του Δεκαπενταύγουστου, συρρέουν χιλιάδες πιστοί για να προσκυνήσουν τη
χάρη της και να ασπαστούν την αχειροποίητο θαυματουργή εικόνα της.
Η «Αγία Σιών» στην Αγιάσο της Λέσβου
Στην Αγιάσο της Λέσβου, που είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας
του νησιού, έχει βρεθεί η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας με την
ονομασία «Αγία Σιών», την οποία σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, κουβάλησε
μαζί του από την Ιερουσαλήμ ο ιερέας Αγάθων ο Εφέσιος, τον 9ο μ.Χ.
αιώνα. Το πανηγύρι της Παναγίας ξεκινά από τις αρχές του Αυγούστου όπου
οι πιστοί νηστεύουν από λάδι και κρέας και προσέρχονται για να
προσευχηθούν.
Ιερά Μονή Προυσού στην Ευρυτανία
Η Ιερά Μονή της Παναγίας στον Προυσό της Ευρυτανίας, είναι αφιερωμένη
στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και πανηγυρίζει με κάθε θρησκευτική
και εκκλησιαστική λαμπρότητα, στις 23 Αυγούστου, στην Απόδοση της
προαναφερθείσης Θεομητορικής εορτής.
Η εικόνα της Παναγίας έχει πολύ μεγάλη ιστορία, λόγω της καταγωγής της
από την Προύσα της Μικράς Ασίας, αλλά και πολύ μεγάλη χάρη. Εξάλλου
εικάζεται ότι είναι έργο του Αγίου Ευαγγελιστού Λουκά, ο οποίος, όπως
μας παραδίδεται από την ιερά παράδοση, ζωγράφισε εικόνες της Παναγίας,
του Ιησού Χριστού αλλά και των Αγίων Αποστόλων. Βέβαια, ακόμα και αν δεν
είναι έργο του Αγίου Λουκά, εν τούτοις επιτελεί πολλά θαύματα, όπως
γίνεται με πολλές άλλες εικόνες.
Συγκεκριμένα η Ιερά Μονή Προυσού ή Πυρσού, βρίσκεται περίπου τριάντα
χιλιόμετρα, από την πρωτεύουσα του νομού Ευρυτανίας, το Καρπενήσι, μέσα
σε μία κατάφυτη από έλατα περιοχή. Η ιστορία της Εικόνας, και κατ’
επέκταση και της μονής, ανάγεται στην περίοδο της βασιλείας του
εικονομάχου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεοφίλου (829-842). Η εικόνα της
Παναγίας βρισκόταν στον πιο περικαλλή ναό της Προύσας, όπου με τη χάρη
του Θεού και την πίστη των χριστιανών επιτελούσε πολλά θαύματα.
Η Παναγία της Αρχαγγελιώτισσας στην Ξάνθη
Βορειοανατολικά της Ξάνθης, στις παρυφές του ορεινού όγκου της Ροδόπης,
με θέα προς τον κάμπο της Ξάνθης, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας
της Αρχαγγελιώτισσα. Το μοναστήρι αυτό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου
γίνεται τόπος πανθρακικού προσκυνήματος. Χιλιάδες προσκυνητές, όλη τη
νύχτα της παραμονής της Κοιμήσεως αλλά και ανήμερα προσέρχονται σε
ατέλειωτες γραμμές για να προσκυνήσουν τη Θαυματουργή εικόνα της
Παναγίας.
Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο
Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια των νησιών του Αιγαίου. Η
Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο βρίσκεται σε έναν λόφο στο Μανδράκι, στην
πρωτεύουσα του νησιού και γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Το πανηγύρι
της μονής είναι ξεχωριστό. Εννέα μέρες πριν φτάνουν από τα γύρω νησιά
γυναίκες οι λεγόμενες «εννιαμερίτισες» όπου μένουν στη μονή. Καθημερινά
κάνουν 300 μετάνοιες και ψάλλουν το μοιρολόι της Παναγίας καθώς και
διάφορε αυτοσχέδια «τραγούδια». Οι γυναίκες αυτές διακονούν τη μονή και
παραμονή του πανηγυριού ετοιμάζουν το κόλλυβο της Παναγίας. Μετά τον
εσπερινό σερβίρονται ρεβίθια σε όλους τους προσκυνητές. Την μέρα του
πανηγυριού μετά την λειτουργία λιανεύεται η εικόνα της Παναγίας μέχρι
την αυλή του Ζωσιμοπούλειου όπου γίνεται και το πανηγύρι και μοιράζεται
το κόλλυβο. Το μεσημέρι επιστρέφει η εικόνα πίσω στο μοναστήρι.
