Στην ελληνική γεωργία των τελευταίων ετών παρατηρείται μια σταδιακή στροφή προς εναλλακτικές καλλιέργειες, οι οποίες μπορούν να αποφέρουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στον παραγωγό, ενώ παράλληλα προσαρμόζονται στις ολοένα δυσκολότερες κλιματικές και οικονομικές συνθήκες. Ανάμεσά τους, η κινόα που αρχίζει να κερδίζει έδαφος και στην Ελλάδα, χάρη στα ιδιαίτερα καλλιεργητικά και διατροφικά της πλεονεκτήματα.
Η καλλιέργεια της κινόα χαρακτηρίζεται από χαμηλές εισροές, κάτι που την καθιστά ιδιαιτέρως ελκυστική σε μια περίοδο όπου το κόστος παραγωγής των παραδοσιακών προϊόντων, όπως το σιτάρι, το καλαμπόκι ή το βαμβάκι, έχει εκτοξευθεί. Όπως εξηγούν παραγωγοί που καλλιέργησαν το φυτό αυτό, η ανάγκη για λίπανση είναι περιορισμένη, αφού η κινόα αξιοποιεί καλά ακόμη και τα φτωχά εδάφη. Παράλληλα, οι απαιτήσεις του σε άρδευση είναι ελάχιστες, γεγονός που αποκτά ιδιαίτερη σημασία υπό τις συνθήκες ξηρασίας και περιορισμένων υδάτινων πόρων που βιώνει η χώρα.
«Η κινόα με έπεισε» – Μαρτυρία παραγωγού
Ο Ευστάθιος Μπεντανάς, ένας παραγωγός από τον Ορχομενό που αποφάσισε να δοκιμάσει την καλλιέργεια κινόα, μιλά για την εμπειρία του.
Όπως τονίζει:
«Στην τρέχουσα περίοδο, η βιολογική καλλιέργεια μου έδωσε περίπου 200 κιλά το στρέμμα, ενώ στη συμβατική έφτασα τα 250 με 280 κιλά. Τα νούμερα αυτά είναι αρκετά ικανοποιητικά για τα δεδομένα μιας καλλιέργειας που ξεκίνησα πειραματικά».
Ο ίδιος εκτιμά ότι η δυναμική είναι τέτοια που αξίζει να επενδύσει περισσότερο:
«Από τα 20 στρέμματα που καλλιεργώ σήμερα, σκοπεύω να τα αυξήσω στα 60 με 70. Η καλλιέργεια με έχει πείσει, γιατί μου επιτρέπει να αξιοποιώ εκτάσεις φτωχές, άγονες, που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν ανεκμετάλλευτες».
Ένα ακόμη στοιχείο που υπογραμμίζει είναι η δυνατότητα ένταξης της κινόα στη βιολογική γεωργία χωρίς μεγάλες δυσκολίες:
«Το γεγονός ότι είναι μονοετής καλλιέργεια δίνει τη δυνατότητα να προηγηθεί σπορά βίκου, ώστε να εμπλουτιστεί το έδαφος σε άζωτο φυσικά και να μη χρειαστώ χημικά λιπάσματα. Έτσι μπορώ να συνεχίσω βιολογικά χωρίς να βγαίνω οικονομικά ζημιωμένος».
Ένα ακόμη καθοριστικό πλεονέκτημα για τον ίδιο είναι ο μικρός βιολογικός κύκλος της κινόα, ο οποίος της επιτρέπει να ανταγωνίζεται αποτελεσματικά τα ζιζάνια, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για χημικά ζιζανιοκτόνα. Ουσιαστικά, το ίδιο το φυτό δρα αποτρεπτικά για τα ανεπιθύμητα χόρτα, προσφέροντας μια πιο «καθαρή» καλλιέργεια. Επιπλέον, «πρόκειται για μια ανθεκτική καλλιέργεια σε εχθρούς και ασθένειες, κάτι που ελαχιστοποιεί τις παρεμβάσεις του παραγωγού και μειώνει το κόστος αλλά και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα».
Από οικονομικής πλευράς, τα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά. Η κινόα μπορεί να ενταχθεί στη λογική της συμβολαιακής γεωργίας, προσφέροντας στους παραγωγούς μια σταθερή τιμή διάθεσης, κάτι που σπανίζει για παραδοσιακές καλλιέργειες όπως το σιτάρι. Παράλληλα, η διεθνής ζήτηση παραμένει υψηλή, καθώς η κινόα έχει καταξιωθεί ως «υπερτροφή» χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά της σε πρωτεΐνες και αμινοξέα, αλλά και στη γλουτένη που απουσιάζει, καθιστώντας την ιδανική για ειδικές δίαιτες.
Σε σύγκριση με το σιτάρι, και το βαμβάκι για τους παραγωγούς την παρούσα περίοδο, η κινόα φαίνεται να αποδίδει καλύτερα οικονομικά, με μικρότερο ρίσκο και μεγαλύτερη ασφάλεια για τον παραγωγό. Το γεγονός ότι αξιοποιεί άγονα ή φτωχά εδάφη, τα οποία συχνά μένουν ανεκμετάλλευτα, δίνει τη δυνατότητα για αύξηση του γεωργικού εισοδήματος χωρίς να χρειάζεται επέκταση σε γόνιμες εκτάσεις.
Όχι μόνο εναλλακτική αλλά και ουσιαστική καλλιέργεια
Η παρουσία της κινόα στην ελληνική γεωργία δεν αποτελεί απλώς μια «εναλλακτική επιλογή», αλλά δείχνει να εξελίσσεται σε μια πραγματική προοπτική για τους παραγωγούς. Με χαμηλό κόστος καλλιέργειας, περιορισμένες ανάγκες σε νερό, ανθεκτικότητα σε ασθένειες και τη δυνατότητα να εντάσσεται στη βιολογική γεωργία, συνδυάζει γεωργικά και οικονομικά πλεονεκτήματα.
Σε σύγκριση με καλλιέργειες όπως το σιτάρι, το καλαμπόκι και το βαμβάκι, η κινόα εμφανίζεται πιο αποδοτική, ειδικά αν συνεκτιμηθεί η δυνατότητα συμβολαιακής γεωργίας και η αυξανόμενη διεθνής ζήτηση. Για παραγωγούς όπως ο κ. Μπεντανάς, η καλλιέργεια αυτή δεν είναι πλέον πείραμα αλλά στρατηγική επιλογή που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη αξιοποίηση της γης και σε ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος.
Η ελληνική ύπαιθρος, αναζητώντας νέες καλλιέργειες που θα δώσουν λύσεις στο αδιέξοδο του αυξανόμενου κόστους και της μειωμένης ανταγωνιστικότητας, βρίσκει στην κινόα μια ελκυστική και βιώσιμη απάντηση.
