ΚΩΠΑΪΔΑ: ΩΡΑ ΓΙΑ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ
Στην επικαιρότητα και αυτό το καλοκαίρι η άρδευση της Κωπαΐδας. «Το νερό είναι λίγο»,…. «το νερό χάνεται»,…. «το νερό το κλέβουν»,…….. είναι κάποια από τα ακούσματα κάθε καλοκαιριού, από ανθρώπους που αντιμάχονται πολλές φορές για το αυτονόητο.
Δεν έχει νόημα να πάρω θέση τι από αυτά είναι αλήθεια ή όχι. Ως Δήμαρχος Αλιάρτου – Θεσπιέων, που οι Δημότες του ζουν από τον κάμπο, αλλά και με την ευρύτερη περιοχή να έχει άμεση αναφορά σε αυτόν, δεν έχω καμία αρμοδιότητα στη διαχείριση της άρδευσης, αλλά έχω άμεση εμπλοκή, όπως όλοι οι Δήμαρχοι του Κωπαϊδικού πεδίου, λόγω του άγχους των καλλιεργητών που μου μεταφέρεται καθημερινά, αλλά και του εύλογου ενδιαφέροντος κάθε Δημοτικής Αρχής να συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων που απασχολούν τους Δημότες ακόμη κι αν είναι πέρα από τις αρμοδιότητές της.
Ως εκ τούτου λοιπόν νομιμοποιούμαι να εκφράσω δημόσια τις θέσεις μου που, κατά περιστάσεις έχουν εκφραστεί σε διάφορα όργανα.
Ξεκινώντας από την παραδοχή πως τα νερά συνεχώς λιγοστεύουν, μοιραία οδηγούμαστε στην ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης, με επιστημονικό τρόπο και κυρίως με δικαιοσύνη. Το πότισμα των χωραφιών δεν πρέπει να εμπλέκετε σε καμία σκοπιμότητα ή προσωπικές σχέσεις.
Η Κωπαΐδα έχει κάποιες παραμέτρους που δημιουργούν περίπλοκες καταστάσεις στην άρδευσή της. Τα νερά π.χ. που εισρέουν από τον Παρνασσό διασχίζουν τον λεγόμενο «άνω κάμπο», για να εισέλθουν σε αυτή, ο οποίος όμως τα χρειάζεται για τις δικές του καλλιέργειες. Τι ποσότητα χρειάζεται είναι μάλλον ζητούμενο. Επομένως η καταγραφή στοιχείων για την ορθολογική αξιοποίησή τους είναι απολύτως αναγκαία.
Ομοίως και τα νερά της Έρκυνας ή των πηγών των Χαρίτων στον Ορχομενό, εξυπηρετούν και άλλες ανάγκες , οι οποίες πρέπει επακριβώς να υπολογιστούν.
Στην Κωπαΐδα υπάρχουν προστατευόμενες περιοχές Natura, πέριξ του Βοιωτικού Κηφισού ή άλλες, όπως οι πηγές των Χαρίτων, στις οποίες η περιβαλλοντική ισορροπία δεν πρέπει να διαταραχθεί, στερούμενες το νερό . Ωστόσο το νερό οι καλλιεργητές που καταστρέφονται το χρειάζονται. Δύσκολη η εξίσωση και επώδυνη η λύση της.
Στην άρδευση της Κωπαΐδας η εξέλιξη ακόμη δεν ήρθε. Παρά τις φιλότιμες πολιτικές προσπάθειες, αλλά και των ανθρώπων της διαχείρισης, δεν πληρούνται βασικές προϋποθέσεις για την επαρκή άρδευση του κτήματος. Οι περισσότερες υποδομές είναι απαρχαιωμένες, από την εποχή των Άγγλων ή του πάλαι ποτέ Οργανισμού Κωπαΐδας.
Απαιτούνται έργα υποδομής , σε χρόνο άμεσο, γιατί όλοι γνωρίζουμε πως το πρόβλημα της λειψυδρίας επιδεινώνεται.
Τα έργα αυτά είναι σίγουρα ο εκσυγχρονισμός, με ταυτόχρονη ενεργειακή αναβάθμιση του διάσπαρτου μηχανολογικού εξοπλισμού και η προσθήκη νέων αντλιοστασίων, η κατασκευή τμημάτων κλειστών αγωγών, όπου κρίνεται αναγκαίο, η τσιμεντοποίηση αρδευτικών καναλιών σε άλλες περιπτώσεις, αλλά και η συντήρηση χωμάτινων τάφρων σε σημεία που δεν πρέπει να διαταραχθεί το οικοσύστημα και το πότισμα γίνεται δια της διηθήσεως.
Απαιτείται η δημιουργία ψηφιακού επιχειρησιακού κέντρου παρακολούθησης της ροής των υδάτων, και από το Μόρνο και από την Υλίκη και διαχείρισης των κλειδιών, ώστε να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή τις διαθέσιμες ποσότητες νερού, ποια κλειδιά είναι ανοικτά και ποια κλειστά. Αυτό λειτουργεί και για την αντιπλημμυρική προστασία και την διαχείριση των υδάτων τον χειμώνα. Ως γνωστόν το ίδιο σύστημα λειτουργεί ως αρδευτικό το καλοκαίρι και με αντίστροφους χειρισμούς ως αντιπλημμυρικό τον χειμώνα.
Το σπουδαιότερο όμως είναι η κατασκευή μικροφραγμάτων και υδατοδεξαμενών ώστε να συγκρατείται το νερό και να διοχετεύεται με φυσική ροή όταν το χρειαζόμαστε. Αποτελεί ασύλληπτο παραλογισμό να διέρχεται το νερό ελεύθερο προς την Υλίκη και να το αντλούμε πίσω πληρώνοντας τεράστιο ενεργειακό κόστος, χωρίς μάλιστα να καλύπτουμε και τις ανάγκες άρδευσης.
