Το πώς θα βγει ο επόμενος χειμώνας χωρίς επιδοτήσεις στο ρεύμα και το φυσικό αέριο είναι ένα από τα καυτά ζητήματα που θα χρειαστεί να διαχειριστεί ο νέος υπουργός Ενέργειας και συνολικότερα η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εθνικές εκλογές της 25ης Ιουνίου. Ενα επίσης από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν άμεσα είναι αυτό της ενεργειακής επάρκειας, καθώς εάν το καλοκαίρι είναι θερμό η ζήτηση θα αυξηθεί κατακόρυφα λόγω των αναγκών για ψύξη
Το πώς θα βγει ο φετινός χειμώνας χωρίς επιδοτήσεις στο ρεύμα και στο φυσικό αέριο είναι ένα από τα καυτά ζητήματα που θα χρειαστεί να διαχειριστεί ο νέος υπουργός Ενέργειας και συνολικότερα η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εθνικές εκλογές της 25ης Ιουνίου. Ενα επίσης από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν άμεσα είναι αυτό της ενεργειακής επάρκειας, καθώς θα αναλάβουν καθήκοντα εν μέσω θέρους που η ζήτηση αυξάνεται κατακόρυφα λόγω των αναγκών για ψύξη.
Αυτή είναι και η μεγάλη αγωνία του υπηρεσιακού υπουργού Ενέργειας Παντελή Κάπρου, με τη βαθιά γνώση και εμπειρία του ενεργειακού γίγνεσθαι στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Ο παράγοντας που θα κρίνει την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των δύο αλληλένδετων αυτών ζητημάτων είναι σε μεγάλο βαθμό ο καιρός, κατά κοινή ομολογία των αρμόδιων αρχών. Ο… στρατηγός καιρός θα κρίνει συνολικότερα την πορεία των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, και καταγράφεται και επισήμως από την Κομισιόν και τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ) ως η βασική αβεβαιότητα για το επόμενο διάστημα. Αλλωστε ο ήπιος χειμώνας πέρυσι αποδείχθηκε ο ισχυρότερος σύμμαχος στη μάχη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Από τα 53 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου που εξοικονόμησε συνολικά η Ευρώπη το διάστημα Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023 στο πλαίσιο των μέτρων μείωσης της ζήτησης, τα 18 δισ. κ.μ. αερίου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμόδιων ευρωπαϊκών αρχών, οφείλονται στις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες.
Θα σταθεί και φέτος σύμμαχος ο καιρός; «Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η φύση θα κάνει ξανά ένα τέτοιο δώρο», προειδοποίησε χαιρέκακα προσφάτως η Gazprom, και αυτό το ξέρουν και στην Ευρώπη. Η Κομισιόν στις εαρινές προβλέψεις της, παρότι εκτιμά ότι οι τιμές φυσικού αερίου το 2023/2024 θα σταθεροποιηθούν λίγο πάνω από τα 50 ευρώ/mwh, επισημαίνει την αβεβαιότητα των καιρικών συνθηκών. Ο συνδυασμός ενός πολύ θερμού καλοκαιριού, που θα «κάψει» σημαντικό μέρος των αποθεμάτων φυσικού αερίου, με έναν ψυχρό χειμώνα είναι το κακό σενάριο που μπορεί να προκαλέσει μια νέα εκτίναξη των τιμών μετά πολλούς μήνες συνεχούς αποκλιμάκωσης, σύμφωνα με την Ε.Ε.
