Τι προβλέπεται για εγκατάσταση καμερών και λεωφορειολωρίδες – Για πρώτη φορά παραβάσεις σε πεζούς – Δείτε παραδείγματα από τις ποινές που θα ισχύσουν – Η παρέμβαση του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη στη Βουλή
Ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, ο οποίος προβλέπει πολύ υψηλά πρόστιμα για τους οδηγούς που παρανομούν, ενώ εισάγει την έννοια της υποτροπής για όσους συνεχίζουν να υποπίπτουν στις ίδιες παραβάσεις.
Η χρήση του κινητού τηλεφώνου, η παραβίαση του «κόκκινου», η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η παραβίαση του ορίου ταχύτητας επιφέρουν ποινές που ξεκινούν από τα 350 ευρώ και φτάνουν τις 8 χιλιάδες ευρώ, ανάλογα την παράβαση. Ενώ ο οδηγός θα στερηθεί το δίπλωμα από δύο μήνες έως και τέσσερα χρόνια.
Οι αλλαγές έχουν στόχο «να προστατέψουν τους οδηγούς από τους επικίνδυνους οδηγούς».
Ο νέος ΚΟΚ έχει δημιουργήσει κόντρα με τους οδηγούς ταξί, αφού τους αποκλείει από τις λεωφορειολωρίδες, με εξαίρεση μόνο την επιβίβαση και αποβίβαση όταν δεν παρεμποδίζεται λεωφορείο, καθώς και κατά τις νυχτερινές ώρες.
Επίσης, τα ταξί μηδενικών ρύπων και ειδικού τύπου ΑμεΑ θα κινούνται ελεύθερα.
Τα πρόστιμα για κινητά, όρια ταχύτητας και λεωφορειολωρίδες
Οι ποινές ξεκινούν από τα 350 ευρώ και αυστηροποιούνται, σε περίπτωση υποτροπής, φθάνοντας ακόμη και στην αφαίρεση του διπλώματος για 8 έτη.
Για τη χρήση κινητού τηλεφώνου χωρίς την πρόκληση ατυχήματος ο σημερινός ΚΟΚ προβλέπει την αφαίρεση της άδειας οδήγησης αλλά και των πινακίδων για 60 ημέρες. Με βάση τον υπό αναθεώρηση ΚΟΚ προβλέπεται χρηματικό πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
Σε περίπτωση υποτροπής, το πρόστιμο για τη χρήση κινητού (χωρίς την πρόκληση ατυχήματος) ανεβαίνει στα 1.000 ευρώ, ενώ το δίπλωμα αφαιρείται για 180 ημέρες.
Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής επιβάλλεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και η άδεια οδήγησης αφαιρείται για 1 έτος.
Εάν βέβαια ο οδηγός προκαλέσει ατύχημα που επιφέρει βαριά σωματική βλάβη ή θάνατο, επιβάλλονται οι ποινές του Ποινικού Κώδικα για την επικίνδυνη οδήγηση.
Μία από τις βασικότερες μεταβολές αφορά τη μεταφορά της ευθύνης αποκλειστικά στον οδηγό.
Μέχρι σήμερα, οι κυρώσεις συχνά περιλάμβαναν την αφαίρεση πινακίδων και αδειών κυκλοφορίας του οχήματος. Πλέον, αυτό καταργείται.
Οι ποινές θα επιβάλλονται αποκλειστικά στο φυσικό πρόσωπο που οδηγεί, γεγονός που αλλάζει ριζικά την αντίληψη περί ευθύνης στην οδική συμπεριφορά.
Δεν θα αφαιρούνται πλέον πινακίδες ή άδειες κυκλοφορίας, αλλά οι κυρώσεις εστιάζουν στο φυσικό πρόσωπο που διαπράττει την παράβαση, ανεξαρτήτως σε ποιον ανήκει το όχημα.
Πρόστιμα για παραβάσεις και στους πεζούς
Μια ιδιαίτερα πρωτοποριακή διάταξη του νέου ΚΟΚ εισάγει διοικητικά πρόστιμα και για πεζούς που δεν τηρούν βασικούς κανόνες κυκλοφορίας.
Συγκεκριμένα:
30 ευρώ πρόστιμο προβλέπεται για πεζούς που παραβιάζουν ερυθρό σηματοδότη ή δεν χρησιμοποιούν τις προβλεπόμενες διαβάσεις.
Αντίστοιχα, για τους οδηγούς που παραβαίνουν τον ίδιο κανόνα, το πρόστιμο ανέρχεται στα 700 ευρώ, ενώ προβλέπεται και αφαίρεση διπλώματος για έναν μήνα.
Αυτή η ρύθμιση σηματοδοτεί για πρώτη φορά μια συστημική προσπάθεια περιορισμού της ανομίας και από την πλευρά των πεζών, αναγνωρίζοντας τη σημασία όλων των χρηστών του οδικού δικτύου.
Ισόπεδες διαβάσεις: Μηδενική ανοχή στις παραβιάσεις
Μεγάλο βάρος δίνεται στην παραβίαση σιδηροδρομικών διαβάσεων, ένα θέμα που επανειλημμένα έχει προκαλέσει τραγικά περιστατικά. Ο νέος ΚΟΚ ενισχύει τις κυρώσεις δραστικά:
Η παράκαμψη κινητών εμποδίων ή φωτεινής σηματοδότησης σε σιδηροδρομική διάβαση κατατάσσεται στην Κατηγορία Ε4 (υψηλού κινδύνου).
Επισύρει πρόστιμο 1.200 ευρώ και επιτόπου αφαίρεση άδειας οδήγησης για 60 ημέρες.
