Την 27η Ιανουαρίου 1945 το κολαστήριο του Άουσβιτς απελευθερώνεται από τον Κόκκινο Στρατό. Ογδόντα χρόνια μετά, ο δισεκατομμυριούχος CEO της Tesla καλεί τους οπαδούς του AfD να «ξεπεράσουν τις “ενοχές του παρελθόντος», αφού η ακροδεξιά είναι «η ελπίδα της Γερμανίας».
Ογδόντα μόλις χρόνια μας χωρίζουν από τη λήξη του Ολοκαυτώματος κι όμως η μισαλλοδοξία είναι πιο ζωντανή από ποτέ στην κυρίαρχη πολιτική, στοχεύοντας μετανάστες, μουσουλμάνους και κάθε είδους μειονότητα με «αποκλίνουσα» συμπεριφορά.
Αξιοποιώντας την οργή και την αγωνία μπροστά σε έναν γρήγορα μεταβαλλόμενο κόσμο, ακροδεξιές φωνές κερδίζουν όλο και μεγαλύτερα ακροατήρια ξαναγράφοντας την ιστορία.
Πριν λίγες ημέρες ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου – στην πρώτη του εμφάνιση κι επίσημα ως μέλος της νέας αμερικανικής κυβέρνησης – χαιρέτισε ναζιστικά.
Τα επόμενα τρία 24ωρα επιδόθηκε σε μια απίστευτη «γκρίνια» επειδή τον παρεξηγήσαμε και εντέλει δημοσίευσε μια «χιουμοριστική» ανάρτηση κάνοντας λογοπαίγνια με τα ονόματα των μεγαλύτερων διαμορφωτών της ναζιστικής πολιτικής – μεταξύ των οποίων ο Χάιριχ Χίμλερ, ιθύνων νους του Ολοκαυτώματος.
Ο φετινός εορτασμός της απελευθέρωσης του Άουσβιτς είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς αυτή ίσως είναι η τελευταία μεγάλη επέτειος που επιζώντες βρίσκονται ακόμη μαζί μας για να μας πουν τι συνέβη.
Η επιζήσασα Eva Umlauf – που συνεχίζει μέχρι σήμερα να μιλά σε Γερμανούς μαθητές για όσα έζησε στο Άουσβιτς – εξηγεί, μιλώντας στο BBC, πως ο αντισημιτισμός δεν εξαφανίστηκε ποτέ εντελώς μετά τον πόλεμο. Όπως εξηγεί, δεν πίστευε ότι τα πράγματα θα γίνονταν και πάλι τόσο ανησυχητικά όσο είναι τώρα. Ακόμα και στη Γερμανία, προσθέτει, που έχει κάνει τόσα πολλά για να αντιμετωπίσει το ναζιστικό παρελθόν της.
Από την πλευρά της η ακαδημαϊκός Deborah Lipstadt σημειώνει πως ότι οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ μετατρέπουν σε στόχο τους Εβραίους ως κοινότητα. «Όλοι οι Εβραίοι δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις αποφάσεις της κυβέρνησης του Ισραήλ», τόνιζει. «Αυτό είναι ρατσισμός». Το Ίδρυμα Amadeu Antonio, το οποίο συλλέγει πληροφορίες σχετικά με αντισημιτικά περιστατικά στη Γερμανία, κατέγραψε τον περασμένο μήνα μια επίθεση με συνθήματα σε μια εκκλησία και στο δημαρχείο της πόλης Langenau, τα οποία καλούσαν τόσο σε μποϊκοτάζ του Ισραήλ όσο και σε «εξαϋλωση» των Εβραίων – μια αναφορά στους ναζιστικούς θαλάμους αερίων του Ολοκαυτώματος.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Διάσκεψης των Ευρωπαίων Ραββίνων, Gady Gronich, προειδοποιεί πως η στοχοποίηση των μειονοτήτων γίνεται τώρα και πάλι mainstream. Η μουσουλμανική κοινότητα σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος αυτή τη στιγμή, εξηγεί.
Πιστεύει ότι 80 χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κάποιοι επιλέγουν σκόπιμα να «αφήσουν πίσω» το Ολοκαύτωμα και μαζί την ευθύνη να μάθουν από αυτό.
Αλλά το παρελθόν δεν μπορεί να αποσιωπηθεί. Κοντά στην πολωνική πόλη Γκντανσκ, κάτω από τα χιονισμένα φύλλα που καλύπτουν το δάσος, βρίσκει κανείς ακόμη τα υπολείμματα παπουτσιών που ανήκαν σε θύματα του Ολοκαυτώματος.
