Να ανοίξει ο φάκελος της δολοφονίας από την Χούντα του φοιτητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Γιάννη Καΐλη, που συνελήφθη και δολοφονήθηκε, ύστερα από άγριο βασανισμό το Φεβρουάριο του 1974, θα ζητήσει επίσημα η Πρυτανεία της Σχολής.
Το ανακοίνωσε η Πρύτανης της ΑΣΚΤ, Δρ Ερατώ Χατζησάββα, σε πρόσφατη εκδήλωση, που έγινε από την πατρίδα του φοιτητή, το Δίστομο, από τον Πολιτισμικό Σύλλογο και το Δήμο Διστόμου- Αράχοβας- Αντίκυρας, για την συμπλήρωση 50 ετών από την δολοφονία του νεαρού ζωγράφου, που αναφέρθηκε ως ο 25ος νεκρός της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Για το θάνατο του Γιάννη Καΐλη τα στοιχεία που ανέδειξε η έρευνα, μεταδικτατορικά, της δικηγόρου Φιλάνθης Ψυρρή είναι εντυπωσιακά και συμπληρώνονται τώρα με την μεγάλη έρευνα που έχει κάνει ο ιστορικός Δημήτρης Βεριώνης για 280 θύματα των δικτατόρων, το βιβλίο του οποίου «Θάνατοι Στη Χούντα», κυκλοφορεί στις 4 Μαρτίου 2024.
Ενώπιον της αδελφής του Σουλτάνας Παπαλεωνίδα και των ανιψιών του Γιάννη και δεκάδων κατοίκων του Διστόμου ο συγγραφέας διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο του, που στοιχειοθετούν την δολοφονία του φοιτητή που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέγερση και κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Για τον συμμαθητή τους στο Δίστομο και τους αγώνες του μίλησαν ο πολιτικός Μηχανικός και τέως Πρόεδρος της Τράπεζας Αττικής, Γιάννης Γαμβρίλης, ο λογοτέχνης και εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού “Εμβόλιμον”, Γιώργος Θεοχάρης, η καθηγήτριά του στο Λύκειο, Δρ Δημητρα Σκαυδη -Κοκκινη (βιντεο), με παρεμβάσεις και από το κοινό. Το τραγούδι του Μαρκόπουλου Πόσα Χρόνια Δίσεκτα απέδωσε α- καπέλα ο Λουκάς Τζιτζώκος.
Αν και για τους Διστομίτες ο Γιάννης, είναι “ο ήρωας της διπλανής πόρτας” -όπως χαρακτήρισε τον συντοπίτη του, ο συντονιστής της εκδήλωσης πολιτικός συντάκτης Λουκάς Δημάκας– η εικόνα του πανελλαδικά αναδεικνύεται σταδιακά, κάτι που θα ενισχύσει το βιβλίο του Βεριώνη και βεβαίως όσα αποφάσισε να προωθήσει η Πρυτανεία και το Συμβούλιο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών τιμώντας τη μνήμη:
Πρώτο να συγκεντρώσει όλα τα απαραίτητα στοιχεία και να ζητήσει επίσημα να ανοίξει ο φάκελος της δολοφονίας του. Στην ιστορία δεν χωρούν επτασφράγιστα μυστικά.
Δεύτερο, να του απονείμει κατ’ εξαίρεση μεταθανάτια και σε ένδειξη μνήμης και τιμής, το πτυχίο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
“Απολογούμαι γιατί αργήσαμε 50 χρόνια να το πράξουμε” είπε η κ. Χατζησάββα.
Τρίτο, να εντοιχίσει στον προαύλιο χώρο της Σχολής αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα με το όνομα του.
Τέταρτο, με αφορμή τα 50χρονα από το θάνατό του να οργανώσει, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς του Διστόμου, εκδηλώσεις που θα περιλαμβάνουν φιλολογικό μνημόσυνο για τον Γιάννη Καΐλη και έκθεση έργων του.
Ακόμη, πέμπτον, θα προωθήσει, ερευνητικό πρόγραμμα για τη συμμετοχή των φοιτητών της ΑΣΚΤ στην αντίσταση κατά της Δικτατορίας, που θα περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για το Γιάννη Καΐλη.
Επίσης Δήμαρχος Γιάννης Σταθάς, αποδεχόμενος πρόταση του Γ. Γαμβρίλη, θα συνεννοηθεί με τον Δήμαρχο Αθήνας, Χάρη Δούκα προκειμένου να τοποθετηθεί μαρμάρινη επιγραφή στο κτίριο στην οδό Βαλτετσίου, όπου οι βασανιστές πέταξαν το πτώμα του Καΐλη σε ένα σωρό αμμοχάλικο…
Ο Γιάννη Καΐλης είχε από μικρός έφεση προς τη ζωγραφική και μετά την αποφοίτησή του από το Λύκειο Διστόμου μπήκε το 1970 μετά από εξετάσεις στη Σχολή. Είχε δασκάλους το Γιάννη Μόραλη, τον Θύμιο Πανουργιά και ξεχώρισε με την εργατικότητά του και τις επιδόσεις του.
Τεταρτοετής φοιτητής το Νοέμβριο του 1973 συμμετείχε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στους πρωτοστάτες ο Γιάννης Καΐλης, που συντόνιζε, ετοίμαζε σκίτσα, και έγραφε συνθήματα. Αυτός έγραψε τα κυρίαρχα συνθήματα στην Πύλη.
Μετά την είσοδο των τανκς και την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης ο Γιάννης ήταν από τα πιο καταζητούμενα πρόσωπα. Η Ασφάλεια τον αναζητούσε παντού.
Έχει κατατεθεί δικαστικά από την αείμνηστη Φιλάνθη Ψυρρή, ντοκουμέντο σύμφωνα με το οποίο ο χουντικός αστυνόμος Κ. Καραπαναγιώτης, επικεφαλής του Σπουδαστικού της Ασφάλειας έγραψε σε αναφορά του ότι:
«Μεταξύ των συμμετεχόντων εις τα έκτροπα του Πολυτεχνείου ήταν και ο φοιτητής Γιάννης Καΐλης,
του Νικολάου και της Βασιλικής γεννηθείς το 1950 εις το Δίστομο, κάτοικος οδού Ευδήλου 7, όστις παρέμεινε καθ΄ όλην την διάρκειαν των επεισοδίων, επρωτοστάτησεν εις την αναγραφήν συνθημάτων και εσχεδίασε το πανώ έξω οι Αμερικάνοι».
Ο Γιάννης, συνελήφθη, βασανίστηκε και εξέπνευσε στα χέρια των βασανιστών του, που πέταξαν το άψυχο σώμα του στην αυλή ανεγειρόμενης οικοδομής στα Εξάρχεια, στην οδό Βαλτετσίου, και ισχυρίστηκαν ότι αυτοκτόνησε.
Όπως αποδείχθηκε, μετά από εκταφή της σορού ο θάνατός του οφειλόταν στα μεσαιωνικά βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλαν.
Η δικαίωση του Γιάννη- τόνισε η κ. Χατζησάββα- παραμένει ημιτελής αφού αναγνωρίστηκε ως θύμα της
Χούντας «αλλά» δεν έγινε θανατική ανάκριση και καταλογισμός ευθυνών.
“Πενήντα χρόνια μετά, δεν είναι ίσως δυνατή η τιμωρία των ενόχων. Για την ιστορία και για τ’ άδικο, ο φάκελος της δολοφονίας του Γιάννη Καΐλη πρέπει να ξανανοίξει”.
