Από τις πιο βασικές και απλές τεχνικές γείωσης, το να καθόμαστε ή να ξαπλώνουμε στο πάτωμα προσφέρει απροσδόκητα πολλά οφέλη για την ψυχική και σωματική μας υγεία
Ονομάζεται η κουλτούρα του πατώματος ή αλλιώς, πιο δόκιμα, «floor culture».
Αν και για εμάς που βρισκόμαστε στις δυτικές χώρες, ο παραπάνω όρος ακούγεται σαν ένα φαινόμενο που χρήζει επεξήγησης, σε πολλούς άλλους πολιτισμούς, όπως στην Κίνα, την Ιαπωνία, την Ινδία και τη Νότια Κορέα, το πάτωμα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.
Χρησιμοποιείται για να κάθεσαι, να τρως, να παίζεις, να βλέπεις τηλεόραση ή ακόμα και να κοιμάσαι. Αντί για αερόθερμα και σόμπες, οι Κορεάτες έχουν θερμαινόμενα δάπεδα, που παραδοσιακά ονομάζονται «ondol» που σημαίνει «ζεστή πέτρα», αντί για καρέκλες τραπεζαρίας, οι Ινδοί κάθονται στο πάτωμα για να δειπνήσουν και αντί για κρεβάτια οι Ιάπωνες τοποθετούν λεπτά στρώματα, ή αλλιώς φουτόν, στο έδαφος για να κοιμηθούν, κάτι που ονομάζεται «η κουλτούρα του τατάμι». Κάθε πολιτισμός ενσωματώνει το πάτωμα στην ζωή των ανθρώπων του, οι οποίοι γνωρίζουν εδώ και αιώνες τα οφέλη αυτής της απλής συνήθειας.
Στην αντίπερα όχθη βέβαια, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι δυτικές χώρες έχουν υιοθετήσει την «κουλτούρα της καρέκλας», ενώ η πιο συνηθισμένη αντίδραση όταν κάποιος παρατηρεί ένα άτομο να κάθεται στο πάτωμα είναι «Σήκω πάνω, θα κρυώσεις». Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, αυτή η πεποίθηση φαίνεται να αλλάζει, με όλο και περισσότερους ανθρώπους να υιοθετούν αυτή την πρακτική στην καθημερινότητά τους, αναγνωρίζοντας την σοφία των Ασιατικών πολιτισμών και κάνοντας το πάτωμα βασικό εργαλείο για την ευεξία τους.
Η ζωή χωρίς καρέκλες
Το να κάθεστε και να ξαπλώνετε στο πάτωμα μπορεί να φαίνεται σαν μια ξεπερασμένη πρακτική, ειδικά σε μια εποχή γεμάτη εργονομικές καρέκλες, άνετους καναπέδες και έπιπλα υψηλής τεχνολογίας σχεδιασμένα για μέγιστη άνεση. Ωστόσο, αυτή η απλή, διαχρονική συνήθεια κερδίζει ξανά την αναγνώριση για τα πολυάριθμα οφέλη της για την υγεία, με πολλούς να μιμούνται τους πολιτισμούς της Ασίας και Μέσης Ανατολής, οι οποίοι έχουν από καιρό κατανοήσει αυτό που οι σύγχρονοι ειδικοί ευεξίας ανακαλύπτουν τώρα εκ νέου: ότι η αλληλεπίδραση με το δάπεδο προσφέρει σημαντικά σωματικά, πνευματικά και συναισθηματικά πλεονεκτήματα για την υγεία.
Αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι η σχέση της Κορέας με το έδαφος και τον καθιστικό αυτό τρόπο ζωής, ο οποίος συσσωρεύει μέσα του εμπειρίες εκατοντάδων ετών. Για τους Κορεάτες λοιπόν, το δάπεδο είναι κάτι περισσότερο από μια απλή επιφάνεια – είναι συνώνυμο του «κοινωνικού χώρου» που ορίζεται από ατομικές δραστηριότητες και εμπειρίες. Ως αποτέλεσμα, το δάπεδο γίνεται αντιληπτό ως ένας «πολυλειτουργικός» χώρος. Στους δυτικούς πολιτισμούς, κάθε δωμάτιο ονομάζεται ανάλογα με τη λειτουργία του, όπως η κουζίνα, το καθιστικό και η κρεβατοκάμαρα. Στην Κορέα ωστόσο, κάθε δωμάτιο σε ένα hanok, ένα παραδοσιακό κορεατικό σπίτι, ονομάζεται με βάση τη θέση του. Καθώς τα δάπεδα συνδέονται με τον χώρο στον κορεατικό πολιτισμό, οι δραστηριότητες που ασκούν οι Κορεάτες στο δάπεδο καθορίζουν τη λειτουργία του δωματίου, καθιστώντας το «υποκειμενικό» και «ευέλικτο». Έτσι η κουζίνα μπορεί να γίνει εύκολα το υπνοδωμάτιο και το σαλόνι, η τραπεζαρία.