Τα ζητήματα της Κωπαΐδας επεκτείνονται και στην προσβασιμότητα και ασφάλεια του οδικού δικτυού, στην ανακαίνιση, ανακατασκευή ή εκ νέου κατασκευή βασικών έργων υποδομής, π.χ. γεφύρια, στην καθαίρεση της επικίνδυνης βλάστησης και την ανανέωσή της, αλλά και στην ξεχασμένη, από όλους πολιτιστική ταυτότητά της και στην προστασία των μνημείων που περιλαμβάνει και δεν ασχολείται κανένας με αυτά.
Το επιχειρησιακό αντικείμενο, λοιπόν, της Κωπαΐδας είναι τεράστιο και πολύπλοκο, ώστε να αρκεστούμε στη διευθέτησή του από έναν ή ελάχιστους ανθρώπους, χωρίς να κατέχουν τις γνώσεις ή τα εφόδια, παρά την όποια καλή τους διάθεση.
Η Κωπαΐδα αποτελεί τον ζωτικό χώρο σίγουρα της Βοιωτίας και σε ευρύτερη διάσταση της Στερεάς Ελλάδας και της Χώρας. Η διοίκησή της απαιτεί σχέδιο με συλλογικό και επιστημονικό υπόβαθρο, μελέτες και ανθρώπους που θα το υποστηρίζουν και ενέργειες που θα την αναβαθμίζουν.
Η πολιτική διαχείριση του κάμπου, δεν είναι φρόνιμο να είναι στα χέρια ενός ανθρώπου, ως παρεμπίπτουσα αρμοδιότητα, μεταξύ πολλών άλλων και δεν επιτρέπεται να είναι,θεσμικά, εκτός αυτής οι Δήμοι της περιοχής, ούτε οι καλλιεργητές και οι κτηνοτρόφοι, μέσω των συλλογικών τους οργάνων, αλλά και το Εμπορικό Επιμελητήριο και άλλοι σχετικοί φορείς.
Όλοι αυτοί, ως συλλογικό όργανο, θα επιλύουν προβλήματα και θα αναλαμβάνουν ευθύνες. Ο κλεφτοπόλεμος των ευθυνών πρέπει να τελειώσει και αυτός είναι ο τρόπος.
Το μεγάλο πρόβλημα των επόμενων δεκαετιών θα είναι η λειψυδρία και γενικότερα η στέρηση φυσικών πόρων. Είναι γνωστή εξάλλου η «προφητεία» για το πώς θα ξεκινήσει ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Πρέπει, λοιπόν, άμεσα να ενεργήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Η Κωπαΐδα αποτελεί παρθένο έδαφος για δράσεις εξοικονόμησης νερού και ενέργειας που θα μας δώσουν άμεσα αποτελέσματα, επιλύοντας ταυτόχρονα προβλήματα στην άρδευση που προκαλούν, τοπικές «πολεμικές» συγκρούσεις .
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα, των δεκαετιών που έρχονται, είναι το επισιτιστικό. Είναι αδιανόητο ένα κράτος να μην αξιοποιεί τις εκτάσεις του και να μην επενδύει σε αυτές, προκειμένου να θρέψει τον πληθυσμό του. Η Κωπαΐδα σε αυτό μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα και σε συνδυασμό με τα έργα υποδομής και διαχείρισης των φυσικών πόρων, αλλά και της διασφάλισης των χρήσεων γης, μπορεί πράγματι να αποτελέσει το «περιβόλι της Ελλάδας». Ποιος μπορεί να πει όχι σε αυτή την πρόκληση;;;
Συμπερασματικά, πρέπει να γίνουν πολλά, με σταθερά και σίγουρα βήματα. Η επιστήμη και η τεχνολογία, είναι όπλα μας και ευτυχώς εύκολα στην πρόσβασή τους.
Η πολιτική βούληση είναι το ζητούμενο, αλλά η ανάγκη δημιουργεί και επιτακτικά επιχειρήματα, που δύσκολα αντικρούονται. Είμαστε πλέον πολλοί που λέμε τα ίδια και στον αντίποδα δεν υπάρχει κάτι αξιόπιστο.
Οι οικονομικοί πόροι που, ασφαλώς, απαιτούνται πρέπει να αναζητηθούν σε χρηματοδοτήσεις που ήδη υπάρχουν ή θα υπάρξουν, στο ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης κ.λ.π., βλέποντας την αντιμετώπιση του κτήματος, ως ένα ολιστικό σχέδιο που περιλαμβάνει τα πάντα, μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και με καθορισμένα βήματα.
Η πρότασή μου είναι η κατάρτιση ενός προγράμματος με τον τίτλο «Ο.Χ.Ε. ΚΩΠΑΪΔΑΣ», (Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση ΚΩΠΑΪΔΑΣ), με την αντίστοιχη δημιουργία ενός φορέα διαχείρισής της, όπως σύσσωμη η αυτοδιοίκηση υποστήριξε από το 2014, ώστε να μην είναι ενός ανθρώπου αρχή η διαχείριση του πολύπλοκου αντικειμένου της ανάπτυξης και λειτουργίας των πολυσυνθέτων υποδομών με σύγχρονες τεχνολογίες.
Η «Ο.Χ.Ε. ΚΩΠΑΪΔΑΣ» μπορεί να τροφοδοτείται με συνεχή ροή πόρων, από τις προαναφερόμενες πηγές και θα αποτελέσει το πλαίσιο για τη ριζική αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του κτήματος.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΝΤΑΣΙΩΤΗΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΑΛΙΑΡΤΟΥ-ΘΕΣΠΙΕΩΝ
ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
«ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ»