Επιπλέον, ενεργοποιούνται ποινικές διατάξεις, καθώς η πράξη θεωρείται ικανή να προκαλέσει κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή.
Όπως υπογράμμισε πρόσφατα ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, παραβάσεις αυτού του τύπου αντιμετωπίζονται πλέον και ως ποινικά αδικήματα, με προβλεπόμενες ποινές κάθειρξης έως 10 έτη, εφόσον διαταραχθεί η ασφάλεια της κυκλοφορίας.
Παραδείγματα από τα νέα πρόστιμα και τις ποινές
Αυστηρότερος είναι ο νέος ΚΟΚ με τις ποινές που προβλέπονται να είναι κλιμακωτές ανάλογα με τη φύση της παράβασης, αλλά και αν υπάρχουν και παραβάτες που έχουν υποπέσει επανειλημμένα στα ίδια παραπτώματα. Επίσης υπάρχουν και πρόνοιες για αυξημένες κυρώσεις στην περίπτωση που ο παραβάτης εμπλακεί σε ατύχημα.
Στις παραβάσεις, για τις οποίες θα εφαρμόζονται κλιμακωτές ποινές περιλαμβάνονται η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη ή STOP, η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, η μεγάλη υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, οι «κόντρες» και η οδήγηση μοτοσυκλέτας χωρίς κράνος.
Στόχος είναι οι μετακινήσεις να γίνουν πιο ασφαλείς για όλους και να προστατευθούν ανθρώπινες ζωές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της νέας δομής ποινών αποτελεί η αντιμετώπιση της χρήσης κινητού τηλεφώνου, που το 2024 ήταν η 3η αιτία πρόκλησης τροχαίων στην Ελλάδα.
Σήμερα, ανεξαρτήτως της πρόκλησης ατυχήματος, η χρήση κινητού επισύρει αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων για 60 ημέρες. Εφεξής, εάν η παράβαση δεν προκαλέσει ατύχημα, προβλέπεται πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες, όμως στην πρώτη υποτροπή η χρηματική ποινή υπερδιπλασιάζεται στα 1.000 ευρώ και η απώλεια της άδειας ανέρχεται στις 180 ημέρες. Εάν ο οδηγός επαναλάβει ξανά την παράβαση, καταλογίζεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και στέρηση άδειας για ένα έτος. Σε περίπτωση, δε, πρόκλησης ατυχήματος, η πρώτη υποτροπή επισύρει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη. Για τη δεύτερη υποτροπή προβλέπεται πρόστιμο 4.000 ευρώ και 8ετής αφαίρεση άδειας οδήγησης.
Ανεξαρτήτως όμως εάν πρόκειται για την πρώτη, τη δεύτερη ή την τρίτη παράβαση, υπάρχει πια και ποινική διάσταση για την πρόκληση ατυχήματος, η οποία δεν υπήρχε στο παρελθόν. Με βάση το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα, επιβάλλεται κάθειρξη έως 10 έτη εάν προκλήθηκε βαριά σωματική βλάβη ή βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις, κάθειρξη 10 έως 20 ετών σε περίπτωση θανατηφόρου τροχαίου και μέχρι ισόβια αν χαθούν πολλές ζωές.
Δεύτερο παράδειγμα κλιμακωτών ποινών αποτελεί η χρήση κράνους από δικυκλιστές. Σχεδόν τέσσερις στους 10 νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα το 2023 επέβαιναν σε δίτροχο, ενώ τα ποσοστά χρήσης κράνους συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη είναι χαμηλά, ειδικά για τους συνεπιβάτες. Σήμερα προβλέπεται αφαίρεση άδειας οδήγησης και πινακίδων για 60 ημέρες, ενώ οι συνεπιβάτες κινδυνεύουν απλά με πρόστιμο 50 ευρώ.
Πλέον, η μη χρήση κράνους επισύρει πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες, όμως στην πρώτη υποτροπή ο κατ’ επανάληψη παραβάτης θα είναι αντιμέτωπος με πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έξι μήνες, ποινές που διπλασιάζονται σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής. Στο ενδεχόμενο που ο συνεπιβάτης δεν φορά κράνος, τόσο αυτός όσο και ο οδηγός τιμωρούνται με πρόστιμο 350 ευρώ, ακόμα κι αν ο τελευταίος φορούσε το δικό του.
Σχετικά με την οδήγηση σε κατάσταση μέθης, η οποία υπολογίζεται πως σχετίζεται με το 25% των θανάτων στην άσφαλτο στην Ελλάδα το 2024, ο ΚΟΚ προβλέπει τρία επίπεδα επήρειας, με αυστηρότερες κυρώσεις για όσους πιάνουν το τιμόνι έχοντας καταναλώσει μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ. Η πρώτη κατηγορία αφορά τους οδηγούς που έχουν 0,50 έως 0,80 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος, οι οποίοι θα καλούνται να καταβάλουν πρόστιμο 350 ευρώ και θα χάνουν το δίπλωμά τους για 30 ημέρες. Εάν ανιχνευθεί ποσότητα 0,80 έως 1,10 γραμμαρίων στο κυκλοφορικό τους, το πρόστιμο ανέρχεται στα 700 ευρώ και η άδεια οδήγησης παραδίδεται για 90 ημέρες. Το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και φυλάσσεται. Για τις δύο αυτές κατηγορίες η πρώτη υποτροπή επισύρει 1.000 χρηματική ποινή και στέρηση διπλώματος για 180 ημέρες. Τυχόν δεύτερη υποτροπή ισοδυναμεί με πρόστιμο της τάξης των 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο.
Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι οδηγοί που διαπιστώνεται ότι έχουν περισσότερο από 1,10 g/l στο αίμα τους. Στην πρώτη παράβαση επιβάλλεται πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για έξι μήνες, ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος. Η κλιμάκωση των ποινών σε περίπτωση υποτροπής προβλέπει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για επτά χρόνια μετά την πρώτη υποτροπή και 10ετή στέρηση διπλώματος συν 4.000 ευρώ πρόστιμο για τη δεύτερη υποτροπή. Στο ποινικό σκέλος, ο δράστης αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης από δύο μήνες έως πέντε χρόνια, αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας του οχήματος για 10 μέρες μέχρι έξι μήνες. Και εδώ εφαρμόζεται το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα.
Ένα ακόμα παράδειγμα είναι η παραβίαση STOP, με την οποία συνδεόταν το 16% των ατυχημάτων στον Ελλάδα το 2022. Σήμερα δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα στην πρόκληση ή μη ατυχήματος, κάτι που αλλάζει, μαζί με την κλιμάκωση των ποινών για τους κατά συρροή παραβάτες. Χωρίς την πρόκληση ατυχήματος, η πρώτη παράβαση συνοδεύεται από πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Για όσους επαναλάβουν την παράβαση το πρόστιμο «σκαρφαλώνει» στα 1.000 ευρώ και η απώλεια του διπλώματος επεκτείνεται στις 180 ημέρες. Η δεύτερη υποτροπή σημαίνει 2.000 ευρώ πρόστιμο. Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος η πρώτη ποινή είναι 700 ευρώ πρόστιμο και στέρηση άδειας για 60 ημέρες, τυχόν υποτροπή οδηγεί σε πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη. Νέα υποτροπή επισύρει 4.000 ευρώ πρόστιμο αλλά και ο δράστης χάνει το δίπλωμά του για μία 8ετία. Και εδώ ισχύουν οι ποινές του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα.
Αυστηροποίηση με στόχο την πρόληψη
Ο τελευταίος εκτενής ανασχεδιασμός του ΚΟΚ είχε γίνει το 2007. Η νέα τροποποίηση δεν περιορίζεται σε διοικητικές ποινές, αλλά στοχεύει σε μια βαθύτερη αλλαγή κουλτούρας στην οδική συμπεριφορά, αναδεικνύοντας τη συλλογική ευθύνη για την πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων.
Στο βήμα της Ολομέλειας της Βουλής ανέβηκε σήμερα Τρίτη (10/6) ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και μίλησε για τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Ο πρωθυπουργός έχει επανειλημμένως αναφερθεί στην ανάγκη καλλιέργειας κυκλοφοριακής παιδείας και έχει θέσει ως προτεραιότητα την οδική ασφάλεια.
«Σήμερα θέλω να μιλήσω και με την ιδιότητα του πατέρα και του πολίτη, που αγανακτεί όταν ακούει πως μεθυσμένος οδηγός παρέσυρε πεζούς. Πρόκειται για συχνές ειδήσεις. Έφθασε η ώρα να κοιταχτούμε στον καθρέφτη, είμαστε ανάμεσα στις πρώτες χώρες στα θανατηφόρα τροχαία στην Ευρώπη και δυστυχώς εσχάτως η τάση είναι εκ νέου ανοδική», ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας και λοιπές διατάξεις».
Αφαίρεση του διπλώματος σε ακραίες παραβάσεις
«Σήμερα είμαστε μπροστά σε μία επιλογή ευθύνης με έναν νέο ΚΟΚ με ποινές που αντιστοιχούν στην επικινδυνότητα διακρίνοντας ανάμεσα στην πρώτη παράβαση και στην επανάληψη αυτής. Η ατολμία θα ισοδυναμούσε με μία κατάσταση που πληγώνει τον κοινωνικό ιστό. Δεν μπορούμε να συνθηκολογήσουμε με το χάος και την ανομία σε καμία έκφανση της δημόσιας ζωής. Αυτήν τη λογική υπηρετούν και τα υψηλότερα πρόστιμα και η αφαίρεση του διπλώματος σε ακραίες παραβάσεις», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης και τόνισε: «Δίνουμε προτεραιότητα στα αστικά λεωφορεία αποκλείοντας ταξί και ΙΧ από λεωφορειολωρίδες εκτός από την αποβίβαση και την επιβίβαση σε ταξί, αλλά και όσα μεταφέρουν άτομα με αναπηρία. Αυτό θα αυξήσει την ταχύτητα των αστικών λεωφορείων».
«Εφαρμόζουμε καθολικούς ελέγχους για το αλκοτέστ, όχι πλέον δειγματοληπτικούς. Ένας στους 4 θανάτους συνδέεται με την κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση του κινητού ακόμη ένας σοβαρός κίνδυνος, ειδικά τα γραπτά μηνύματα πολλαπλασιάζουν έως και 23 φορές τον κίνδυνο ενός δυστυχήματος. Σε αυτόν τον διάλογο ενσωματώθηκαν προτάσεις επιστημόνων και θυμάτων», σημείωσε ο πρωθυπουργός επισημαίνοντας: «Θα επιμείνω στις βασικές παρεμβάσεις για τις συχνότερες παραβάσεις, την υπερβολική ταχύτητα, την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και χρήση κινητού. Στις πιο σοβαρές το πρόστιμο θα πολλαπλασιάζεται και θα αφαιρείται το δίπλωμα οδήγησης. Τιμωρούμε πρωτίστως τους υπότροπους».
