ΔΩΔΕΚΑ (12) ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΟΠΟΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΤΑΠΥΛΗΣ ΘΗΒΑΣ-Προτάσεις Αρχαιολογικής, Τουριστικής και Πολιτισμικής αξιοποίησής των

ΔΩΔΕΚΑ (12) ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΟΠΟΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΤΑΠΥΛΗΣ ΘΗΒΑΣ

Προτάσεις Αρχαιολογικής, Τουριστικής και Πολιτισμικής αξιοποίησής των

Κατσέλης Γεώργιος – Μαθηματικός – π. Προϊστάμενος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας

Στην Παλαιολιθική εποχή (π. 2.500.000 – 10.000 π.Χ) οι άνθρωποι δεν είχαν μόνιμη κατοικία και ζούσαν κυρίως από το κυνήγι.

Στη Μεσολιθική εποχή (π. 10.000 – 6.500 π.Χ) και ιδιαίτερα στη Νεολιθική (π. 6.500 – 3.000 π.Χ) εισάγεται η Κτηνοτροφία, η Γεωργία και δημιουργούνται μόνιμοι οικισμοί κυρίως φυλετικού χαρακτήρα.

Στην εποχή του Χαλκού (π. 3.000 – 1.700 / 1.600 π.Χ) ολόκληρη η Ελλάδα βρίσκεται σε περίοδο ακμής, αφού με την ανακάλυψη και τη χρήση του πρώτου μετάλλου αλλάζει ριζικά η Κοινωνική, Πολιτειακή και Οικονομική οργάνωση.

Κατασκευάζονται ο τροχός, μηχανισμοί πλεύσης, εργαλεία παραγωγής διαφόρων αγαθών καθημερινής χρήσης και μέσα κατασκευής αξιόλογων κτισμάτων, κοσμημάτων, έργων τέχνης κλπ.

Οι Έλληνες απόγονοι των Προελλλήνων, λόγω της σπουδαίας γεωφυσικότητας και κλίματος, διακινούνται σε ολόκληρο τον ηπειρωτικό και νησιώτικο χώρο. Σαρώνουν τα 6.000 νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου Πελάγους και της Κρήτης. Φτάνουν στη Βόρεια Αφρική, στη Δυτική Μεσόγειο και στα άκρα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι μετακινήσεις αυτές αναπτύσσουν νέες ιδέες, γνώσεις, εμπειρίες, μύθους, θρύλους, ηρωϊσμούς κλπ.

Στην Ελλάδα την εποχή αυτή αναπτύσσεται πρωταρχικά ο λεγόμενος Κυκλαδικός Πολιτισμός (π. 3000 – 2.300 π.Χ), μετά ο Μινωϊκός – Κρητικός (π. 2.300 – 1.700 / 1.600 π.Χ) και μεταγενεστέρως ο περίλαμπρος Μυκηναϊκός Πολιτισμός (π. 1.600 -1.100 π.Χ).

Κατά τη μυθολογία (Ιστορία των Προϊστορικών χρόνων, πριν το 1.100 π.Χ / κατ΄ άλλους πριν το 776 π.Χ) και την παράδοση υπάρχουν τρείς εκδοχές ιδρύσεως της Θήβας.

1^η εκδοχή: Κατά τον Όμηρο (π. 850 π.Χ) πρώτος ιδρυτής και βασιλιάς της Θηβας υπήρξε ο Ωγύγιος, γι΄ αυτό και αι Βόρραιαι Πύλαι «Παρακείμενες», Βορείως του Αρχαιολογικού Μουσείου λέγονται και Ωγύγιαι Πύλαι.

2^η εκδοχή: Οι δίδυμοι αδελφοί Ζήθος και Αμφίων είναι ιδρυτές και βασιλείς της Θήβας.

3^η εκδοχή: Ιδρυτής και πρώτος βασιλιάς της Θήβας είναι ο Κάδμος από την Φοινίκη, γιός Του Αγήνορος και της Τελεφάεσσας, αδελφός της Ευρώπης, κατά το γνωστό μύθο. Η Θήβα ονομάζεται έκτοτε «Καδμεία» ή «Κάδμειος Θήβα» ή «Θήβα».

