Δραματική η πτώση και απειλή για δεκάδες χιλιάδες νέα λουκέτα
Στο χείλος του γκρεμού βρίσκονται οι τουριστικές επιχειρήσεις, αφού η πτώση του τζίρου τους φθάνει το 60% σε σχέση με πέρυσι. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τους ειδικούς, στην αγορά, μετά το πέρας της τουριστικής σεζόν, έρχονται δεκάδες χιλιάδες νέα «λουκέτα», ύφεση και ανεργία.
Μετά τα τουριστικά καταλύματα, οι κλάδοι που επλήγησαν περισσότερο είναι τα εμπορικά καταστήματα, τα νυχτερινά κέντρα, τα μπαρ αλλά και η εστίαση.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου υπηρεσιών τουρισμού σημείωσε μείωση 59,0% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο 2019.
Ακόμη όμως και μετά το απόγειο της τουριστικής σεζόν (εβδομάδα Δεκαπενταύγουστου) τα νέα δεν είναι ενθαρρυντικά, αφού τα τελευταία μέτρα για τον κορωνοϊό έφεραν σε απόγνωση εκατοντάδες χιλιάδες εργοδότες και εργαζόμενους στον τουρισμό, οι οποίοι δεν έβλεπαν πελάτες στα μαγαζιά τους.
Σαν να μην έφτανε η διάψευση των τελευταίων ελπίδων για ανάσες από τον τουρισμό, ο οποίος κινείται σύμφωνα με τα χειρότερα σενάρια, ήρθαν οι κυβερνητικές αποφάσεις για περιορισμό του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (εστιατόρια, καφέ, νυχτερινά κέντρα, κλαμπ, μπαρ κ.λπ.) μέχρι τις 12 τη νύχτα να δώσουν τη χαριστική βολή σε διασκέδαση και εστίαση.
Είναι λογικό η βουτιά στα έσοδα από τον τουρισμό αλλά και τα νέα μέτρα στην εστίαση λόγω της ραγδαίας αύξησης κρουσμάτων Covid-19 να φέρουν σε απόγνωση τους επαγγελματίες στον τουρισμό και την εστίαση.
Το μέτρο εφαρμόζεται ήδη από τις 17 Αυγούστου και θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Αυγούστου σε περιοχές στις οποίες ζει περισσότερο από το μισό του πληθυσμού της χώρας (συμπεριλαμβανομένης της Αττικής), αλλά με την έξαρση της πανδημίας είναι βέβαιο ότι θα επεκταθεί τόσο χρονικά όσο και γεωγραφικά, δίνοντας τη χαριστική βολή στους ήδη σοβαρά πληγέντες κλάδους.
Επειγόντως στήριξη
Φωνές αγωνίας ακούγονται από τις περιοχές που εφαρμόζεται το μέτρο, με επιχειρηματίες να φθάνουν στο σημείο να ζητούν από το κράτος να κλείσει τις επιχειρήσεις τους. Η διασκέδαση είναι φανερό ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει στην Ελλάδα με αυτό το ωράριο, παρά τις προσπάθειες που γίνονται (π.χ. μπουζούκια στη Θεσσαλονίκη από τις 7.00 το απόγευμα), αλλά και η εστίαση πλήττεται καίρια με τον νέο περιορισμό.
Οι επιχειρηματίες ζητούν εναγωνίως στήριξη από την κυβέρνηση για να μην βάλουν λουκέτο. Όμως μέχρι τώρα η κρατική βοήθεια περιορίζεται ουσιαστικά στην επιστρεπτέα προκαταβολή – οι τράπεζες έχουν κλειστές τις κάνουλές τους για τους μικρομεσαίους – για τους εργοδότες και στα 534 ευρώ της αποζημίωσης ειδικού σκοπού για τους εργαζόμενους που τίθενται σε αναστολή σύμβασης εργασίας και κρίνεται ανεπαρκής μπροστά στον Αρμαγεδδώνα.
Μαύρα στοιχεία
Οι ανησυχίες των οικονομικών αναλυτών – μεταξύ των οποίων και του ΟΟΣΑ στην πρόσφατη έκθεσή του για την Ελλάδα – ότι μετά την καταστροφική φετινή τουριστική σεζόν θα υπάρξει το φθινόπωρο ένα κύμα «λουκέτων» επιχειρήσεων, κυρίως στους τομείς του τουρισμού και της εστίασης, φαίνεται να επιβεβαιώνονται.
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το δεύτερο τρίμηνο δείχνουν ότι η καραντίνα και η αργή επανεκκίνηση της οικονομίας τον Ιούνιο προκάλεσαν τεράστια πτώση του τζίρου των επιχειρήσεων.