Εγκατάσταση καμερών
Στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι «η στατιστική αίματος και πόνου αποτελεί και την καλύτερη απάντηση σε όλους όσοι θεωρούν τις συγκεκριμένες ποινές αυστηρές. Ο κόμπος, όμως, έφθασε στο χτένι. Η μείωση του ορίου ταχύτητας στην πόλη έχει εφαρμοσθεί και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης με επιτυχία. Η συγκεκριμένη παρέμβαση είναι σωστή, μας τη συστήνουν οι ειδικοί και θα σώσει ζωές. Επίσης, οι συγκοινωνιολόγοι μάς λένε πως οι μικρότερες ταχύτητες μπορεί να βελτιώσουν και την εικόνα του κυκλοφοριακού στην πόλη. Ακόμη μία σημαντική πρωτοβουλία είναι η εγκατάσταση καμερών, στόχος να φθάσουμε τις 1.400 στην Αττική, αλλά και να εγκαταστήσουμε τις πρώτες κάμερες στα λεωφορεία για να επιτηρούμε την τήρηση των κανόνων στις λεωφορειολωρίδες. Τα πρόστιμα θα μπαίνουν στο Ταμείο Οδικής Ασφαλείας για την κατασκευή έργων που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια».
Ο πρωθυπουργός κατέληξε τονίζοντας ότι «ένας νέος ΚΟΚ δεν επιλύει από μόνος το πρόβλημα της κυκλοφορίας. Απαιτούνται καλύτεροι δρόμοι, η κυβέρνηση επενδύει σε αυτόν τον τομέα, απαιτείται καλύτερη εκπαίδευση στα σχολεία και στο βάθος αυτής της διαδικασίας θα πρέπει οι πολίτες να ενθαρρύνονται να εγκαταλείψουν τα αυτοκίνητά τους χάριν των μέσων μαζικής μεταφοράς. Ένα θέμα είναι η ποιότητα των μέσων και ένα άλλο εξίσου σοβαρό η συχνότητα και η ποιότητα των δρομολογίων. Χρειαζόμαστε καινούργια λεωφορεία, αλλά και περισσότερους οδηγούς. Μόνο εάν πεισθούν οι πολίτες για την αξιοπιστία των μέσων μαζικής μεταφοράς θα τα επιλέξουν έναντι των αυτοκινήτων τους. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω τα κόμματα της αντιπολίτευσης για τη δημιουργική τους στάση».
Η ομιλία του πρωθυπουργού στη Βουλή
«Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Ειδικά στη σημερινή συνεδρίαση θα ήθελα να μιλήσω όχι μόνο ως Πρωθυπουργός, αλλά και ως πατέρας, ως πολίτης, που αγανακτεί ακούγοντας σχεδόν κάθε πρωί ένα ακόμα θανατηφόρο δυστύχημα στην άσφαλτο. Κάποιο περιστατικό με θύματα νέους που γύριζαν από βραδινή έξοδο, εργαζόμενους που πήγαιναν στη δουλειά τους, ηλικιωμένους που βρίσκονταν στον δρόμο και ξαφνικά παρασύρθηκαν από έναν μεθυσμένο οδηγό, ο οποίος έτρεχε υπερβολικά, έχοντας παραβιάσει και τον κόκκινο σηματοδότη.
Είναι συχνές ειδήσεις, που μας ταράζουν εκείνη τη στιγμή που τις ακούμε. Όμως, δυστυχώς, δεν αποδεικνύονται ικανές από μόνες τους να αλλάξουν εδραιωμένες συμπεριφορές.
Εύκολα το παρατηρεί κανείς κοιτώντας γύρω του, την ώρα που βρίσκεται στον δρόμο, πόσοι συμπολίτες μας μιλούν στο κινητό, πόσοι παραβιάζουν το κόκκινο, πόσοι μοτοσικλετιστές, δικυκλιστές, ποδηλάτες δεν φορούν κράνος, για να διαπιστώσουν τελικά πόσοι από εμάς παρασύρονται σε επικίνδυνες παρανομίες, από μία καταστροφική σιγουριά για τις ικανότητές τους. Και όταν συμβεί όμως το κακό, είναι συνήθως πολύ αργά.
Γι΄ αυτό και έφτασε επιτέλους η ώρα να κοιταχτούμε στον καθρέφτη. Είμαστε στις πρώτες θέσεις της Ευρώπης σε νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα, γύρω στους 650 τον χρόνο.
Έχει μειωθεί, προφανώς, ο αριθμός κατά ένα τέταρτο σε σχέση με το πού βρισκόμασταν πριν από είκοσι χρόνια, έχουμε νεότερα οχήματα, έχουμε πιο σύγχρονους δρόμους. Όμως τελευταία, δυστυχώς, η τάση είναι πάλι ανοδική. Και αν κάνουμε και την ανάλυση ανά Περιφερειακή Ενότητα, θα διαπιστώσουμε ότι σε κάποιες Περιφέρειες της πατρίδας μας τα πράγματα είναι πολύ, πολύ χειρότερα.
Σήμερα, λοιπόν, καλούμαστε σε μία επιλογή ευθύνης, έχοντας καταρτίσει μετά από πολύ μακρά περίοδο διαβούλευσης έναν νέον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που ρυθμίζει σε τελείως καινούργια βάση το καθεστώς για την αντιμετώπιση των παραβάσεων.
Με αυστηρότερες κυρώσεις -σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, αυτές οι κυρώσεις οδηγούν σε αποτροπή και σε αλλαγή κουλτούρας-, όπως και με ποινές που αντιστοιχούν στην επικινδυνότητα, διακρίνοντας όμως ταυτόχρονα την πρώτη μεμονωμένη παράβαση από την επαναλαμβανόμενη ασυνείδητη συμπεριφορά.
