Με αλλεπάλληλα έκτακτα μέτρα στήριξης συνολικού ύψους 10 δις ευρώ επιχειρείται να αποφύγει η οικονομία την πλήρη κατάρρευση.
Η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και η τελευταία απόφαση των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης δίνουν στην Ελλάδα νέα περιθώρια ρευστότητας για να χρηματοδοτήσει το πακέτο αυτών των μέτρων.
Η ΕΚΤ με την απόφασή της συμπεριλαμβάνει και την Ελλάδα στο νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό δίνει τη δυνατότητα να ενισχυθεί η ρευστότητα στη χώρα κατά περίπου 12 δισ. ευρώ.
Άμεση αντίδραση ήταν η επαναφορά των επιτοκίων σε πιο χαμηλά επίπεδα που τις προηγούμενες ημέρες είχαν … απογειωθεί. Η απόδοση των ομολόγων αμέσως μετά την ανακοίνωση υποχώρησε πάνω από 50% κάτι που αν συνεχιστεί θα μπορέσει να κρατήσει χαμηλά τα επιτόκια και το κόστος δανεισμού και εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους.
Πρόκειται για χρήματα που δε θα μοιραστούν πχ ως επιδόματα στους πολίτες. Δε θα πάνε στον κρατικό προϋπολογισμό. Προορίζονται για τις τράπεζες για να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους και να τη διοχετεύσουν στη συνέχεια στην αγορά. Οι επιχειρήσεις με αυτόν τον τρόπο θα έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν βασικές ανάγκες μέχρι την ομαλοποίηση της κατάστασης.
Είχε προηγηθεί η απόφαση των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης για να μην έχει η Ελλάδα εφέτος το «βραχνά» του 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα και οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού, όπως και οι δαπάνες για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού δε θα υπολογίζονται στις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας.
Είναι μια σημαντική και αυτή αν και αναμενόμενη εξέλιξη. Με βάση την κρισιμότητα των περιστάσεων δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Θα ήταν αδύνατο η Ελλάδα να ανταποκριθεί στις μεταμνημονιακές της υποχρεώσεις, να αποπληρώνει κανονικά τα χρέη της και ταυτόχρονα να στηρίξει την οικονομία από τις καταστροφικές συνέπειες της ύφεσης. Ήταν μια αυτονόητη απόφαση που έδωσε πάντως με επίσημο τρόπο την ευελιξία στην ελληνική πλευρά και ανακοίνωσε στη συνέχεια μέτρα στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Με τα αλλεπάλληλα μέτρα και τα δις που ανακοινώνονται τις τελευταίες ημέρες, επιχειρείται να στηριχθούν πολίτες και επιχειρήσεις και να εξασφαλιστεί η στοιχειώδης εξυπηρέτηση βασικών αναγκών και η λειτουργία της οικονομίας.
Θα δοκιμαστούν στην πράξη για την επάρκειά τους. Είναι προφανές ότι όσο περισσότερο κρατά η κρίση, τόσο τα πράγματα θα δυσκολεύουν…
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια θετικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που παρέχουν στη χώρα σημαντική ομπρέλα προστασίας σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες.
Το μέγεθος πάντως της αναμενόμενης ύφεσης θα εξαρτηθεί μεν από την αποφασιστικότητα και το ύψος των μέτρων, αλλά κυρίως από τη διάρκεια της κρίσης. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα και προχωράμε προς το καλοκαίρι, οι αρνητικές συνέπειες θα γίνονται μεγαλύτερες και το πλήγμα πιο βαθύ.
Η ελληνική οικονομία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, κλάδος που βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης και επομένως η επίπτωση μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες χώρες που η δομή της οικονομίας τους είναι διαφορετική και έχουν και άλλες βασικές πηγές εισοδημάτων.
Οι κρατήσεις είναι μηδενικές και το ζητούμενο θα είναι να μη χαθεί όλη η σεζόν για έναν κλάδο που συνεισφέρει περί το 25% στο ΑΕΠ και απασχολεί σχεδόν 1 εκατ. εργαζόμενους.
Μεταξύ άλλων, ισχυρό πλήγμα δέχεται και η ναυτιλία που αντιστοιχεί σε ένα άλλο 6% του ΑΕΠ της χώρας.
Και όλα αυτά μόλις αρχίσαμε να βγαίνουμε από τη δεκαετή κρίση και την περίοδο των μνημονίων. Οι επιχειρήσεις ήταν ακόμα εξαιρετικά εξουθενωμένες και η επιδημία της βρήκε να προσπαθούν να σταθούν στα πόδια τους.
Η οικονομία δεν είχε καταφέρει να επουλώσει τις πληγές της, το ρίσκο παρέμενε υψηλό και όταν περάσει η μπόρα είναι κρίσιμης σημασίας ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για τη συνέχεια. Αν δηλαδή θα γίνει γρήγορη επαναφορά προς την ομαλότητα ή θα επανέλθουμε και πάλι σε μια περίοδο στασιμότητας. Γιατί μπορεί τα μέχρι τώρα μέτρα να είναι εύλογα και προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως οι έκτακτες συνθήκες κάποια στιγμή θα σταματήσουν.
Η επόμενη ημέρα και σε παγκόσμιο επίπεδο δε θα είναι ίδια για την οικονομία και τις ασκούμενες πολιτικές.
Μπορεί να φαντάζει κάπως πρόωρο τώρα, αλλά για αυτά που θα ακολουθήσουν, θα πρέπει να προετοιμαστούμε και εμείς έγκαιρα με νέους τρόπους, νοοτροπίες και δομικές αλλαγές. Ένα νέο (και οικονομικό) περιβάλλον είναι υπό διαμόρφωση.
* Οικονομολόγος, δημοτικός σύμβουλος δήμου Θηβαίων