Η Θήβα, από το 3.000 / 2.500 π.Χ βρίσκεται σε μια περίοπτη γεωγραφική θέση, μεταξύ βουνών (Σφίγγειον, Πτώον, Υπάτιο, Παρνασσό, Ελικώνα, Πάρνονα), θαλασσών (Ευβοϊκός, Κορινθιακός), εύφορων πεδιάδων (Κωπαϊδικός Κάμπος, Κάμπος Βαγίων, Θηβαϊκός Κάμπος, Κάμπος Ασωπού), λιμνών (Υλίκη, Παραλίμνη, παλιότερα και Κωπαϊδας) και ποταμών (Βοιωτικός Κηφισσός, Ασωπός κλπ.).

Ακόμη, βρίσκεται μεταξύ Αθηνών και Δελφών, δυο παγκοσμίων πολιτισμικών και τοποσημειακών συμβόλων.

Η πρόοδος, η προκοπή και η ακμή της Βοιωτίας και ιδιαίτερα της ισχυροτέρας των πόλεων – κρατών της, της Θήβας υπήρξαν διαχρονικά σημαντικά βάθρα σκληρών ανταγωνισμών.

Αυτά, ίσως και άλλα ήταν τα βασικά αίτια δημιουργίας Μύθων, Θρύλων, Θεών, Ημιθέων, Ηρώων και επίλεκτων θνητών και επίσης πολλών πνευματικών και ιστορικών γεγονότων.

Η Βοιωτία και η Θηβα υπέστησαν πολλές καταστροφές. Η Θήβα ως ηγεμονική «Πόλις – Κράτος» της Ελλάδος, της Τριαδικής Πρωταγωνιστικότητας (Αθήνα – Σπάρτη – Θήβα), πέρασε διαχρονικά μέσα από καταλυτικές πολιτικές και στρατιωτικές διακυμάνσεις από την αρχαιότητα μέχρι και το 1.900 μ.Χ!

Η Μυκηναϊκή εποχή (1.700 /1.600 – 1.200 /1.100 π.Χ) θεωρείται η σημαντικότερη και συναρπαστικότερη περίοδος για την Θήβα. Από τις 31 πόλεις – κράτη της Βοιωτίας είναι η ισχυροτέρα και βρίσκεται σε απόλυτο εσωτερικό Βοιωτικό ανταγωνισμό (Ορχομενός, Θεσπιές, Πλαταιές, Τανάγρα κλπ.) και σε παράλληλο εξωτερικό με Άργος, Κόρινθο, Σπάρτη, Αθήνα κλπ.
Με την ιερότητα κι εκφραστικότητα του εμβληματικού αριθμού 7 είναι άρρηκτα συνδεδεμένη η Βοιωτία και ιδιαίτερα η Θήβα, σε μυθολογικό, ιστορικό, ποιητικό, τραγικό, στρατιωτικό, αρχιτεκτονικό και οχυρωματικό επίπεδο.
Επτά (7) είναι οι αρχετυπικοί μύθοι, που αναφέρονται στην Βοιωτία, εκ των οποίων οι πέντε (5) αναφέρονται στην Θήβα.
Ο μύθος του Κάδμου (Κάδμος, Αρμονία, Σεμέλη, Ινώ, Αγαύη, Αντινόη, Πολύδωρος)
Ο μύθος της Νιόβης (Σύζυγος του Αμφίωνος, κόρη του βασιλιά της Φρυγίας Τάνταλου)
Ο μύθος του Διονύσου (Θεός της χαράς, του γλεντιού. Γιός του Δία και της Σεμέλης, κόρης του Κάδμου)
Ο μύθος του Ηρακλή (Γιός του Δία και της Αλκμήνης. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θήβα. Έκανε 12 άθλους κλπ.)
Ο μύθος του Οιδίποδος (Οιδίπους, Ιοκάστη, ΛάΪος, Ετεοκλής, Πολυνείκης, Αντιγόνη, Ισμήνη, Κρέων κλπ.)
Ο μύθος του Φρίξου με την Ινώ και του Ιάσονα με την Μήδεια (Μύθος συνδεδεμένος με τον Ορχομενό και την Βοιωτία)
Μύθος Τροφωνίου (Ιερό του Τροφωνίου στην Λιβαδειά κλπ.)
Η Αργοναυτική Εκστρατεία ξεκίνησε από την Βοιωτία, αφού στις Τίφαι ή Σίφαι (Αλυκή) κατασκευάστηκε η Αργώ. Επίσης, από την Βοιωτία (Αυλίδα) ξεκίνησε και ο Τρωϊκός Πόλεμος.
Επτά (7) είναι οι διασωθείσες τραγωδίες του λεγόμενου Θηβαϊκού Κύκλου. Διδάσκονται και παίζονται σε όλο τον πλανήτη και αποτελούν μέρος του παγκόσμιου πνευματικού πλούτου.
Επτά (7) ήταν οι Πύλες της Καδμείας Ακροπόλεως της Θήβας. Κατά το έργο του τραγικού ποιητή Αισχύλου (525 – 456 π.Χ), με τίτλο «Επτά επί Θήβας», επί των επτά αυτών Πυλών διεξήχθη η μάχη του στρατού των επτά Αργείων πριγκίπων και του στρατού των επτά Θηβαίων ηγετών – αρχηγών. Από ευρήματα, πηγές και παραδόσεις κάποιοι πιστεύουν ότι η μάχη αυτή έγινε περίπου το 1270 / 1260 π.Χ.