Ακούω και κάποιες ενστάσεις ότι τα μέτρα τα οποία εισάγονται, ενδεχομένως να είναι, λέει, «αντιδημοφιλή», ίσως αν αυτά μας ξεβολεύουν από μία λάθος ρουτίνα, αναγκαία όμως αν βοηθούν στο να σωθούν ζωές.
Γιατί η ατολμία εδώ θα ισοδυναμούσε με αποδοχή μιας κατάστασης η οποία πληγώνει τον κοινωνικό ιστό, στερώντας από τόσες οικογένειες τους δικούς τους ανθρώπους.
Είναι ένα θέμα το οποίο με απασχολεί πολύ και προσωπικά. Δεν μπορούμε να συνθηκολογήσουμε με το χάος, με την ανομία ούτε στον δρόμο ούτε σε κανένα πεδίο δημόσιας πολιτικής.
Στόχος μας είναι οι καθημερινές μετακινήσεις να γίνονται ολοένα και πιο ασφαλείς, για οδηγούς, για συνεπιβάτες, για τους ποδηλάτες και προφανώς για τους πεζούς, οι οποίοι συχνά είναι και τα αθώα θύματα.
Αυτή τη λογική υπηρετούν και τα υψηλότερα πρόστιμα και η οριστική αφαίρεση του διπλώματος σε ακραίες, σε επαναλαμβανόμενες παραβάσεις. Και στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση κινούνται τα αυστηρά όρια για υψηλές ταχύτητες για την κατανάλωση αλκοόλ.
Δίνουμε επίσης προτεραιότητα στα αστικά λεωφορεία, ελευθερώνοντας τις ειδικές λωρίδες από ταξί και προφανώς από Ι.Χ., τα οποία θα τις χρησιμοποιούν αποκλειστικά για να επιβιβάζουν ή να αποβιβάζουν επιβάτες, έχοντας ως μόνη εξαίρεση τα οχήματα που μεταφέρουν άτομα με αναπηρία ή τα οχήματα με μηδενικούς ρύπους. Έτσι θα αυξηθεί η ταχύτητα στις δημόσιες συγκοινωνίες, ενώ και τα δρομολόγια των συγκοινωνιών θα γίνουν συνεπέστερα. Είναι κινήσεις που θα κάνουν καλύτερη την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών.
Πολύ περισσότερο όταν μέχρι σήμερα έχουμε παραλάβει, χάρη στις δουλειές και της προηγούμενης ηγεσίας του Υπουργείου και της νυν ηγεσίας, παραπάνω από 400 νέα λεωφορεία στον στόλο της Αθήνας. Τα βλέπετε ήδη καθημερινά στους δρόμους. Μέχρι τις αρχές του 2026 θα έχουμε υποδεχθεί πάνω από 1.000 νέα λεωφορεία. Μέχρι το 2027 θα έχουμε πετύχει την πλήρη ανανέωση του στόλου των λεωφορείων στην Αθήνα. Στη Θεσσαλονίκη θα έχουν φτάσει 450 νέα λεωφορεία, ενώ μέχρι το τέλος του 2027 αναμένονται ακόμα 110.
Το Μετρό της πρωτεύουσας προχωρά με γρήγορους ρυθμούς. Στη Θεσσαλονίκη παραδόθηκε. Η επέκταση στην Καλαμαριά θα ολοκληρωθεί ως τις αρχές του 2026.
Η βελτίωση των συγκοινωνιών υπήρξε, εξάλλου, και ένα από τα κυρίαρχα αιτήματα που καταγράφηκαν στη πρόσφατη αξιολόγηση των κρατικών υπηρεσιών.
Είναι επιλογές που ενθαρρύνουν περισσότερους συμπολίτες μας να επιλέξουν τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Αυτό συμβαίνει στην Ευρώπη. Να το κάνουν και οι νέοι για τις βραδινές εξόδους τους. Όταν ξέρουμε, μάλιστα, ότι οι μεταμεσονύχτιες ώρες του Σαββατοκύριακου είναι και αποδεδειγμένα οι πιο επικίνδυνες.
Γι’ αυτό και προχωράμε στην πιλοτική λειτουργία του Μετρό και του τραμ εκείνο το διήμερο, το Σαββατοκύριακο, έτσι ώστε να μπορούμε να διευκολύνουμε κυρίως τους νεότερους συμπολίτες μας να αποφεύγουν να παίρνουν το αυτοκίνητο όταν θα μπουν στον πειρασμό να έχουν καταναλώσει και αλκοόλ.
Στην πράξη, ωστόσο, οι νέοι θα ήθελαν να έχουν μία αξιόπιστη εναλλακτική ειδικά για την επιστροφή τους από τη διασκέδασή τους. Και μία τέτοια επιχειρούμε με την υποστήριξη των εργαζόμενων και του ΟΟΣΑ και της ΣΤΑΣΥ.
Από την άλλη βλέπετε και εσείς ότι οι έλεγχοι αλκοτέστ συνεχίζονται, και μάλιστα με πολύ εντατικό ρυθμό, όχι πια δειγματοληπτικά, ταυτόχρονα σε όλα ανεξαιρέτως τα οχήματα μιας οδικής αρτηρίας. Έγιναν 352.000 έλεγχοι, βεβαιώθηκαν 8.000 πρόστιμα για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Αυξήθηκαν οι παραβάσεις 70% σε σχέση με πέρυσι.
Και ξέρω ότι συμπολίτες μας δυσανασχετούν, αναζητώντας συχνά ευφάνταστους τρόπους να ξεφύγουν από τα μπλόκα, να καλύψουν τη μέθη τους. Έτσι, όμως, ούτε από τον κίνδυνο ξεφεύγουν ούτε την ανωριμότητά τους καλύπτουν.