Ειδικότερα, ο τζίρος μειώθηκε περισσότερο από 25%, στα 58,9 δισ. ευρώ από 78,8 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2019. Επίσης, στις σχεδόν 206.000 επιχειρήσεις που πέρασαν σε αναστολή λειτουργίας η μείωση πλησιάζει το 60%, ενώ στον κλάδο παροχής καταλυμάτων η πτώση ξεπερνά το 94% και στην εστίαση φθάνει το 59%.
Η κατάσταση δεν βελτιώθηκε τον Ιούλιο, καθώς η πτώση της τουριστικής κίνησης ξεπέρασε το 70%, ενώ και ο Αύγουστος είναι πολύ κακός μήνας, καθώς στις πολύ μειωμένες αφίξεις ήλθαν να προστεθούν τα νέα περιοριστικά μέτρα για τον κορωνοϊό, με σοβαρότερο, από οικονομικής άποψης, το κλείσιμο των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος σε τουριστικές περιοχές και στην Αττική από τα μεσάνυχτα.
Έτσι ο φόβος που επικρατεί στο οικονομικό επιτελείο είναι ότι το φθινόπωρο θα εμφανιστούν έντονα συμπτώματα «ασφυξίας» στην αγορά, κυρίως σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με έντονα εποχική δραστηριότητα, και ιδίως σε όσες δεν έχουν «λίπος» για κάψιμο ούτε δυνατότητα πρόσβασης στις τράπεζες.
Μπαλώματα
Σε αυτό το πλαίσιο η κυβέρνηση σχεδιάζει να αξιοποιήσει τον μηχανισμό της επιστρεπτέας προκαταβολής, η οποία έχει το πλεονέκτημα της παροχής ρευστότητας καθώς οι διαδικασίες ολοκληρώνονται εκτός τραπεζικού συστήματος, τη δυνατότητα «κουρέματος» της οφειλής ανάλογα με την πτώση του τζίρου και την καλύτερη στόχευση των δανείων με κριτήριο τη μείωση του τζίρου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο που εξετάζεται είναι να ενεργοποιηθεί τον Οκτώβριο ένας τέταρτος κύκλος επιστρεπτέας προκαταβολής, για τη χορήγηση έως και 1 δισ. ευρώ, όπου οι επιχειρήσεις θα λάβουν τα φθηνά δάνεια με κριτήριο τη μείωση του τζίρου τους ώς τα τέλη Σεπτεμβρίου, δηλαδή όταν θα έχει ουσιαστικά κλείσει η φετινή, κακή τουριστική σεζόν.
Έτσι θα έχει αποτυπωθεί σχεδόν στο σύνολό της η ζημιά στις επιχειρήσεις με εποχική δραστηριότητα και αυτές θα λάβουν το μεγαλύτερο μέρος των δανείων.
Εν τω μεταξύ στις αρχές Σεπτεμβρίου αναμένεται να «τρέξει» ο τρίτος γύρος της επιστρεπτέας προκαταβολής, όπου τα ποσά των δανείων θα υπολογισθούν με βάση τη μείωση τζίρου έως τα τέλη Ιουλίου.
Σε αυτή τη φάση θα διανεμηθούν περισσότερα από 1,1 δισ. ευρώ, ενώ πρόσβαση σε αυτόν τον κύκλο του προγράμματος θα έχουν οι ατομικές επιχειρήσεις χωρίς προσωπικό και χωρίς ταμειακή μηχανή, δηλαδή κυρίως οι μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων.
Δικαίωμα συμμετοχής θα έχουν και οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (με προσωπικό έως 50 άτομα) ακόμη και αν χαρακτηρίζονται ως προβληματικές με βάση τους κοινοτικούς κανόνες.
Υπενθυμίζεται ότι στον δεύτερο κύκλο του προγράμματος ο αριθμός των επιχειρήσεων που έλαβαν την επιστρεπτέα προκαταβολή ανήλθε σε 89.729 και έχουν λάβει άμεση χρηματοδοτική ενίσχυση συνολικού ύψους 1,259 δισ. ευρώ. Συνολικά, από τον πρώτο και τον δεύτερο κύκλο της επιστρεπτέας προκαταβολής, έχουν καταβληθεί 1,861 δισ. ευρώ, ενώ ο στόχος που έχει τεθεί είναι να χορηγηθούν 3 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι ο τρίτος κύκλος θα έχει ανώτατο όριο ένα ποσό περίπου 1,1 δισ. ευρώ.
Η συνολική αποτίμηση πάντως του προγράμματος της επιστρεπτέας προκαταβολής δεν είναι όσο θετική ανέμενε το υπουργείο Οικονομικών, καθώς για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων και η υποχρέωση διατήρησης σταθερού αριθμού προσωπικού από τις επιχειρήσεις που λαμβάνουν αυτά τα δάνεια, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα πολύ λιγότερες επιχειρήσεις από αυτές που θα μπορούσαν να το έχουν αξιοποιήσει.
Συνολικά, υπολογιζόταν ότι έως και 300.000 επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα, αλλά τελικά ωφελήθηκαν λιγότερες από 90.000.