Κατά τον Αισχύλο οι Πύλες και τα αντίπαλα ζεύγη των αρχηγών – στρατηγών των Αργείων – Θηβαίων ήταν:

1^η Πύλη: Προιτίδαι Πύλαι ή Πύλαι του Προίτου (Επί των οδών Βουρδουμπά – Αυλίδος): (Τυδέας – Μελάνιππος)

2^η Πύλη: Ηλέκτραι Πύλαι ή Πύλες της Ηλέκτρας (Επί των οδών Πολυνείκους – Δράκου (παρακείμενα του Ι. Μητροπολιτικού Ναού):(Καπανέας – Πολυφόντης)

3^η Πύλη: Νηϊσται Πύλαι ή Έσχαται Πύλαι ή Νηϊστες Πύλες (Δυτικά της Καδμείας Ακροπόλεως επί του Περιφερειακού δρόμου του Πυριού):(Ετέοκλος – Μεγαρεύς)

4^η Πύλη: Ογκαίαι Πύλαι ή Ογκαία Πύλη ή Πύλη της ΄Ογκας Αθηνάς (Στο Νότιο μέρος της Καδμείας Ακροπόλεως): (Ιππομέδοντας – Υπέρβιος)

5^η Πύλη: Βόρραιαι Πύλαι ή Βόρεια Πύλη (Βορείως και παρακείμενα του Αρχαιολογικού Μουσείου «Δίπλα στου Διογέννητου Αμφίονα το μνήμα»): (Παρθενοπαίος – Άκτορας)

6^η Πύλη: Ομολωϊδαι Πύλαι ή Ομολωϊδες Πύλες ή της Ομολωϊδος Πύλες (Επί του ποταμού Χρυσορρία και Οιδίποδος): (Αμφιάραος – Λασθένης)

7^η Πύλη: Κρηναίαι Πύλαι ή Κρηνίδες Πύλες (Δυτικά της Καδμείας Ακροπόλεως, επί του Διρκαίου Ποταμού) (Πολυνείκης – Ετεοκλής)

Χωρική, σχηματική αναπαράσταση των 7 Πυλών της Μυκηναϊκής Θήβας κατά τον αείμνηστο Αρχαιολόγο Κεραμόπουλλο.