Ένας στους τέσσερις θανάτους συνδέεται με την κατανάλωση αλκοόλ. Είναι ίδιο ποσοστό με τη μη χρήση ζώνης. Είναι κάτι τόσο απλό. Αλλά, δυστυχώς, γίνεται και τόσο συχνά.
Τρίτη αιτία συγκρούσεων η χρήση κινητού, με τους ειδικούς να λένε ότι μία συνομιλία, ειδικά τα γραπτά μηνύματα, προσέξτε, πολλαπλασιάζουν τον κίνδυνο μέχρι και 23 φορές. Είναι τεράστιο ρίσκο αυτό το οποίο κάνουμε, να χρησιμοποιούμε, να πληκτρολογούμε στο κινητό, παίζοντας με τη ζωή μας αλλά και τη ζωή των άλλων.
Και βέβαια, έγινε και από τον προηγούμενο ομιλητή, μία αναφορά στη χρήση κράνους. Αν δείτε τα στατιστικά στοιχεία, κυρίες και κύριοι, έχουμε δυσανάλογα υψηλούς θανάτους και βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από ατυχήματα συμπολιτών μας που δεν χρησιμοποιούν κράνος. Σε αυτό το ζήτημα νομίζω ότι όλοι πρέπει να είμαστε αμείλικτοι.
Οι ρυθμίσεις, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για τον νέο ΚΟΚ περιγράφηκαν διεξοδικά από τον Υπουργό, από τον εισηγητή μας, συζητήθηκαν δημόσια, και στην αρμόδια επιτροπή. Χαίρομαι διότι αντιλαμβάνομαι ότι τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ επί της αρχής τάσσονται υπέρ του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Σε αυτόν τον διάλογο ενσωματώθηκαν προτάσεις επιστημόνων, συλλόγων συγγενών θυμάτων. Επί σειρά ετών, άλλωστε, το έργο των συγκεκριμένων φορέων για την προαγωγή της οδικής ασφάλειας είναι πολύτιμο. Δεν θα επεκταθώ.
Θα επιμείνω, ωστόσο, στις βασικές παρεμβάσεις οι οποίες έρχονται και ως ανάχωμα στις συχνές, πιο απειλητικές παραβάσεις: την υπερβολική ταχύτητα, την παραβίαση του κόκκινου, το συνδυασμό οδήγησης με αλκοόλ και κινητό. Είναι συνήθειες που δυστυχώς συνδέονται με μια στρεβλή αντίληψη: «ο καλός οδηγός μπορεί να κάνει τα πάντα». Θυμάμαι στην εποχή μας ο θρύλος του ράλι, ο Ari Vatanen, προειδοποιούσε ότι για εκείνον η ταχύτητα ανήκει στις πίστες, όχι στο οδικό δίκτυο.
Οι σχετικές ποινές θα συνδέονται με το επίπεδο επικινδυνότητας. Στις πιο σοβαρές το πρόστιμο πολλαπλασιάζεται και θα συνδέεται με την αφαίρεση της άδειας για τουλάχιστον έναν μήνα, η χρηματική ποινή θα μπορεί να φτάσει τις 4.000 ευρώ, η στέρηση του διπλώματος στα 8 έτη. Πρέπει να τιμωρούμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρωτίστως τους υπότροπους, όχι αυτούς οι οποίοι μπορεί σε καμία κακή στιγμή να κάνουν μία μεμονωμένη παραβίαση.
Παράλληλα, για τη μη χρήση ζώνης και κράνους, που επίσης, όπως είπα, βρίσκονται μεταξύ των πιο συχνών παραβάσεων, τα πρόστιμα θα ξεκινούν από 350 ευρώ σε βάρος του οδηγού, αλλά και του συνεπιβάτη.
Το 40% των νεκρών, όπως είπα, κυρίως νέων, επιβαίνουν σε μηχανή. Το 25% των οδηγών που χάνουν τη ζωή τους δεν έχουν βάλει ζώνη. Με πολλαπλάσιο αριθμό συμπολιτών μας να οδηγείται στα νοσοκομεία με μη αναστρέψιμα προβλήματα στην υγεία τους.
Αυτή η στατιστική αίματος και πόνου θεωρώ ότι είναι και η καλύτερη απάντηση σε όλους αυτούς οι οποίοι χαρακτηρίζουν «σκληρές» τις νέες ρυθμίσεις. Όμως, ο κόμπος έφτασε στο χτένι και γι’ αυτό και απαιτείται αυτό το νέο πλαίσιο, το οποίο θα κάνει τον επιπόλαιο οδηγό να σκεφτεί διπλά και τριπλά πριν βάλει με ευκολία σε κίνδυνο τόσο τη δική του ζωή όσο και του διπλανού του. Ενώ, αυτή η εισαγωγή της έννοιας της υποτροπής όλοι ελπίζουμε ότι θα γίνει ένας μοχλός αποτροπής κάθε ανόητης απόφασης πίσω από το τιμόνι.
Μια δεύτερη καινοτομία, η οποία συζητήθηκε αρκετά, αφορά την καθιέρωση των 30 χλμ./ώρα ως ορίου για την ταχύτητα μέσα στις πόλεις, σε δρόμους μονής κατεύθυνσης και μίας λωρίδας χωρίς άλλη σήμανση.
Επαναλαμβάνω ότι στους μεγάλους οδικούς άξονες με διαχωριστικές νησίδες θα εξακολουθούν να ισχύουν τα σημερινά όρια. Δεν θέλουμε τα οχήματα να καθυστερούν, θέλουμε όμως να κινούνται με ασφάλεια εκεί που μπορούν να το κάνουν.