Η Παναγία η Φιδούσα στην Κεφαλονιά
Στο χωριό Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς, σε μια πλαγιά γεμάτη από δένδρα,
βρίσκεται ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην εκκλησιά αυτή
εμφανίζονται κάθε χρόνο από 6 Αυγούστου μέχρι 15 του ίδιου μήνα τα φίδια
της Παναγίας, πού κρέμονται από τις εικόνες με τις καντήλες, τα
στασίδια χωρίς να πειράζουν κανέναν. Η Θεοτόκος ονόμαστηκε Φιδιώτισσα
από ένα θαύμα της, το οποίο θυμίζει κάθε χρόνο στους προσκυνητές της με
ένα άλλο θαύμα της. Στο μοναστήρι της Παναγίας, τα παλαιότερα χρόνια, οι
μοναχές είδαν ένα πρωί να πλησιάζουν πειρατικά καράβια και να
ανηφορίζουν πειρατές στο μοναστήρι με σκοπό να το λεηλατήσουν. Τότε οι
μοναχές φοβήθηκαν και ζήτησαν την προστασία της Παναγίας. Κι αυτή έκανε
το θαύμα της. Φίδια κύκλωσαν το μοναστήρι κι όταν πήγαν οι πειρατές
φοβήθηκαν κι έφυγαν. Οι μοναχές σώθηκαν και ευχαρίστησαν την Παναγία.
Από τότε κάθε χρόνο εμφανίζονται φίδια.
Ρόδος – Παναγία Κρεμαστή
Και στο νησί της Ρόδου η λατρεία, οι παραδόσεις και οι θρύλοι που
συνοδεύουν την Παναγία προκαλούν το ενδιαφέρον και το θαυμασμό μας.
Αναμφισβήτητα το πιο παραδοσιακό πανηγύρι της Παναγίας στο νησί της
Ρόδου, είναι το πανηγύρι της Κρεμαστής.
Πυργί Χίου – Θρησκευτική κατάνυξη και γλέντι
Στο Πυργί υπάρχουν 50 εκκλησίες. Το Δεκαπενταύγουστο, γίνεται το τοπικό
πανηγύρι που ξεκινά με τις θρησκευτικές εκδηλώσεις στην εκκλησία της
Παναγιάς και ολοκληρώνεται στην πλατεία, όπου χορεύεται ο «Πυργούσικος»,
χορός γρήγορος και χαρούμενος.
Η Παναγιά του Χάρου στους Λειψούς
Στο Μοναστήρι της Παναγίας στους Λειψούς, η Παναγία δεν κρατάει το Θείο
Βρέφος αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό, σε μια εικόνα μοναδική στην
χριστιανική παράδοση. Η «Παναγία του Χάρου» γιορτάζει στις 23 Αυγούστου,
δηλαδή στα εννιάμερα της Παναγίας.
Σύμφωνα με το έθιμο, που τηρείται από το 1943, τοποθετούνται την άνοιξη
κρινάκια γύρω από την εικόνα τα οποία στη συνέχεια ξεραίνονται και
ανθίζουν ξανά, τον Αύγουστο.
Η Παναγία η Καβουριανή στη Λέρο
Βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξηρόκαμπος. Το γραφικό εκκλησάκι
ονομάζεται και της Καβουράδαινας, διότι στη θέση που είναι, κατά την
παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια βρήκε μέσα σε σχισμή την
εικόνα της Παναγίας
Η Παναγία της Θάσου
Ένα πλούσιο γεύμα παρατίθεται στο μεγάλο τραπέζι του Ιερού Ναού της
Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Παναγία της Θάσου, στο χωριό που πήρε το
όνομά του από τη Θεοτόκο. Μετά τη λιτάνευση της εικόνας, που συνοδεύεται
από πολυμελή μπάντα, όλοι μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας, και
στήνουν ένα γλέντι, με χορούς από όλη την Ελλάδα, μεζέδες, κρασί.
Το εκκλησάκι της Παναγίας στο Κάτω Κουφονήσι
Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει η Παναγία στο εκκλησάκι της στο Κάτω
Κουφονήσι. Μετά τη λειτουργία προσφέρεται φαγητό από τους κατοίκους και
κατόπιν μεταφέρονται με τα καΐκια τα οποία κάνουν αγώνες για το ποιος θα
περάσει τον άλλο στο Πάνω Κουφονήσι. Με την επιστροφή ντόπιοι και ξένοι
το γλεντάνε μέχρι το πρωί στα μαγαζιά του νησιού, με μουσική, κρασί,
ούζο και θαλασσινούς μεζέδες για τους οποίους έχουν φροντίσει οι
ψαράδες.