Μεταγενέστεροι του Αισχύλου συγγραφείς, ποιητές και σχολιαστές, που αναφέρονται στη σύγκρουση των «Επτά επί Θήβας», αλλάζουν τα ζευγάρια των μαχητών και τις Πύλες που αγωνίστηκαν. Αυθεντική όμως παραμένει η περιγραφή του Αισχύλου και επιστημονικά αποδεκτή η περιγραφή του αρχαιολόγου Κεραμόπουλλου.

Στη μάχη αυτή επί των Θηβαϊκών Πυλών οι Αργείοι ηττήθηκαν. Οι δυο αδελφοί Πολυνείκης και Ετεοκλής μονομάχησαν και αλληλοσκοτώθηκαν για την περιπόθητη βασιλική εξουσία και τις προσωπικές τους φιλοδοξίες.

Από τις δυο κυρίαρχες ανταγωνιστικές δυνάμεις της Μυκηναϊκής εποχής, Άργος – Θήβα νίκησε η Θήβα.

Στην επακολουθήσασα μετά 20 – 30 χρόνια μάχη των Επιγόνων στην περιοχή της Μυκαλησσού (κοντά στην Ριτσώνα, μεταξύ Θήβας – Αυλίδος), η Θήβα λεηλατήθηκε, κατασφάχτηκε, κάηκε, γκρεμίστηκε, ισοπεδώθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς. Οι δυο αυτές εκστρατείες των Αργείων (Αργολίδας) κατά των Θηβαίων (Βοιωτίας) δεν αμφισβητούνται από αρκετούς ως ιστορικά γεγονότα της Μυκηναϊκής εποχής. Ανασκαφές πάντως έδειξαν ότι το Μυκηναϊκό Ανάκτορο του Κάδμου καταστράφηκε ξαφνικά στα μέσα του 13^ουαιώνα π.Χ (π. 1250 π.Χ) και δεν ξανακατοικήθηκε.

Η Θήβα ξαφνικά έχασε την προηγούμενη αίγλη της. Κατά τον Όμηρο (π.850 π.Χ) η Θήβα δεν έλαβε μέρος στον Τρωϊκό Πόλεμο, ο οποίος κατά τον πατέρα της ιστορίας Ηρόδοτο (484 -424 π.Χ), πραγματοποιήθηκε περίπου το 1270 π.Χ. Κατά τον Μαθηματικό Ερατοσθένη (276-194 π.Χ), το 1184 π.Χ και εσχάτως κατά την ΝΑΣΑ το 1227 π.Χ.

Οι 7 Πύλες της Θήβας, παρά τις αλλεπάλληλες μυθικές και ιστορικές καταστροφές, τους σεισμούς και τις μεταγενέστερες επιχωματώσεις και γεωλογικές μεταβολές, εξακολουθούν, έστω και ως ερείπια, να αποτελούν σημαίνοντα χωροσημεία στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος μιας από τις 10 αρχαιότερες πόλεις του κόσμου. Ακόμη και για διάφορους στοχαζόμενους θεωρούνται «σημεία», «Πύλες μεταβάσεως» μυστικών και απόρρητων συμβολισμών.

Αυτές οι 7 ιερές Πύλες της Θήβας περιμένουν 4.500 /3.200 περίπου χρόνια για να ενωθούν μεταξύ τους και να επικοινωνήσουν και με τους άλλους 5 «μυθικούς – ιστορικούς χώρους» (Λόφος του Αμφείου, Λόφος του Μεγάλου Καστελλίου, Λόφος του Ισμηνίου Απόλλωνος, Καδμεία Ακρόπολις και Αρχαιολογικό Μουσείο / 7+5= 12), υπενθυμίζοντας σε μας το μεγαλειώδες παρελθόν τους.