Και, όπως είπε και η προηγούμενη ομιλήτρια, δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό. Αυτή η μείωση του ορίου ταχύτητας στις πόλεις έχει δοκιμαστεί σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, πρωτεύουσες, με αρκετά μεγάλη επιτυχία. Και σας ζητώ να κάνετε μόνοι σας ένα πείραμα. Η δική μου οικία βρίσκεται κοντά στον Περιφερειακό του Λυκαβηττού. Αν κινηθείτε με 50 χιλιόμετρα σε αυτόν τον δρόμο, θα διαπιστώσετε από μόνοι σας ότι ήδη κινείστε σε ένα όριο ταχύτητας το οποίο πραγματικά είναι οριακό. Αν πεταχτεί ένας πεζός μπροστά σας, μάλλον δεν θα μπορέσετε να σταματήσετε.
Ας στηρίξουμε, λοιπόν, αυτή την παρέμβαση, διότι είναι σωστή, μας την υποδεικνύουν οι ειδικοί και θα σώσει μετά βεβαιότητας ζωές. Εξάλλου, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, οι ταχύτητες δεν είναι και πολύ μεγαλύτερες. Η διαφορά όμως αφορά το βράδυ, όταν η ορατότητα είναι μειωμένη.
Και βέβαια, οι συγκοινωνιολόγοι μας λένε ότι οι μικρότερες ταχύτητες μπορούν να βελτιώσουν και την ίδια την κίνηση μέσα στους δρόμους της πόλης. Όλο και περισσότεροι πεζοί θα νιώθουν πιο ασφαλείς να περπατήσουν, να κινηθούν με ποδήλατο ή με κάποιο άλλο μέσο αντί για το αυτοκίνητο.
Άρα, μιλάμε για μία αλλαγή συνήθειας με πολλαπλάσιο όφελος. Είναι μία επιλογή που, όπως είπα, τη συνιστούν οι ειδικοί, εδράζεται στη βιωμένη εμπειρία.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, νομίζω το καταλαβαίνετε, δεν είναι δυνατόν η πολιτεία να έχει έναν τροχονόμο σε κάθε δρόμο. Γι΄ αυτό και η τρίτη σημαντική πρωτοβουλία του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας είναι η εγκατάσταση καμερών. Οι πρώτες 90 θα λειτουργούν ήδη από τον επόμενο μήνα στην Αττική. Θα ακολουθήσουν πολύ περισσότερες τον Σεπτέμβριο. Στόχος μας είναι να φτάσουμε τις 1.500. Και βέβαια, ναι, θα εγκαταστήσουμε και πειραματικά τις πρώτες κάμερες στα λεωφορεία για την επιτήρηση των λεωφορειολωρίδων.
Θα έχουμε, λοιπόν, σύντομα τη δυνατότητα να εντοπίζουμε, με απλό τρόπο, τις πιο συχνές και σοβαρές παραβιάσεις. Τα πρόστιμα θα βεβαιώνονται και θα επιδίδονται στην προσωπική θυρίδα του παραβάτη στο gov.gr και τα έσοδα από αυτές τις ψηφιακές κλήσεις θα μπαίνουν στο Ταμείο Οδικής Ασφάλειας. Θα κατευθύνονται αποκλειστικά σε έργα αναβάθμισης του δικτύου, σε δράσεις που προάγουν την υπεύθυνη συμπεριφορά και τη σωστή οδήγηση στον δρόμο.
Θα έλεγα, μάλιστα, ότι είναι συγκοινωνούντα δοχεία: όσο περισσότερα έσοδα έχουμε από κλήσεις τόσο μεγαλύτερη θα προκύπτει και η ανάγκη για σχετικές παρεμβάσεις.
Και βέβαια, ο σκοπός μας δεν είναι να εισπράττουμε χρήματα από κλήσεις. Μακάρι να φτάσουμε στο σημείο να εισπράττουμε πολύ λίγα, τότε θα έχουμε πραγματικά πετύχει, μέσα από ένα πλέγμα κινήτρων και αντικινήτρων, να μπορέσουμε να έχουμε κάνει τους δρόμους μας πιο ασφαλείς.
Και θέλω να τονίσω ότι ήδη η πολιτεία -άκουσα και τον κ. Παρασύρη να μιλάει για τα προβλήματα τα οποία έχουμε δυστυχώς στο οδικό δίκτυο της Κρήτης- προχωράει σε μια σειρά από προσωρινές παρεμβάσεις βελτίωσης της ασφάλειας σε κεντρικούς οδικούς άξονες όπου γνωρίζουμε ότι έχουμε μεγάλα προβλήματα ασφάλειας. Μιλάω για τον Βόρειο Οδικό Άξονα. Ο Υπουργός με έχει διαβεβαιώσει ότι ενδεχομένως κάποια πρώτα έργα να μπορέσουν ήδη να δρομολογηθούν εντός του καλοκαιριού.
Όσοι από εσάς έχετε ταξιδέψει στην Πατρών-Πύργου γνωρίζετε τις προσωρινές διευθετήσεις οι οποίες πια στον παλιό δρόμο έχουν αποκτήσει και μόνιμα χαρακτηριστικά. Η συχνότητα των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων από αυτές τις σχετικά φθηνές παρεμβάσεις έχει μειωθεί δραστικότατα.