Ο Επιτάφιος της Παναγίας σε Κέρκυρα, Ικαρία, Πάτμο και Σκιάθο
Σε ορισμένα νησιά της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα στην Κασσιόπη της
Κέρκυρας και την Ικαρία, οι πιστοί ακολουθούν τα πρότυπα της νεκρώσιμης
πομπής που συναντάμε και τη Μεγάλη Παρασκευή. Στην Κασσιόπη της Κέρκυρας
στολίζουν τον επιτάφιο της Παναγίας και ακολουθούν τη λιτανεία με
αναμμένα κεριά. Στην Ικαρία, και πιο συγκεκριμένα στον Καμαρόκαμπο στο
ξωκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, υπάρχει ένας μικρός σε μέγεθος
επιτάφιος και κάθε χρόνο την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου ο ψάλτης τον
παίρνει στους ώμους του, για να τον μεταφέρει στην εκκλησία της Αγίας
Τριάδας. Εκεί ξεκινούν να χτυπούν οι καμπάνες και γυναίκες κάθε ηλικίας
τον στολίζουν με λεβάντες και γαρύφαλλα ψάλλοντας προσευχές, μέχρι τα
ξημερώματα. Μόλις χαράξει οι καμπάνες χτυπούν καλώντας τους πιστούς να
προσέλθουν με αναμμένα κεριά, όπου ξεκινά μια μεγάλη πομπή με προορισμό
και πάλι τον Καμαρόκαμπο.
Στο νησί της Πάτμου, στο Ιερό Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη, οι μοναχοί
τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο με βυζαντινές
καταβολές. Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα
σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή, ενώ οι καμπάνες του μοναστηριού
και των άλλων εκκλησιών ηχούν ασταμάτητα.
Στο νησί της Σκιάθου, χιλιάδες προσκυνητές συρρέουν ανήμερα του
Δεκαπενταύγουστου. Την παραμονή της γιορτής, το βράδυ, γίνεται η έξοδος
του επιτάφιου της Παναγίας μέσα σε μια ατμόσφαιρα μοναδικής κατάνυξης,
υπό την συγκινητική μελωδία των εγκωμίων της Θεοτόκου που ψάλλουν όλοι
μαζί οι Σκιαθίτες.
Το «Πάσχα του Καλοκαιριού» στα Γρεβενά
Λαμπρές είναι οι γιορτές του Δεκαπενταύγουστου στην περιοχή των
Γρεβενών, όπου ξενιτεμένοι από κάθε γωνιά της γης μαζεύονται και
ξεκινούν ένα ατελείωτο γλέντι που κάνει τους αγαπημένους συγγενείς να
ξανασμίξουν. Χωριά που το χειμώνα κατοικούνται από 100 το πολύ 200
κατοίκους, την εποχή του Δεκαπενταύγουστου φτάνουν να φιλοξενούν έως και
δυο και τρεις χιλιάδες πιστούς. Το επίκεντρο της γιορτής φυσικά είναι
συγκεντρωμένο στο ψηλότερο χωριό της Ελλάδας, τη δοξασμένη και
πολυτραγουδισμένη Σαμαρίνα, αφού χιλιάδες προσκυνητές καταφθάνουν στη
Μεγάλη Παναγιά για να πανηγυρίσουν σε ένα γλέντι που κρατάει τρεις
ολόκληρες ημέρες.
Οι Παναγιές της Καλύμνου
Στην Κάλυμνο οι Παναγίες δίνουν το δικό τους τόνο στη μεγάλη γιορτή του
καλοκαιριού. Η Παναγία των Τσουκχουών, η Παναγία η Κυραψηλή, η Παναγία
των Αργινωντών, της Τελένδου, της Ψερίμου και των Βοθυνών είναι οι ναοί
που ανοίγουν τις πόρτες τους στους πιστούς που αισθάνονται την ανάγκη ν’
ανάψουν ένα κερί στη χάρη Της. Το ελαιοτριβείο της Παναγίας με τα
τσούκχουα (το γνωστό πυρήνα των ελιών) υπήρξε η αιτία για το προσωνύμιο
που δόθηκε. Στον Αργινώντα προσφέρονται λουκουμάδες και άλλοι μεζέδες,
στους Βοθύνους ψήνονται ρεβίθια στους φούρνους και στην Κυρά Ψηλή μετά
τον εσπερινό ακολουθεί γλέντι με μοούρι και τσαμπούνες.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στην Κάσο
Ένα ακόμη χωριό με το όνομα Παναγία είναι ο τόπος του μεγαλυτέρου
πανηγυριού της Κάσου, κάθε Δεκαπενταύγουστο. Στην τοπική εκκλησία της
Κοίμησης της Θεοτόκου τηρούνται, κάθε χρόνο, όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα
κατά τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου. Εκατοντάδες Κασιώτες απ’ την
Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο, συρρέουν στο νησί, για να
προσκυνήσουν στην Παναγία, να γλεντήσουν.