Λόφος του Αμφείου – Άμφειος Τύμβος

Το Άμφειον ή Αμφείον είναι λόφος που βρίσκεται βορείως και παρακείμενα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θήβας. Κατά τη Μυθολογία, την παράδοση και τις ανασκαφές , το Άμφείον θεωρείται ιερός χώρος και τόπος του Κοινού Τάφου των δίδυμων αδελφών και βασιλέων της Θήβας Ζήθου και Αμφίονος. Ο Αμφίων ήταν γιός του Δία (Διογέννητος) και της Αντιόπης. Είχε σύζυγο την Νιόβη κόρη του βασιλιά της Φρυγίας Ταντάλου. Οι δυο αδελφοί αφού σκότωσαν τον βασιλιά της Θήβας Λύκο και τιμώρησαν βάναυσα τη γυναίκα του βασίλισσα Δίρκη, λόγω κακοποίησης από αυτούς της της μητέρας τους, κατασκεύασαν τα τείχη και τις Πύλες της πόλης. Ο Ζήθος με την υπερβολική του δύναμη έβγαζε τεράστιους βράχους και ο κιθαρωδός και λυράρης Αμφίων, παίζοντας την επτάχορδη λύρα του, σήκωνε τους βράχους και τους τοποθετούσε, χτίζοντας έτσι τα τείχη και τις επτά Πύλες της Θήβας. Αυτός ο ιερός χώρος του Αμφείου παρέμεινε επί αιώνες σχεδόν αλώβητος!

Θυμάμαι όμως, δυο περιστατικά και σας τα εκθέτω:

Δωδεκάχρονος – δεκατριάχρονος μαθητής στο εξατάξιο Γυμνάσιο της Θήβας άκουγα κάποιους συμμαθητές μου και άλλους πολίτες των συνοικιών του Συνοικισμού και του Πυριού, να μιλούν για σπηλιές, κατακόμβες, διαδρόμους του «παράξενου λόφου». Όμως αυτά, τα περίεργα εξαφανίστηκαν όταν κατασκευάστηκαν οι παράπλευροι δρόμοι , που διαμέσου αυτών τεράστια αυτοκίνητα διέσχιζαν την Καδμεία Ακρόπολη και πήγαιναν μέσω Κάζας στην Αθήνα . Ακόμη, κατασκευάστηκαν περίπου τότε επ’ αυτού και δυο δημοτικά κτίσματα. Έτσι, ο ιερός λόφος – τύμβος του Αμφείου αλλοιώθηκε και έχασε την απόκρυφη γοητεία του.
Όταν το 2007 / 2008 ήμουν Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θηβαιων, επισκέφθηκε τον Δήμο μας ο πρ. Προϊστάμενος /Διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θήβας Θεόδωρος Σπυρόπουλος. Τον συνάντησα και μαζί με άλλους 4-5 Θηβαίους (δυστυχώς δεν θυμάμαι τα ονόματα τους), πήγαμε στην κορυφή του Τύμβου του Αμφίονος. Εκεί μας αφηγήθηκε τις ανασκαφές που είχε κάνει το 1971 – 1973, αυτά που βρήκε, την Πυραμίδα, τις κατακόμβες, τους εσωτερικούς δαιδαλώδεις διαδρόμους, που έβγαιναν στον Συνοικισμό και στο Πυρί και την περίεργη διακοπή των εργασιών από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μας έδειξε τη σφράγιση του στομίου με τσιμέντο και μας τόνισε πως αντί της επιβράβευσης του δόθηκε δυσμενής μετάθεση στο Ναύπλιο ή στην Σπάρτη!

Το Αμφείο είναι ένα αρχαιολογικό ερώτημα για τη μυθική και ιστορική μας πόλη. Ευελπιστούμε να ενοποιηθεί με τις 7 Πύλες και το Μουσείο μας.

Λόφος του Μεγάλου Καστελλίου

Ο Κώνος του Μεγάλου Καστελλίου βρίσκεται ανατολικά της Καδμείας Ακροπόλεως, απέναντι του Χρυσορρόα και από τις Προιτίδες Πύλες.