Το ίδιο, λοιπόν, θέλουμε και πρέπει να κάνουμε στην Κρήτη, έως ότου ολοκληρωθεί ο Βόρειος Οδικός Άξονας και έως ότου καταφέρουμε και πείσουμε τους συμπολίτες μας ότι δεν αρκεί ένας νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας για να αποτρέπουμε τα πολλά θανατηφόρα ατυχήματα, αλλά μία συνολική αλλαγή κουλτούρας, η οποία προφανώς δεν αναφέρεται μόνο στον ΚΟΚ.
Το είπατε και εσείς και έχετε δίκιο. Δεν λύνει το πρόβλημα της οδικής συμπεριφοράς ένας νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας. Απαιτούνται πολύ περισσότερα μέτρα. Απαιτούνται καλύτεροι δρόμοι, έχουμε ήδη επενδύσει σε αυτό. Απαιτούνται πολύ περισσότερα και ασφαλέστερα μέσα μαζικής μεταφοράς, ένα μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση το οποίο ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να κερδίσουμε. Απαιτείται καλύτερη εκπαίδευση στα σχολεία. Απαιτείται να ξαναδούμε το πλαίσιο, το έχουμε κάνει ήδη αλλά ίσως πρέπει να το ξαναδούμε, κ. Αναπληρωτή Υπουργέ, το πλαίσιο των εξετάσεων για να μπορούμε να δίνουμε άδειες οδήγησης.
Και ναι, πολιτική της κυβέρνησης είναι, από τη στιγμή που βελτιώνονται τα μέσα μαζικής μεταφοράς, να στρέψουμε τον κόσμο ολοένα και με μεγαλύτερη συχνότητα μακριά από το αυτοκίνητο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Μίλησα για τα λεωφορεία, επιτρέψτε μου να κάνω και μια παρέμβαση, μια τοποθέτηση που αφορά το Μετρό. Βρέθηκα πριν από λίγες μέρες με τον Αναπληρωτή Υπουργό στον Βόλο, όπου επισκευάζονται με μεγάλη ταχύτητα οι, θα έλεγα, ουσιαστικά απαξιωμένοι συρμοί του παλιού ηλεκτρικού, οι οποίοι όπως γνωρίζετε βρίσκονται σε τραγική κατάσταση.
Είδα συρμούς οι οποίοι ουσιαστικά ξαναχτίζονται από την αρχή, γίνονται πρακτικά ολοκαίνουργιοι. Πιστεύουμε ότι 14 τέτοιοι συρμοί θα μπορέσουν να μπουν στη γραμμή του Ηλεκτρικού εντός του 2026 και θα βρούμε τους πόρους, κ. Υπουργέ, έτσι ώστε να προχωρήσουμε στην ανάταξη όλων των συρμών του Ηλεκτρικού.
Διότι ως προς τα μέσα μαζικής μεταφοράς οι προκλήσεις είναι δύο. Από τη μία η αναβάθμιση του στόλου, τα καινούργια λεωφορεία, φιλικά προς το περιβάλλον, εύκολη προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία. Από την άλλη, όμως, ας μην κοροϊδευόμαστε, και το ξέρει καλά ο Υπουργός, το είχαμε δουλέψει αυτό το project πολύ και με τον προκάτοχό του, το ζήτημά μας δεν είναι μόνο η ποιότητα των μέσων, είναι η συχνότητα των δρομολογίων και η αξιοπιστία των δρομολογίων. Χρειαζόμαστε και περισσότερα λεωφορεία και πιο καινούργια λεωφορεία και περισσότερους οδηγούς.
Και η προτεραιότητα την οποία δίνουμε είναι να φροντίσουμε έτσι ώστε πολύ σύντομα, σε κάποιες «γραμμές κορμού», γραμμές δηλαδή τις οποίες χρησιμοποιούν πολλοί συμπολίτες με μεγάλη συχνότητα, να μπορούν να δουν ουσιαστική βελτίωση στη συχνότητα των δρομολογίων.
Μόνο αν οι πολίτες του λεκανοπεδίου πειστούν ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι αξιόπιστα θα μπορέσουμε πραγματικά να πείσουμε τους πολίτες να μετακινηθούν από το αυτοκίνητο προς τα μέσα μαζικής μεταφοράς, θα βελτιώσουμε την εικόνα του κυκλοφοριακού στην Αθήνα και θα μπορέσουμε, επίσης, να έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την οδική ασφάλεια και τη μείωση των θανάτων στην άσφαλτο.
Να κλείσω, λοιπόν, ευχαριστώντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης για τη δημιουργική διάθεση την οποία επέδειξαν σε αυτό το πολύ σημαντικό νομοσχέδιο. Πιστεύω ότι είναι μία από τις λίγες φορές, σε ένα γενικά περιβάλλον μεγάλης έντασης που υπάρχει στο κοινοβούλιο το τελευταίο διάστημα, που έχουμε καταφέρει να προσεγγίσουμε ένα θέμα εθνικής προτεραιότητας μέσα από το πρίσμα του εθνικού συμφέροντος και του τι είναι καλό για να μπορέσουμε να ανατάξουμε αυτή την τραγική πρωτιά την οποία έχουμε στους θανάτους στην άσφαλτο.
Νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο το οφείλουμε σε όλους τους συμπολίτες μας και χαίρομαι γιατί πολύ σύντομα το νομοσχέδιο αυτό θα γίνει πράξη, θα τεθεί σε εφαρμογή και προφανώς θα αξιολογείται συνέχεια. Διότι, δυστυχώς, εδώ το επίδικο είναι κάτι το οποίο είναι άμεσα μετρήσιμο. Και τελικά και εμείς θα κριθούμε από μία και μόνη στατιστική: πόσο θα μειωθούν οι θάνατοι και οι βαρείς τραυματισμοί στην άσφαλτο.
Σας ευχαριστώ πολύ».
