Με αφορμή τη συνέντευξη του Δημάρχου Ιστιαίας – Αιδηψού σε τοπικό ραδιόφωνο στις 21 Δεκεμβρίου 2022, με θέμα την απαγόρευση της διέλευσης οχημάτων που μετέφεραν απορρίμματα του Δήμου Χαλκιδέων στο ΧΥΤΑ Ιστιαίας, μετά από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦοΔΣΑ και για την αποκατάσταση της αλήθειας, κάνουμε γνωστά τα παρακάτω :
1. Λόγω του επικείμενου κορεσμού του ΧΥΤΑ Χαλκίδας από τις 5 Σεπτεμβρίου 2022, και της επιτακτικής ανάγκης ασφαλούς διάθεσης των απορριμμάτων των Δήμων της Κεντρικής και Νότιας Εύβοιας (Χαλκιδέων, Διρφύων – Μεσσαπίων, Ερέτριας, Κύμης – Αλιβερίου και Καρύστου), η Γενική Συνέλευση των Μετόχων (Δήμων) του ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας στις 29 Ιουλίου 2022 αποφάσισε τη διαχείριση των απορριμμάτων των 5 προαναφερόμενων Δήμων στους 2 διαθέσιμους από πλευράς χωρητικότητας ΧΥΤΑ (Ιστιαίας & Άμφισσας).
Μετά τη λήψη της παραπάνω απόφασης, ο Δήμος Ιστιαίας – Αιδηψού έλαβε σειρά αποφάσεων, με τις οποίες «απαγόρευε» τη διέλευση βαρέων οχημάτων στο τελευταίο τμήμα του δρόμου (1,3 km) που ενώνει το δρόμο Ιστιαίας – Αιδηψού – Αβγαριάς προς το ΧΥΤΑ Ιστιαίας, ιδιοκτησίας του ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας Α.Ε.
Όμως, σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι αποφάσεις των Δήμων, που αφορούν την απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων, δεν ισχύουν αμέσως, αλλά απαιτούν την έγκρισή τους από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Έννομα αποτελέσματα παράγει μόνο η απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εγκρίνει την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, και μόνο αφού δημοσιευθεί σε ΦΕΚ. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις του Δήμου Ιστιαίας – Αιδηψού, δεν εγκρίθηκαν από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας, και επομένως δεν παράγουν κανένα έννομο αποτέλεσμα.
Μετά τη διευκρίνιση του θέματος, η εναπόθεση των απορριμμάτων του Δήμου Χαλκιδέων στο ΧΥΤΑ Ιστιαίας διεξάγεται πλέον κανονικά.
2. Είναι απολύτως διαπιστωμένο ότι δεν υφίσταται πρόβλημα καταλληλότητας του οδοστρώματος, το οποίο να καθιστά επικίνδυνη την κίνηση βαρέων οχημάτων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο για τους 2 τελευταίους μήνες (Νοέμβριο & Δεκέμβριο του 2022) ο Δήμος Ιστιαίας – Αιδηψού μετέφερε με οχήματα του Δήμου απορρίμματα σε εικοσιπέντε (25) περιπτώσεις με μικτό βάρος μεγαλύτερο των 19 tn, ενώ μόνο σε μια ημέρα, στις 22 Νοεμβρίου 2022 ο Δήμος Ιστιαίας – Αιδηψού μετέφερε απορρίμματα με 3 οχήματα συνολικού βάρους 31,18 tn, 33,52 tn, και 33,32 tn αντίστοιχα.
3. Ως προς τον ισχυρισμό ότι ο Φορέας σκοπεύει να μεταφέρει όλα τα απορρίμματα της Στερεάς Ελλάδας στο ΧΥΤΑ Ιστιαίας.
Η αλήθεια είναι ότι μέχρι σήμερα δεν έχει μεταφερθεί, και στο μέλλον δεν πρόκειται να μεταφερθεί, ούτε ένα κιλό απορριμμάτων από την ηπειρωτική Στερεά Ελλάδα στο ΧΥΤΑ Ιστιαίας.
Όλη η συζήτηση αφορά την ανάγκη διαχείρισης των απορριμμάτων των Δήμων της Εύβοιας και μόνο. Η ανάγκη αυτή προέκυψε από το γεγονός ότι, όταν οι προϋφιστάμενοι ΦοΔΣΑ συγχωνεύθηκαν στο ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας το 2015, η Εύβοια βρισκόταν στη δυσμενέστερη θέση από όλες τις υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες, τόσο ως προς την κατάσταση των υποδομών της (ΧΥΤΑ Χαλκίδας και Ιστιαίας) όσο και ως προς το σχεδιασμό νέων υποδομών για την επόμενη μέρα. Για παράδειγμα, ο ΧΥΤΑ Ιστιαίας διέθετε τρύπια μεμβράνη, και δεν γινόταν διαχείριση ούτε των στραγγισμάτων, ούτε του βιοαερίου που παρήγαγαν τα απορρίμματα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κίνδυνοι και για το περιβάλλον, και για τη δημόσια υγεία, ενώ στους ΧΥΤΑ αυτούς δεν υπήρχε ούτε εξοπλισμός, ούτε προσωπικό. Για τους λόγους αυτούς, το μεγαλύτερο μέρος του επενδυτικού προγράμματος του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ, δηλαδή εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που πλήρωσαν ΟΛΟΙ οι Δήμοι της Στερεάς Ελλάδας και ΟΛΟΙ οι κάτοικοι της Περιφέρειας, δαπανήθηκε για την αποκατάσταση του ΧΥΤΑ Ιστιαίας, και για την προμήθεια εξοπλισμού των ΧΥΤΑ Ιστιαίας και Χαλκίδας, ώστε αυτοί να λειτουργούν σύννομα, χωρίς να ρυπαίνουν το περιβάλλον.
Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός του Φορέα για τη διαχείριση των απορριμμάτων όλων των Δήμων της Περιφέρειας, ο οποίος μάλιστα έχει ξεκινήσει από τους παλαιότερους τοπικούς ΦοΔΣΑ, πριν καν συσταθεί ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας.
Το βασικό χαρακτηριστικό του σχεδιασμού αυτού είναι η αίσθηση περιφερειακής συνείδησης και αλληλεγγύης, η ισότιμη αντιμετώπιση όλων των Δήμων και των δημοτών της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, και η έλλειψη τοπικιστικών σκοπιμοτήτων. Καμία περιφερειακή ενότητα δεν πρόκειται να μεταφέρει το πρόβλημα αυτό μονομερώς στους υπόλοιπους Δήμους.
Η πραγματικότητα είναι η εξής:
Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας το 2015 υπήρχαν 11 τοπικοί ΦοΔΣΑ με μετόχους τους Δήμους της αντίστοιχης Διαχειριστικής Ενότητας (γεωγραφικής περιοχής). Από τις 11 Διαχειριστικές Ενότητες (Δ.Ε), 7 Διαχειριστικές Ενότητες διέθεταν ΧΥΤΑ ενώ 4 Διαχειριστικές Ενότητες δεν διέθεταν ΧΥΤΑ και η διαχείριση των απορριμμάτων γινόταν σε Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Ειδικότερα στις περιοχές της Νότιας Εύβοιας, Λοκρίδας, Φωκίδας & Ευρυτανίας δεν υπήρχαν ΧΥΤΑ αλλά ενεργοί ΧΑΔΑ.
Στο τέλος του 2015 με τη συγχώνευση των τοπικών ΦοΔΣΑ στον Περιφερειακό ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας εκπονήθηκε ένα σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης με πρώτο στόχο το κλείσιμο των ενεργών ΧΑΔΑ και την ασφαλή διάθεση των απορριμμάτων όλων των Δήμων σε ΧΥΤΑ.
Από το 2016 τα απορρίμματα των Δήμων που έκλεισαν τους ΧΑΔΑ οδηγήθηκαν σε ΧΥΤΑ άλλων περιοχών ως εξής :
Η διαχείριση των απορριμμάτων των Δήμων Κύμης – Αλιβερίου και Καρύστου γινόταν κατά 50% από το ΧΥΤΑ Χαλκίδας και κατά 50% από το ΧΥΤΑ Θήβας.
Η διαχείριση των απορριμμάτων του Δήμου Λοκρών γινόταν από το ΧΥΤΑ Θήβας.
Η διαχείριση των απορριμμάτων των Δήμων Καρπενησίου και Αγράφων γινόταν από το ΧΥΤΑ Λαμίας.
Η διαχείριση των απορριμμάτων του Δήμου Δελφών γινόταν μέχρι τον Ιούνιο του 2020 από το ΧΥΤΑ Λαμίας και από τον Ιούνιο του 2020 μέχρι σήμερα στο νέο ΧΥΤΥ Άμφισσας.
Σε αυτή την κατανομή των απορριμμάτων ο ΧΥΤΑ Ιστιαίας δεν συμμετείχε καθόλου, και δεν μεταφέρθηκε ούτε ένας τόνος απορριμμάτων άλλων Δήμων.
Έτσι στα 7 περίπου χρόνια από το 2016 μέχρι σήμερα, σε τέσσερις ΧΥΤΑ μεταφέρθηκαν συνολικά 317.079 tn απορριμμάτων άλλων Δήμων, ως εξής : στο XYTA Θήβας 106.249 tn, στο ΧΥΤΑ Λαμίας 96.240 tn, στο ΧΥΤΑ Χαλκίδας 86.951 tn και στο ΧΥΤΑ Άμφισσας 27.639 tn.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι τα απορρίμματα που μεταφέρθηκαν στο ΧΥΤΑ Χαλκίδας, προέρχονταν από τους Δήμους Κύμης – Αλιβερίου και Καρύστου. Ούτε ένα κιλό απορριμμάτων άλλων Δήμων δεν μεταφέρθηκε στο ΧΥΤΑ Χαλκίδας, εκτός φυσικά των Δήμων Διρφύων – Μεσσαπίων και Ερέτριας, που ήταν συνιδιοκτήτες του ΧΥΤΑ Χαλκίδας και εξυπηρετούνται εξ αρχής από αυτόν, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό.