Ο λόφος αυτός έχει γεωγραφική σχέση με το ανατολικό έξαρμα της Καδμείας Ακροπόλεως. Ήταν χώρος ταφής των βασιλέων. Ο μεγάλος τάφος της βόρειας κλιτύος του λόφου ταυτίζεται, κατά την παράδοση και τις ανασκαφές, με τους τάφους των Οιδίποδος Παίδων Ετεοκλή και Πολυνείκη. Είναι θολωτοί τάφοι, σπηλαιοειδείς και χαρακτηρίζουν βασιλικούς μυκηναϊκούς τάφους. Ο τεράστιος αυτός καταπράσινος χώρος παραμένει βουβός ανά τους αιώνες, χωρίς έκφραση, χωρίς σημασία και νόημα. Θεωρείται όμως, ότι στα σπλάχνα του ίσως να κρύβει μεγάλα μυστικά του Μυθικού Θηβαϊκού Προίστορικού παρελθόντος. Απαιτούνται μελέτες , ανασκαφικές παρεμβάσεις , διασύνδεση αυτού με τις Πύλες, την Καδμεία και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Ποτέ δεν είναι αργά!

Λόφος του Ισμηνίου Απόλλωνος

Ο λόφος αυτός βρίσκεται ανατολικά του ποταμού της αρχαιότητας Χρυσορρόα και παρακείμενα σήμερα του Ιερού Ναού του Ευαγγελιστού Λουκά. Στη κορυφή του, μετά από ανασκαφές, βεβαιώθηκε ότι υπήρχε το Τέμενος του Ισμηνίου Απόλλωνος. Ο λόφος και ο ναός επ’ αυτού ονομάστηκαν , από τον παρακείμενο ρέοντα Ισμηνό ποταμό. Στο χώρο αυτό, κατά την παράδοση, είχε το μαντείο η Μαντώ κόρη του Μάντη Τειρεσία, η οποία είχε κληρονομήσει το χάρισμα της μαντικής ικανότητας από τον πατέρα της.

Ο Ισμηνός ποταμός ονομάστηκε τον 12^ο αιώνα μ.Χ και «Αγιάννης», προς τιμήν του Αγίου Ιωάννη του Καλοκτένη, Μητροπολίτη Θηβών, Εξάρχου πάσης Βοιωτίας, Νέου Ελεήμονος, προστάτου και Πολιούχου της πόλεως των Θηβών.Ο Άγιος Ιωάννης ο Καλοκτένης ήρθε στην Θήβα το 1.162 μ.Χ, λίγα χρόνια μετά μια τραγική ολική καταστροφή της Θήβας από τους Δυτικούς Νορμανδούς το 1.147 μ.Χ. Ο Μητροπολιτητς έκανε τότε πολλά έργα στην Θήβα και την ευρύτερη περιοχή. Ένα εξ΄ αυτών ήταν η κοιτοποίηση του Ισμηνού, έργο που διατηρήθηκε περίπου 800 χρόνια. Θυμάμαι, όταν μαθητής του εξαταξίου Γυμνασίου της Θήβας την δεκαετία του 1960, πηγαινοερχόμασταν, 7 περίπου χιλιόμετρα με τα πόδια από το χωριό μου το Νεοχωράκι περνώντας τη κοίτη του ποταμού πάνω από μαδέρια. Το πλάτος της κοίτης ήταν πάνω από 2 μέτρα και το βάθος του περισσότερο από 1 μέτρο. Το νερό έβγαινε από μια τεράστια σπηλιά – καταβόθρα, κινούσε υδρόμυλους και μετά πότιζε τον Θηβαϊκό κάμπο. Ο αείμνηστος φίλος, συγγραφέας και συνομιλητής Βάσος Βασιλείου μου είχε πει ότι οι υδρόμυλοι της Θήβας ήταν 17 και μερικούς τους θυμάμαι κι εγώ.

Ο λόφος του Ισμηνίου διερευνήθηκε αρχαιολογικά κατά περιόδους και παραμένει και αυτός αναξιοποίητος!