Πέρα όμως από την ευκολία που προσφέρει αυτή η φιλοσοφία, οι άνθρωποι που την ενστερνίζονται απολαμβάνουν ένα κοινό, το πόσο ωφέλιμη είναι για την υγεία τους.
Πόσο καλό μου κάνει το πάτωμα;
Ένα από τα πιο άμεσα οφέλη του καθισιού στο πάτωμα είναι η βελτίωση της στάσης του σώματος και της δύναμης του κορμού. Οι καρέκλες και οι καναπέδες παρέχουν συχνά υπερβολική στήριξη, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κακή στάση του σώματος με την πάροδο του χρόνου. Όταν λοιπόν καθόμαστε στο πάτωμα σε θέσεις όπως σταυροπόδι ή γονατιστή στάση, το σώμα μας ενεργοποιεί φυσικά τους μυς της πλάτης και της κοιλιάς για να διατηρήσει την ισορροπία. Αυτό ενισχύει τον πυρήνα και βοηθά στην πρόληψη του πόνου στη μέση και των προβλημάτων στάσης, τα οποία είναι συνηθισμένα σε άτομα που περνούν πολλές ώρες καθισμένα σε καρέκλες.
Το κάθισμα και το ξάπλωμα στο πάτωμα περιλαμβάνουν επίσης μια σειρά από θέσεις που προάγουν την ευελιξία και την κινητικότητα των αρθρώσεων. Όταν καθόμαστε σε διάφορες θέσεις στο πάτωμα, όπως σταυροπόδι ή σε βαθύ κάθισμα, τότε τεντώνουμε και ενεργοποιούμε τους μύες στους γοφούς, τα γόνατα και τους αστραγάλους. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό οδηγεί σε αυξημένη κινητικότητα των αρθρώσεων, βελτιωμένη ευελιξία και μείωση της δυσκαμψίας. Επιπλέον, η τακτική κίνηση μεταξύ αυτών των θέσεων ενθαρρύνει την κυκλοφορία του αρθρικού υγρού, το οποίο λιπαίνει τις αρθρώσεις και συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των αρθρώσεων. Η βελτιωμένη ευελιξία και η κινητικότητα των αρθρώσεων όχι μόνο συμβάλλουν στην καλύτερη στάση του σώματος, αλλά βοηθούν επίσης στην πρόληψη των τραυματισμών, ιδίως καθώς μεγαλώνουμε.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω, το παρατεταμένο κάθισμα σε καρέκλες μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμένη ροή αίματος στο κάτω μέρος του σώματος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε δυσφορία ή σε προβλήματα υγείας, όπως πρησμένα πόδια και κιρσούς. Ωστόσο, το κάθισμα στο πάτωμα προωθεί λεπτές αλλαγές στη θέση, οι οποίες διευκολύνουν την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος σε όλο το σώμα. Η συχνή αλλαγή θέσης μάλιστα, διασφαλίζει ότι το σώμα δεν παραμένει στατικό για πολύ ώρα, μειώνοντας τους κινδύνους που σχετίζονται με τις μεγάλες περιόδους ακινησίας, ενώ βοηθά και στη διατήρηση ενός υγιούς μυοσκελετικού συστήματος, στη μείωση της έντασης στην πλάτη και τον αυχένα και στην πρόληψη της διαμόρφωσης κακών συνηθειών στάσης.
Η επιστήμη της γείωσης
Η πράξη του να ξαπλώνουμε στο πάτωμα όμως είναι και μια πολύ δημοφιλής μορφή χαλάρωσης, γνωστή και ως «γείωση». Η γείωση αναφέρεται στη φυσική σύνδεση μεταξύ του σώματος και μιας επιφάνειας που μεταδίδει φυσικά ηλεκτρικά φορτία, όπως η γη ή, στην προκειμένη περίπτωση, ένα πάτωμα. Παρόλο που το να ξαπλώνουμε σε μια επιφάνεια με χαλί ή πλακάκια δεν μας συνδέει με την ενέργεια της γης με τον τρόπο που μπορεί να το κάνει το γρασίδι ή το χώμα, τα ψυχολογικά οφέλη μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά.
Ρύθμιση του νευρικού συστήματος: Όταν ξαπλώνουμε και αναπνέουμε βαθιά, διεγείρεται το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την κατάσταση «ανάπαυσης και πέψης» του σώματος. Αυτό μειώνει τα επίπεδα άγχους, επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό και προάγει τη χαλάρωση. Μόλις λίγα λεπτά σε αυτή τη θέση μπορούν να στείλουν ηρεμιστικά σήματα στον εγκέφαλο, ηρεμώντας αποτελεσματικά τις αγωνιώδεις σκέψεις.
Ιδιοδεκτικότητα: Η κατάκλιση στο έδαφος παρέχει μια ενδιαφέρουσα αισθητηριακή εμπειρία γνωστή ως ιδιοδεκτικότητα – η επίγνωση του σώματός μας στο χώρο. Αυτός ο τύπος σωματικής αίσθησης βοηθά στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος και μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς. Για ορισμένους, αυτή η επαφή με μια σταθερή, άκαμπτη επιφάνεια μπορεί να λειτουργήσει ως άγκυρα, διατηρώντας τους παρόντες και προσγειωμένους στη στιγμή.