Αυτό ονομάζεται στη πράξη Περιφερειακή συνείδηση και αλληλεγγύη. Με βάση αυτό το ιστορικό, είναι φανερό ότι η άποψη «μακριά από εμάς, και όπου θέλουν ας πάνε», δεν γίνεται αποδεκτή, και δεν πρόκειται να επιβληθεί στον ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας Α.Ε.
Υπενθυμίζεται ότι η εμφανής διαφορά αντιλήψεων ως προς τον τρόπο λειτουργίας των έργων διαχείρισης των απορριμμάτων, οδήγησε το Δ.Σ. του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ στην απόφαση να προτείνει επισήμως στους Δήμους της Εύβοιας να συστήσουν δικό τους, διακριτό ΦοΔΣΑ, και να διαχειριστούν τα απορρίμματά τους όπως θέλουν. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από όλους τους Δήμους της Εύβοιας.
Είναι σαφές, ότι η συμμετοχή των Δήμων στον Περιφερειακό ΦοΔΣΑ, συνεπάγεται την υποχρέωσή τους να αποδέχονται τις συλλογικές αποφάσεις του ΦοΔΣΑ, και σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται την υποχρέωση του ΦοΔΣΑ να ικανοποιεί τα επιμέρους συμφέροντα κάποιων Δήμων, όταν αυτά δημιουργούν ανισότητες και προβλήματα στο συνολικό σχεδιασμό.
Ποια είναι η εικόνα των ΧΥΤΑ στην Περιφέρειά μας, και πόσο λογικός είναι ο φόβος ότι δήθεν ο ΧΥΤΑ Ιστιαίας θα κορεστεί και θα κληθούν οι δύο Δήμοι της Βόρειας Εύβοιας (Ιστιαίας – Αιδηψού, και Λίμνης – Μαντουδίου – Αγίας Αννας) να μεταφέρουν τα απορρίμματά τους μακριά ;
Ο ΧΥΤΑ Ιστιαίας διαθέτει αποδεδειγμένη χωρητικότητα άνω των 250.000 tn. Την ίδια χωρητικότητα διαθέτει και ο ΧΥΤΑ Άμφισσας, δηλαδή άνω των 250.000 tn.
Η ετήσια παραγωγή απορριμμάτων των δύο Δήμων της Βόρειας Εύβοιας ανέρχεται σε 15.426 tn. Οι Δήμοι της Βόρειας Εύβοιας έχουν συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό του ΦοΔΣΑ και θα εξυπηρετούνται από τη Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) Λαμίας.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι με την κατασκευή της ΜΕΑ & ΧΥΤΥ Λαμίας, και οι δύο Δήμοι θα μεταφέρουν το σύνολο των ρευμάτων (κάδων), πράσινο κάδο για τα σύμμεικτα απορρίμματα, μπλε κάδο για τα ανακυκλώσιμα και καφέ κάδο για τα οργανικά απορρίμματα, στη ΜΕΑ Λαμίας για επεξεργασία. Το υπόλειμμα που θα προκύπτει από την επεξεργασία της ΜΕΑ θα οδηγείται προς ταφή στο ΧΥΤΥ Λαμίας. Η χωρητικότητα του ΧΥΤΑ Ιστιαίας – Αιδηψού υπεραρκεί για την κάλυψη του χρονικού διαστήματος μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας δεν έχει κανένα πρόβλημα ασφαλούς διάθεσης των απορριμμάτων όλων των Δήμων της. Αυτό που πρέπει να ενισχυθεί, είναι η επί της ουσίας Περιφερειακή συνείδηση και αλληλεγγύη μακριά από μικροπολιτικές και τοπικισμούς.
Μέχρι την ολοκλήρωση όλων των έργων που σχεδιάζονται στη Θήβα, την Άμφισσα, τη Λαμία και τη Χαλκίδα, ο Περιφερειακός ΦοΔΣΑ διαθέτει δύο μεγάλους ΧΥΤΑ (Ιστιαία και Άμφισσα) ενώ έχει δρομολογήσει την κατασκευή του 3ου κυττάρου στη Θήβα και την κατασκευή 2 νέων κυττάρων στη Λαμία με διασφαλισμένη τη χρηματοδότηση 6.800.000 €.
Το κρίσιμο για την αμέσως επόμενη περίοδο, είναι η διασφάλιση της δημόσιας χρηματοδότησης όλων των έργων, τα οποία, παρά την πολεμική κάποιων παραγόντων και την αδιαφορία κάποιων άλλων, θα γίνουν με δημόσια χρηματοδότηση.
Είναι συνειδητή επιλογή, προς όφελος των κατοίκων και των Δήμων της Στερεάς Ελλάδας, η λειτουργία των έργων διαχείρισης των απορριμμάτων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας να μην αφεθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία, είτε στο σύνολό της, είτε μέσω της Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Αυτό ο ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας Α.Ε θα το διασφαλίσει προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Θήβα, 29/12/2022