Ο Άγιος Ιωάννης ο Καλοκτένης πέθανε το 1.192 μ.Χ Ο ποταμός Ισμηνός – Αγιάννης εξαφανίστηκε λίγο μετά την έναρξη της βιομηχανικής ανάπτυξης της Ελλάδας και την εφεύρεση της τεχνολογίας της Τεχνητής Βροχής και την απροσμέτρητη επέκταση των καλλιεργειών.

Καδμεία – Η Ακρόπολη της Θήβας

Η Καδμεία είναι ένας ωοειδής λόφος τεσσάρων εξαρμάτων: του κεντρικού, του υψηλότερου της περιοχής της Λότζας, του δυτικού και ανατολικού.

Στο κεντρικό έξαρμα υπήρξε το «Ανάκτορο – Σπίτι του Κάδμου». Ήταν ο υλικός, αρχιτεκτονικός, πολιτικός, διοικητικός, οικονομικός, κοινωνικός, στρατιωτικός, θρησκευτικός και ιδεολογικός πυρήνας της πόλης – κράτος. Στο έξαρμα αυτό κατοικούσε ο βασιλιάς, η αριστοκρατία, η ολιγαρχία και η πλουτοκρατία του Θηβαϊκού κράτους. Αποτελούσε το θεμελιώδες οικιστικό κέντρο. Ήταν «Σημείο» ιερότητας, δύναμης, ισχύος και πολλαπλών εξουσιών. Επί του κεντρικού αυτού εξάρματος, κατά τους μύθους , τις παραδόσεις και τις ανασκαφές, υπήρχαν ο Ναός του Άμμωνος Διός, το Ιερό του Διονύσου, το Ιερό της Θεσμοφόρου Δήμητρας, το Ιερό της Αφροδίτης και το Ιερό της Τύχης. Επιπρόσθετα υπήρχαν ανδριάντες όλων των επιφανών Θηβαίων και επί του Δυτικού άκρου το Οιωνοσκοπείο / Μαντείο του Τειρεσία (Πούρος). Επί των άλλων εξαρμάτων λειτουργούσαν οι στρατιωτικές, διοικητικές υπηρεσίες και κατοικούσαν οι διάφορες κοινωνικές τάξεις.

Η Ακρόπολη περιεβάλλετο από Τείχος με 7 Πύλες. Από μελετητές καταγράφεται ότι υπήρχαν και δεύτερα εξωτερικά τείχη με 7 επίσης Πύλες. Κατά τον περιηγητή Παυσανία (110-180 μ.Χ), ο οποίος επισκέφθηκε την Θήβα περίπου το 160 μ.Χ, κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, όπου η Θήβα ήταν σε απόλυτη παρακμή, εσώζετο το Ανάκτορο του Κάδμου στη θέση της Ρωμαϊκής Αγοράς (Σημερινή Δημοτική Αγορά). Καταγράφει ότι το «Σπίτι του Κάδμου» εθεωρείτο ιερός και άβατος χώρος. Σε όλες τις ιστορικές περιόδους το «Ανάκτορο του Κάδμου»’ και η «Καδμεία Ακρόπολις» αποτελούσαν «σημεία» αναφοράς, κοινής προέλευσης, κοινής γλώσσας, θρησκείας, ηθών και εθίμων. Αυτή η «Επτάπυλος Ακρόπολις» παραμένει σήμερα χωρίς ουσιώδη επαφή με τα άλλα 11 σημαντικά τοποσημεικά σύμβολα της.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήβας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήβας βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Καδμείας Ακροπόλεως. Η πρώτη κατασκευαστική του μορφή έγινε το 1905-1912. Το 1960 κατεδαφίστηκε και το 1962 χτίστηκε νέο κτίριο, το οποίο και εγκαινιάστηκε. Το 2005 – 2010 έγινε ανακαίνιση των προϋπαρχόντων χώρων , επέκταση στεγαστικών χώρων, ημιυπαίθριων και υπαίθριων, χώρων αποθήκευσης και συντήρησης, χώρων διοίκησης, βιβλιοθηκών, χώρων μελέτης κλπ. Ακόμη έγινε ανακαίνιση και του Μεσαιωνικού Πύργου της Φραγκοκρατούμενης Θήβας, που κτίστηκε το 1278 μ.Χ από τον Νικόλαο Β΄Σαιντ – Ομέρ. Σήμερα ο χώρος του Μουσείου διαρκώς επεκτείνεται. Τα εγκαίνια του νέου Μουσειακού Χώρου έγιναν στις 7 Ιουνίου 2016, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος.