Συναισθηματική επαναφορά: Για τους ανθρώπους που βιώνουν υπερφόρτωση ή αισθητηριακή υπερφόρτωση, το ξάπλωμα στο πάτωμα μπορεί να λειτουργήσει ως ένα νοητικό «κουμπί επαναφοράς». Το ουδέτερο περιβάλλον βοηθάει στην εκκαθάριση του μυαλού, προσφέροντας μια παύση στην πολυκοσμία της ζωής.
Ευκαιρία Mindfulness: Αυτή η θέση συχνά συνδυάζεται με ασκήσεις ενσυνειδητότητας, όπως η εστίαση στην αναπνοή σας ή η σάρωση του σώματός σας από το κεφάλι έως τα νύχια για να εντοπίσετε τις περιοχές έντασης. Ο συνδυασμός της σωματικής γείωσης και της νοητικής ηρεμίας βοηθάει να φέρουμε μια στιγμή γαλήνης. Πολλές πρακτικές ενσυνειδητότητας, όπως ο διαλογισμός και οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής, εκτελούνται συχνά καθισμένοι στο πάτωμα. Η γειωμένη φύση του καθισιού στο πάτωμα ενθαρρύνει την αίσθηση της σύνδεσης και της παρουσίας, προάγοντας τη διανοητική διαύγεια και τη χαλάρωση.
Πώς να κάτσω στο πάτωμα;
Ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους που οι Κορεάτες κάθονται στο πάτωμα είναι το yangbandari, ή το κάθισμα με σταυρωμένα πόδια. Το όνομα προέρχεται από την παραδοσιακή άρχουσα τάξη, που ονομαζόταν yangban, κατά τη διάρκεια της δυναστείας Joseon. Οι yangban εκτιμούσαν την αξιοπρέπεια και τους τρόπους και τους ενσωμάτωναν κυρίως σε αυτή την καθιστή θέση. Λόγω της προέλευσης του ονόματός της, η στάση αυτή θεωρείται ως μια ευγενική χειρονομία όταν κάθεται κανείς με άλλους ανθρώπους, ιδίως με ηλικιωμένους. Οι Κορεάτες μάλιστα, μαθαίνουν από μικροί να κάθονται σε αυτή τη θέση όταν εισέρχονται σε έναν χώρο.
Πέρα όμως από το yangbandari, οι συνήθεις καθιστικές θέσεις, όπως το σταυροπόδι (γνωστή και ως στάση λωτού), το γονάτισμα (seiza στην ιαπωνική κουλτούρα) ή το κάθισμα με τα πόδια τεντωμένα μπροστά, ενεργοποιούν επίσης, με φυσικό τρόπο τους μύες της στάσης. Αυτές οι θέσεις αποτρέπουν την κλίση και βοηθούν στην ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης, οδηγώντας σε καλύτερη επίγνωση του σώματος και μειωμένη καταπόνηση της μέσης. Αν λοιπόν η ιδέα του να ξαπλώνετε στο πάτωμα σας αρέσει, δείτε μερικούς τρόπους για να ενσωματώσετε αυτή την πρακτική στη ζωή σας:
Δημιουργήστε ένα περιβάλλον ηρεμίας: Επιλέξτε έναν άνετο, καθαρό χώρο όπου μπορείτε να ξαπλώνετε ανενόχλητοι. Προσθέστε απαλό φωτισμό, ένα στρώμα γιόγκα ή ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατά σας, αν χρειάζεται.
Συνδυάστε την με βαθιά αναπνοή: Χρησιμοποιήστε την ευκαιρία για να εξασκηθείτε σε βαθιές αναπνοές, οι οποίες μπορούν να ενισχύσουν την αντίδραση χαλάρωσης. Δοκιμάστε να εισπνεύσετε για τέσσερις φορές, να κρατήσετε για τέσσερις και να εκπνεύσετε για έξι.
Δοκιμάστε την προοδευτική μυϊκή χαλάρωση: Επικεντρωθείτε σε κάθε μυϊκή ομάδα, τεντώνοντάς την και στη συνέχεια χαλαρώνοντάς την, καθώς προχωράτε από τα δάχτυλα των ποδιών σας μέχρι το κεφάλι σας.
Mindful Moments: Χρησιμοποιήστε αυτή τη στιγμή για να εξασκηθείτε στην ενσυνειδητότητα, κλείνοντας τα μάτια σας και συντονιζόμενοι με τις αισθήσεις του σώματός σας πάνω στο πάτωμα. Αφήστε τις σκέψεις σας να έρχονται και να φεύγουν χωρίς να τις κρίνετε.
Έτσι, την επόμενη φορά που η ζωή γίνεται χαοτική, μη διστάσετε να βρείτε ένα κομμάτι του δαπέδου, να ξαπλώσετε και απλά να αναπνεύσετε. Το σώμα και το μυαλό σας μπορεί να σας ευχαριστούν γι’ αυτό.