Για την Ελλάδα τα πράγματα θα είναι δύσκολα ακόμη και στην περίπτωση που οι τιμές κινηθούν στα επίπεδα των 50 ευρώ/mwh, και αυτό γιατί καλείται να εγκαταλείψει το πολύτιμο εργαλείο των επιδοτήσεων, μέσω των οποίων απορρόφησε το 2022 το 50% των αυξήσεων στο φυσικό αέριο και έως και το 90% των αυξήσεων στην ηλεκτρική ενέργεια, διασφαλίζοντας για τα ελληνικά νοικοκυριά από τις χαμηλότερες τιμές ρεύματος στην Ευρώπη. Η υψηλή εξάρτηση από το φυσικό αέριο στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής καθιστά την ελληνική οικονομία ιδιαίτερα ευαίσθητη στις διακυμάνσεις των τιμών, εκτιμά η Κομισιόν. Η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού της Ελλάδας ήταν το 2022 μια από τις ακριβότερες αγορές της Ευρώπης, μετά την Ιταλία και τη Μάλτα, και η ακριβότερη στο τέταρτο τρίμηνο του έτους με την υποχώρηση της τιμής του φυσικού αερίου. Η Ε.Ε. στην έκθεσή της για την ελληνική οικονομία συνιστά κατάργηση των οριζόντιων επιδοτήσεων από το φθινόπωρο και μέχρι το τέλος του 2023 και για τους ευάλωτους καταναλωτές, ώστε οι διαθέσιμοι πόροι να κατευθυνθούν στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Σε περίπτωση εκτίναξης των τιμών, οι επιδοτήσεις μπορεί να επανέλθουν, αλλά μόνο για τους ευάλωτους καταναλωτές. Αν και οι τιμές έχουν υποχωρήσει σημαντικά από τα υψηλά επίπεδα των 279 ευρώ/mwh του 2022 και το ρεκόρ των 414 ευρώ/mwh της 14ης Δεκεμβρίου, κινούνται σε πολύ υψηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα (40-50 ευρώ/mwh) και συγκεκριμένα στα 108,21 ευρώ/mwh τον Μάιο και στα 140,55 ευρώ/mwh στο πεντάμηνο.
Η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση της τιμής του φυσικού αερίου, στα 25,49 ευρώ στα προθεσμιακά συμβόλαια του Ιουνίου και στα 44 ευρώ τον χειμώνα του 2023 στο TTF της Ολλανδίας, είναι ένας καλός οιωνός και για τις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος, αφού μπορεί να τις οδηγήσει στα προ κρίσης επίπεδα. Πιθανή εκτίναξη λόγω καιρικών συνθηκών, ωστόσο, θα πιέσει σημαντικά τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών, που θα πρέπει να αποπληρώσουν υψηλούς λογαριασμούς χωρίς επιδοτήσεις, και πολιτικά τη νέα κυβέρνηση, που σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις θα πρέπει να ξεκινήσει από νωρίς έναν κύκλο διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν για να διασφαλίσει κάποιου είδους στήριξη.
Το ζήτημα της επάρκειας δεν ανησυχεί ιδιαίτερα, αφού το σύστημα θα είναι ενισχυμένο φέτος με επιπλέον 1.500 MW από τη νέα λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα V (660 MW) της ΔΕΗ και τη νέα μονάδα φυσικού αερίου της Mytilineos στη Βοιωτία (826 MW), αλλά και επιπλέον ισχύ ΑΠΕ 1.000 MW από πέρυσι. Σε ικανοποιητικά επίπεδα βρίσκονται και τα υδάτινα αποθέματα στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ.
Οι δύο φόβοι
Στον ΑΔΜΗΕ, ωστόσο, ανησυχούν για δύο λόγους: Ο πρώτος προέρχεται από μια πιθανή άνοδο των τιμών ρεύματος στις γειτονικές χώρες λόγω προβλημάτων που η ξηρασία μπορεί να προκαλέσει στην παραγωγή πυρηνικών και υδροηλεκτρικών μονάδων, κάτι που μπορεί να κατευθύνει την εγχώρια παραγωγή σε εξαγωγές. Ο δεύτερος λόγος είναι η εξάντληση των αποθεμάτων σε νερό και λιγνίτη σε περίπτωση ενός πολύ θερμού καλοκαιριού, που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα επάρκειας τον χειμώνα. Ενας ψυχρός χειμώνας, σε συνδυασμό με μια πιθανή νέα στενότητα της αγοράς LNG που μπορεί να προκαλέσει η αύξηση της ζήτησης από την Κίνα ή η υποκατάσταση λόγω ξηρασίας πυρηνικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής στην Ευρώπη από μονάδες φυσικού αερίου, θα δυσκολέψει τη διαχείριση τόσο της επάρκειας όσο και των τιμών, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά πανευρωπαϊκά.
Με το βλέμμα στον καιρό η επόμενη κυβέρνηση για τις τιμές φυσικού αερίου.
(από την εφημερίδα “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”)