Το μεγαλεπίβολο αυτό έργο σχεδιάστηκε , οργανώθηκε, υλοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε αρχιτεκτονικά και αρχαιολογικά από την εμπνευσμένη εργασιομανή διδάκτορα και Διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θήβας και τους συνεργάτες της κ. Αλεξάνδρα Χαραμή.

Στο καταλυτικό αυτό έργο παρουσιάζεται διαχρονικά η πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη της Θήβας και της Βοιωτίας από την Παλαιολιθική –Μεσολιθική – Νεολιθική εποχή μέχρι την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους (1830 μ.Χ).

Το Μουσείο είναι τόπος αφιερωμένος στις 9 Μούσες και έχει τεράστια μορφωτική σημασία, γιατι παρουσιάζονται ανάγλυφα τα έργα τέχνης της ανθρώπινης δραστηριότητας του παρελθόντος. Ο πολιτισμός της Θήβας και της Βοιωτίας δια του Αρχαιολογικού Μουσείου διαχέεται σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Το Μουσείο μας είναι και πρέπει να συνδεθεί ολιστικά με τα άλλα 11 Τοποσημεία της Θήβας.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ενοποίηση των επτά (7) Πυλών. Καθαρισμός χώρων. Φωτισμός. «Αναστήλωση» ερειπίων. Ονοματογραφία στα Ελληνικά και Αγγλικά. Σύνδεση με την Καδμέια Ακρόπολη και το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μελέτη και αυτοτελή ανάδειξη του Αμφείου, του Μεγάλου Καστελλίου και του Ισμηνίου Λόφου.
Αυτοτελή ενοποίηση: Αγίου Γεωργίου, χώρων Παλαιού Νοσοκομείου, του Συνεδριακού Κέντρου, του Αμφείου και του Μουσείου.
Ολιστική και πολλαπλή διασύνδεση των 12 τοποσημείων: 7 Πύλες, Άμφειο, Μεγάλο Καστέλλιο, Ισμήνιος Λόφος, Καδμεία Ακρόπολη και Μουσείο. Σύνδεση του Μουσείου με τους ιστορικούς χώρους του Δήμου Θηβαίων και με τον Κορινθιακό Κόλπο. Αυτό θα είναι καταπληκτικό ενοραματικό έργο για την Θήβα και το Μυθικό και ιστορικό παρελθόν της περιοχής.
Κατασκευή σύγχρονων δημοτικών χώρων στάθμευσης εντός ή εκτός της πόλεως με πολύ μικρό κόστος για κατοίκους και επισκέπτες.
Κατασκευή του μελετημένου και εγκεκριμένου έργου του δρόμου Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη. Αυτό θα συνδέσει : Αθήνα – Θήβα – Δελφούς και παράλληλα θα λύσει το μακροχρόνιο πρόβλημα του Περιφερειακού Θήβας Ακόμα, ο περιαστικός θα καταστήσει την Θήβα προάστιο της Αττικής και των Αθηνών, και
Θέσπιση, οργάνωση και λειτουργία Παγκόσμιου Θεατρικού Φόρουμ στα πρότυπα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Οι επτά (7) Τραγωδίες του Θηβαϊκού Κύκλου είναι εφάμιλλες του Αργολικού Κύκλου.Η Θήβα μπορεί να γίνει μια παράλληλη Επίδαυρος.

Σημείωση: Την εργασία αυτή έγραψα κατόπιν συζητήσεων και παρωθήσεων από τον σεβαστό Αρχιμανδρίτη Νικόδημο Κάστιζα.