«Ο Χίτλερ δεν ήταν δημιούργημα μόνο των συμπατριωτών του»
Παρακάτω παραθέτουμε την μαρτυρία του Ιάκωβου Καμπανέλλη από το ιστορικό αρχείο του Βήματος, όπως δημοσιεύτηκε πριν 20 χρόνια.
«Στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Μαουτχάουζεν έμεινα κρατούμενος από το καλοκαίρι του 1943 ως το τέλος το πολέμου. H παραλαβή μας από τους Ες Ες έγινε ονομαστικά. Μπήκαμε σε πεντάδες. Ο αέρας μύριζε καμένο κρέας…
Το χαλίκι του δρόμου ήταν ανάμεικτο με αποκαΐδια και κομμάτια κόκαλα. Ανάμεσα στο πρώτο κτίριο και στον τοίχο 265 πεθαμένοι ήταν αραδιασμένοι στο τσιμέντο, οι νεκροί της ημέρας.
Στην παράγκα αριθμός 10 ο Γιοζέφ Μπαλίνα με συμβούλευσε, “εδώ μέσα για να γλιτώσεις χρειάζεται μια κρούστα τρέλας γύρω από το μυαλό”. Μπήκα στο συνεργείο για το φόρτωμα της άμμου. Στον δρόμο ήταν σωροί αποκαΐδια… Τα αποκαΐδια ήταν καλύτερο υλικό για την επίστρωση δρόμων από το ψιλό χαλίκι. Δεν λάσπωνε. Οπως και να το κάνουμε, ο άνθρωπος είναι πάντα το καλύτερο υλικό. Σχεδόν αναντικατάστατο.
Οι Ες Ες στα στρατόπεδα σταδιοδρομούσαν, ανταγωνιζόμενοι ποιος θα είναι ο χειρότερος. Προτιμούσαν Εβραίους ή Ρώσους. Οι Ρώσοι, αιχμάλωτοι πολέμου, πάντα τραγουδούσαν. Τα τραγούδια τους ήταν οι εκκλησίες του Μαουτχάουζεν, εκεί μεταλαβαίναμε θάρρος.
Τον Απρίλιο του ’44 φέρανε από το Νταχάου, όπου είχαν και τον Ζαχαριάδη, τον Αντώνη από τους Αμπελόκηπους. Μετά φέρανε ιταλούς αξιωματικούς που αρνήθηκαν τον Μουσολίνι και έναν άγγλο αξιωματικό, πολύ ψύχραιμο ως τη στιγμή που βρήκε στη σούπα του ένα κομμάτι κρέας που έμοιαζε με ανθρώπινο.
Το Μαουτχάουζεν απελευθερώθηκε στις 5 Μαΐου 1945. Λίγο πριν από το μεσημέρι ένα θεόρατο αμερικανικό τανκ γκρέμισε την πύλη και μπήκε στον περίβολο. Ουρλιάζαμε, ξεσκίζαμε τα ρούχα μας, ταρακουνιόμασταν σαν δαιμονισμένοι, ποδοπατιόμασταν για να φτάσουμε κοντά στο τανκ. Ο καιρός φρονίμεψε τη χαρά μας, ήρθαν οι ημέρες για δουλειά.
Ημουν στη Διεθνή Επιτροπή που βοηθούσε τους Αμερικανούς. Οργανώναμε ομάδες επιστροφής στις πατρίδες. Πολλοί ζητούσαν να πάνε κατευθείαν στην Παλαιστίνη. Πιστεύαμε τότε, μετά την πρωτοφανή τραγωδία, ότι οι Εβραίοι δικαιούνταν να αποκτήσουν μια πατρίδα.
Πού να φανταστούμε ότι θα δημιουργούνταν μια νέα τραγωδία, αυτή των Παλαιστινίων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τι έγινε τότε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Γιατί ο Χίτλερ δεν ήταν δημιούργημα μόνο των συμπατριωτών του. Ευθύνη έχουν οι Αγγλοι, οι Γάλλοι και πολλοί άλλοι. Σήμερα πολλοί θαυμάζουν την Αμερική. Δεν παρομοιάζω την Αμερική με τη ναζιστική Γερμανία, λέω όμως ότι έχει έναν ηγέτη που δημιουργεί κινδύνους για την ανθρωπότητα».
